پەیوەندی نێوان ئیسرائیل و تورکیا

پەیوەندی نێوان ئیسرائیل و تورکیا پەیوەندی دوو قۆڵی نێوان دەوڵەتی ئیسرائیل و کۆماری تورکیایە. پەیوەندییەکانی ئیسرائیل و تورکیا لە مانگی ئازاری ساڵی ١٩٤٩ بە فەرمی کرا، ئەو کاتە تورکیا بوو بە یەکەم وڵاتی زۆرینەی موسڵمان کە دان بە دەوڵەتی ئیسرائیلدانا.^[١]^[٢]^[٣]

سەردەمی عوسمانی دەستکاری

ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی پێش تورکیا بە ھەوڵی سوڵتان بایەزیدی دووەم پێشوازی لە پەنابەرانی جوولەکە کرد و ھەوڵەکانی بایزیدی دووەم یارمەتیی جوولەکەکانیدا بۆ مانەوە لە کاتە سەختەکاندا.^[٤] بۆیە لە ئەنجامدا جوولەکەکان بە توندی دڵسۆزی دەوڵەتی عوسمانی بوون و بەشێکی زۆریان بەرەو ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی ھەڵھاتن. ھەروەھا تیۆدۆر ھێرتسل ڕێبەری زایۆنیستەکان داوای لە سوڵتان عەبدولحەمیدی دووەمی عوسمانی کرد کە فەلەستین داگیر بکات و بەڵێنی گەڕانەوە بۆ زایۆن جێبەجێ بکات.^[٥]

بازرگانی دەستکاری

ئاڵای تورکیا و ئیسرائیل ھەڵکرا

تورکیا شەشەم گەورەترین شوێنی ھەناردەکردنی ئیسرائیلە. ماددە کیمیایییەکان و ماددە تەقێنراوەکانی نەوت ھەناردەکردنی سەرەکین.^[٦] تورکیا کەرەستەی بەرگری تەکنەلۆژیای بەرز لە ئیسرائیل دەکڕێت، بەڵام تورکیا پێڵاو و جلوبەرگی سەربازی بۆ ئیسرائیل دابین دەکات.^[٧] ھاوردەکردنی بەرھەمی سەوزەی ئیسرائیل لە ساڵی ٢٠٠٧ەوە بە جێگیری ماوەتەوە و ھاوردەکردنی خۆراک و خواردنەوە و تووتنی ئامادەکراو لە ساڵی ٢٠٠٧ تا ٢٠١١ دوو ھێندە زیادی کردووە.^[٨]

ھاوکاریی سەربازی دەستکاری

ڕاھێنانی ساڵانەی ئەمریکا-تورکیا-ئیسرائیل، ٢٠٠٩

زانراوە کە تورکیا و ئیسرائیل بەڕاستی ھاوپەیمانی سەربازی باشن و کەرەستەی یەکتر دەفرۆشن.^[٩] کۆمپانیاکانی بەرگریی ئیسرائیل ھاوکار بوون لە مۆدێرنکردنی ھێزی ئاسمانیی تورکیا. ڕێککەوتنەکان بریتین لە ھاوکاری ئاسمانی، دەریایی، وشکانی و ھەواڵگری، بەرھەمھێنانی فڕۆکە، چەک و مووشەک، سەردانی سەربازی ھاوبەش، مەشق و مەشق، ناردنی چاودێر بۆ چاودێریکردنی مانۆڕە سەربازییەکان، ئاڵوگۆڕی کارمەندان و مەشقی سەربازی.^[١٠]

پەیوەندییە نەریتییەکان دەستکاری

کۆمەڵەی ئەرقەداش

کۆمەڵەی ئەرقەداش لە ساڵی ٢٠٠٣ بۆ پاراستنی میراتی جوولەکەکانی تورک و بەرەوپێشبردنی پەروەردەی تورکی-جوولەکە و پتەوکردنی پەیوەندییەکانی نێوان ئیسرائیل و تورکیا دامەزراوە.^[١١] ڕێکخراوەکە لە سەرەتای دامەزراندنییەوە زیاتر لە ٤ ھەزار ئەندامی ھەیە، نزیکەی ٤٠ خۆبەخش بۆ بەڕێوەبردنی کارە بەرفراوانەکانی و دوازدە لق لە سەرانسەری وڵاتدا.^[١٢]

سەرچاوەکان دەستکاری

^ "Timeline of Turkish-Israeli Relations, 1949–2006" (PDF). Archived from the original (PDF) on 19 March 2009. Retrieved 6 February 2016.
^ "Turkey and Israel". SMI. Archived from the original on 22 February 2011. Retrieved 6 May 2010. ٢٢ی شوباتی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ Abadi, pg. 6
^ Pessah, Tom (25 January 2018). "When the Sultan took in Jewish refugees". +972 Magazine. Retrieved 18 August 2022.
^ Mayorek, Yoram (1999). "Herzl and the Ottoman Empire". Cemoti. 28 (1): 13–18. doi:10.3406/cemot.1999.1476.
^ Uri Friedman. "The Tie That Still Binds Israel and Turkey: Trade". The Wire. Archived from the original on 19 March 2012. Retrieved 17 April 2016. ١٩ی ئازاری ٢٠١٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ "ECONOMY – Business as usual between Turkey, Israel". Archived from the original on 13 April 2016. Retrieved 17 April 2016.
^ "Turkey, Israel: Potential for a fresh start?". Archived from the original on 27 April 2016. Retrieved 17 April 2016. ٢٧ی نیسانی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ Katz, Yaakov (12 November 2007). "Israel may sell Arrow and Ofek to Turkey". The Jerusalem Post. Archived from the original on 8 December 2017.
^ The Turkish Middle East Role: Between the Arabs and Israel 9 October 2012 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە. U.S. Army War College, Carlisle Barracks, Pennsylvania
^ "Arkadash – The Turkish Jewish Community in Israel". Archived from the original on 5 April 2016. Retrieved 17 April 2016. ٥ی نیسانی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ "Israeli-Turks watch relations crumble between their lands". The Jerusalem Post - JPost.com. Archived from the original on 11 January 2013. Retrieved 17 April 2016.

[washingtoninstitute1-1] "Timeline of Turkish-Israeli Relations, 1949–2006" (PDF). Archived from the original (PDF) on 19 March 2009. Retrieved 6 February 2016.

[autogenerated1-2] "Turkey and Israel". SMI. Archived from the original on 22 February 2011. Retrieved 6 May 2010. ٢٢ی شوباتی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[abadi6-3] Abadi, pg. 6

[4] Pessah, Tom (25 January 2018). "When the Sultan took in Jewish refugees". +972 Magazine. Retrieved 18 August 2022.

[5] Mayorek, Yoram (1999). "Herzl and the Ottoman Empire". Cemoti. 28 (1): 13–18. doi:10.3406/cemot.1999.1476.

[6] Uri Friedman. "The Tie That Still Binds Israel and Turkey: Trade". The Wire. Archived from the original on 19 March 2012. Retrieved 17 April 2016. ١٩ی ئازاری ٢٠١٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[7] "ECONOMY – Business as usual between Turkey, Israel". Archived from the original on 13 April 2016. Retrieved 17 April 2016.

[globalpublicsquare.blogs.cnn.com-8] "Turkey, Israel: Potential for a fresh start?". Archived from the original on 27 April 2016. Retrieved 17 April 2016. ٢٧ی نیسانی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[JPostarrow-9] Katz, Yaakov (12 November 2007). "Israel may sell Arrow and Ofek to Turkey". The Jerusalem Post. Archived from the original on 8 December 2017.

[10] The Turkish Middle East Role: Between the Arabs and Israel 9 October 2012 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە. U.S. Army War College, Carlisle Barracks, Pennsylvania

[11] "Arkadash – The Turkish Jewish Community in Israel". Archived from the original on 5 April 2016. Retrieved 17 April 2016. ٥ی نیسانی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[12] "Israeli-Turks watch relations crumble between their lands". The Jerusalem Post - JPost.com. Archived from the original on 11 January 2013. Retrieved 17 April 2016.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]

[١١]

[١٢]