گینێی ئیستوایی
پۆتانەکان: 1°30′N 10°00′E / 1.500°N 10.000°Eگینێی ئیستوایی، بە ڕەسمی کۆماری گینێی ئیستوایی (بە فەڕەنسی: République de Guinée Équatoriale) وڵاتێکی چکۆلەیە لە کیشوەری ئەفریقا. بە پانی ٢٨ ھەزار کیلۆمەتر چوارگۆشە، پایتەختی ئەم وڵاتە شاری مالابۆیە.[١]
| گینێی کەمەرەیی | |
|---|---|
| بە فەرەنسی: Guinée équatoriale | |
 | |
| بەشێکە لە | Middle Africa، European colonies in Africa، Portuguese Empire، Spanish Empire |
| دامەزران | ١٢ی تشرینی یەکەمی ١٩٦٨ |
| ناو بە زمانی ڕەسمی | República de Guinea Ecuatorial، République de Guinée équatoriale |
| کورتەناو | 🇬🇶، 赤几، 赤幾 |
| ناونراوە لەدوای | Gulf of Guinea، ھێڵی ئیستوا |
| زمانی ڕەسمی | ئیسپانی، فەڕەنسی، پۆرتووگالی |
| سروودی نیشتمانی | Caminemos pisando las sendas de nuestra inmensa felicidad |
| Culture | culture of Equatorial Guinea |
| Motto | Q102185452 |
| دروشم | Unidad, Paz, Justicia |
| کیشوەر | ئەفریقا |
| وڵات | گینێی کەمەرەیی |
| پایتەخت | مالابۆ |
| Located in/on physical feature | ئەفریقای ناوەڕاست |
| پۆتانی شوێن | ١°٣٠′٠″N ١٠°٠′٠″E |
| Coordinates of easternmost point | ١°٣٥′٢٢″N ١١°٣٠′٠″E |
| Coordinates of northernmost point | ٣°٤٦′٤٨″N ٨°٤٣′١٢″E |
| Coordinates of southernmost point | ١°٢٨′٢٥″S ٥°٣٨′٣٢″E |
| Coordinates of westernmost point | ١°٢٤′٤٩″S ٥°٣٧′٠″E |
| بەرزترین خاڵ | Pico Basilé |
| Lowest point | ئوقیانووسی ئاتلانتیک |
| Office held by head of state | President of Equatorial Guinea |
| سەرۆکی حکوومەت | Teodoro Obiang |
| نووسینگەی بەڕێوەبردن | Prime Minister of Equatorial Guinea |
| سەرۆک | Francisco Pascual Obama Asue |
| ئەنجومەنی یاسادانەر | Parliament of Equatorial Guinea |
| دانیشتووان | ١٬٢٦٧٬٦٨٩ |
| ناوچەی کاتی | UTC+01:00، Africa/Malabo |
| دراو | Central African CFA franc |
| ھاوسنوورە لەگەڵ | کامیروون، گابۆن |
| Driving side | right |
| Electrical plug type | Europlug، Type E |
| Replaces | Spanish Guinea |
| خوێندنەوەی ئای پی ئەی | ɛkʋɑtu'ɾɪɑːlgɪneːɑ |
| ڕووبەر | ٢٨٬٠٥١±١ کیلۆمەتر دووجا |
| پاوانی ئینتەرنێتی | .gq |
| وەسفی ئاڵا | flag of Equatorial Guinea |
| وەسفی نیشان | coat of arms of Equatorial Guinea |
| Geography of topic | geography of Equatorial Guinea |
| Economy of topic | economy of Equatorial Guinea |
| Demographics of topic | demographics of Equatorial Guinea |
| کۆدی مۆبایلی وڵات | 627 |
| کۆدی تەلەفۆنی وڵات | +240 |
| Emergency phone number | 112، 115، 113، 114 |
| Maritime identification digits | 631 |
 | |
دوای ئازادبوون و سەربەخۆ بوونی لە ئیسپانیا لە ساڵی ١٩٦٨، وڵاتەکە لەلایەن سەرۆک فرانسیسکۆ ماسیاس بۆ ھەمیشە سەرۆکایییەتی دەکرا تا لە ١٩٧٩ بە کوودەتایییەک لەلایەن برازاکەی (تیۆدۆرۆ ئۆبیانگ) لە سەرۆکایییەتی دووخرایەوە، کە لەوکاتەوە وەک سەرۆکی وڵاتەکە خزمەت دەکات لەوەتەی ناوەندەکانی دەیەی ١٩٩٠ گینێی ئیستوانی وەک یەکێک لە گەورەترین بەرھەمھێنەرانی نەوت مامەڵە دەکەت[٢] و بەم دواییانە بوەتە یەکێک لە دەوڵەمەندترین وڵاتەکانی ئەفریقا[٣] ھەرچۆنێک بێت ڕێژەی دابەشکردنی سامان و ڕێژەی قازانج بۆ خەڵک بە شێوەیەکی بەرچاو باڵانسی نییە و ڕێژەیەکی کەم لە خەڵکی سوود لە نەوتی بەرھەمھێنراوی وڵاتەکە دەبینن، بەمەشەوە وڵاتەکە دەچێتە ١٤٤مین لەڕووی پێشکەوتن و گەشەسەندنی مرۆڤ بۆ ساڵی ٢٠١٩[٤] بەمەشەوە کەمتر لە نیوەی دانیشتووان دەتوانن دەستیان بگات بە ئاوی خاوێنی لە وڵاتەکە ئەمەش بەشێوەیییەکی ڕێژەیی دەبێتە ھۆی گیانلەدەستدانی یەک لە دوازدە مناڵ لە وڵاتەکە پێش ئەوەی بگەنە تەمەنی پێنج ساڵی.[٥][٦]
گینێی ئیستوانی توانی سەربەخۆیی لە ئیسپانیا وەربگرێت لە ١٢ی تشرینی یەکەمی ١٩٦٨، بەڵام زمانی ئیسپانی بەیەکەوە لەگەڵ زمانی فەڕەنسی وەک زمانێکی فەرمی لە وڵاتەکە بەکاردێت (لەوەتەی ٢٠١٠) و بەم دواییانەش زمانی پورتوگالی[٧] و لە ئێستاشدا تاکە وڵاتە لە ئەفریقا کە زمانی ئیسپانی تێیدا زمانێکی فەرمییە[٨]ھەورەھا باوترین زمانە لەڕووی قسەکردنەوە (بە ھەژمارکردنی ھەردوو زمانە فەرمییەکەی تریشەوە) بەپێی لێکۆلینەوەی پەیمانگای کێرڤانتێس %٨٧٬٧ ی دانیشتووانی وڵاتەکە دەتوانن بە شێوەیەکی چاک بە زمانی ئیسپانی بدوێن.[٩]
حکوومەتی گینێی ئیستوانی خراپترین تۆماری مافەکانی مرۆڤی ھەیە لە جیھاندا، لە ئێستادا بەبەردەوامی ناونیشانی «خراپترینی خراپەکان»ی ھەیە لە ڕاپرسی سیاسەت و مافەکانی سیڤیلی ئەنجومەنی ئازادی.[١٠]
مێژوودەستکاری
ئەم بەشە واڵایە. دەتوانیت بە زیادکردنی یارمەتیی بدەیت. |
ئاییندەستکاری
ئەم بەشە واڵایە. دەتوانیت بە زیادکردنی یارمەتیی بدەیت. |
سەرچاوەکاندەستکاری
- ^ بەختیاری, سەعی (1393 هەتاوی). جوگرافیا. تاران: ڕێکخراوی جوگرافیاییو کارتۆگرافی گیتاناسی. pp. ١٠٨. ISBN 978-964-342-431-2. Check date values in:
|year=(help) - ^ Appel, Hannah (13 December 2019). The Licit Life of Capitalism. Duke University Press. doi:10.1515/9781478004578. ISBN 978-1-4780-0457-8.
- ^ GDP – per capita (PPP) – Country Comparison. Indexmundi.com. Retrieved on 5 May 2013.
- ^ "2019 Human Development Index Ranking | Human Development Reports". hdr.undp.org. Archived from the original on 23 May 2020. Retrieved 29 March 2020. ٢٢ی ئازاری ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ "Mortality rate, under-5 (per 1,000 live births) | Data". data.worldbank.org.
- ^ "Equatorial Guinea profile". BBC. 21 March 2014. Archived from the original on 21 September 2014. Retrieved 23 September 2020.
- ^ "Guiné Equatorial oficializa português - Portugal - DN". 2011-08-19. Retrieved 2020-11-11 – via web.archive.org.
- ^ "Guinea Ecuatorial se convierte en el valedor del español en África". La Vanguardia (بە ئیسپانی). Retrieved 2020-11-11.
- ^ Gloria Nistal Rosique: El caso del español en Guinea ecuatorial, Instituto Cervantes.
- ^ Worst of the Worst 2010. The World's Most Repressive Societies. freedomhouse.org
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
