ویلم دی سیتەر
ویلیام دی سیتەر
| |
|---|---|
| |
| لەدایکبوون | 6 ئایاری 1872 |
| مردنی | ٢٠ی تشرینی دووەمی ١٩٣٤ (١٩٣٤-١-٢٠) (٦٢ ساڵ) لێیدەن باشووری هۆڵەندا هۆڵەند
|
| نەتەوەیی | هۆڵەندی |
| Alma mater | زانکۆی گرۆنینگ |
| ناسراو بۆ | گەردوونی سیتەر |
| پیشەی زانستی | |
| کێڵگەکان | فیزیک |
| ڕاوێژکاری دکتۆر | یاقوب کاپتن[١] |
| خوێندکاری دکتۆر | دڕک برۆوەر ویلیام هێندریک ڤان دان بۆس |
| ئیمزا | |
| |
ویلم دی سیتەر (بە ئینگلیزی : Willem de Sitter ) (لە دایک بووی ٦ی ئایاری ١٨٧٢ – ٢٠ی تشرینی دووەمی ١٩٣٤ کۆچی دوایی کرد) بیرکار و فیزیازان و گەردوونناسی هۆڵەندی بووە.
ژیان و کار دەستکاری
دی سیتەر لە شاری سنیک لەدایکبووە و لە زانکۆی گرۆنینگن بیرکاری خوێندووە و دواتر پەیوەندی بە تاقیگەی فەلەکی گرۆنینگنەوە کردووە و لەوێ خزمەتی کردووە، لە ڕوانگەی کیپ لە باشووری ئەفریقا (١٨٩٧-١٨٩٩) کاری کردووە و خزمەتی کردووە. پاشان لە ساڵی ١٩٠٨ دی سیتەر وەک سەرۆکی فەلەکناسی لە زانکۆی لایدن دەستنیشانکرا و بووە بەڕێوبەری ئەوێ. لە ساڵی ١٩١٩ تا کۆچی دوایی بەڕێوەبەری ڕوانگەی لیدن بووە.
دی سیتەر بەشدارییەکی گەورەی لە بواری گەردوونناسی فیزیکیدا کردووە . لە ساڵی ١٩٣٢دا لەگەڵ ئەلبێرت ئەنیشتاین توێژینەوەیەکیان نووسیوە کە تێیدا باسیان لە کاریگەرییەکانی داتا گەردوونییەکان کردووە بۆ کێشانی گەردوون. هەروەها چەمکی فەزای دی سیتەر و گەردوونی دی سیتەری هێنایە ئاراوە، کە چارەسەرێکە بۆ ڕێژەیی گشتی ئەنیشتاین کە تێیدا هیچ ماددەیەک نییە و نەگۆڕێکی گەردوونی ئەرێنی هەیە. ئەمەش دەبێتە هۆی فراوانبوونی ڕێژەیی و گەردوونێکی بەتاڵ. دی سیتەریش بەناوبانگ بوو بۆ لێکۆڵینەوەکانی لەسەر جووڵەی مانگەکانی موشتەری . [٢]
ویلم دی سیتەر دوای نەخۆشییەکی کورت و زۆر نەخایەن لە تشرینی دووەمی ساڵی ١٩٣٤ کۆچی دوایی کرد [٣] [٤] [٥]
ڕێزلێنان دەستکاری
لە ساڵی ١٩١٢ بووەتە یەکێک لە ئەندامێکی ئەکادیمیای هونەر و زانستی شاهانەی هۆڵەندا و لەوێ خزمەتی کردووە . [٦]
خەڵاتەکان دەستکاری
- میدالیای جەیمس کرایگ واتسۆن (١٩٢٩)
- مەدالیای بروس (١٩٣١)
- مەدالیای زێڕی کۆمەڵەی شاهانەی فەلەکناسی (١٩٣١)
- Prix Jules Janssen, بەرزترین خەڵاتی کۆمەڵەی فەلەکناسی فەرەنسا, کۆمەڵگەی فەلەکناسی فەرەنسی (١٩٣٤)
ناوی لێنراوە دەستکاری
- کانیاوی دی سیتەر لەسەر مانگ
- ئەستێرەی بچووک ١٦٨٦ دی سیتەر
- دی سیتەر گەردوون
- دی سیتەر فەزای
- فەزای دژە دی سیتەر
- ڕێژەیەکی تایبەتی نەگۆڕی دی سیتەر
- گەردوونی ئەنیشتاین-دی سیتەر
- تاقیکردنەوەی دوو ئەستێرەی دی سیتەر
- دی سیتەر پێشکەوتن
- دی سیتەر-شوارزشیڵد metric
خێزان دەستکاری
یەکێک لە کوڕەکانی بە ناوی ئولبۆ دی سیتەر (١٩٠٢ – ١٩٨٠)، جیۆلۆجی هۆڵەندی بووە و شارەزایی هەبووە، یەکێک لە کوڕەکانی ئولبۆش کۆمەڵناسێکی هۆڵەندی بووە و شارەزایی هەبووە، ئولبۆ دی سیتەر (١٩٣٠ – ٢٠١٠).
کوڕێکی دیکەی ویلم، ئارنۆت دی سیتەر (١٩٠٥ – ١٥ی ئەیلوولی ١٩٤٤ [٧] )، بەڕێوەبەری ڕوانگەی بۆشا بوو لە لێمبانگ لە ئەندەنوسیا (ئەوکات هیندستانی ڕۆژهەڵاتی هۆڵەندی)، لەوێ لێکۆڵینەوەی لە پۆلی گۆشەیی مێسیەر ٤ کرد.
بڵاوکراوە هەڵبژێردراوەکان دەستکاری
- De Sitter, W. (1911). "On the bearing of the Principle of Relativity on Gravitational Astronomy". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 71 (5): 388–415. doi:10.1093/mnras/71.5.388.
- De Sitter, W. (1913). "A proof of the constancy of the velocity of light". Proceedings of the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. 15 (II): 1297–1298. Bibcode:1913KNAB...15.1297D.
- "Ein astronomischer Beweis für die Konstanz der Lichtgeschwindigkeit" [An astronomical proof of the constancy of the speed of light]. Physikalische Zeitschrift. 14: 429. 1913.
- "On the constancy of the velocity of light". Proceedings of the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. 16 (I): 395–396. 1913.
- De Sitter, W. (1913). "Über die Genauigkeit, innerhalb welcher die Unabhängigkeit der Lichtgeschwindigkeit von der Bewegung der Quelle behauptet werden kann" [On the accuracy within which the independence of the speed of light from the motion of the source can be asserted]. Physikalische Zeitschrift. 14: 1267. Bibcode:1913PhyZ...14.1267D.
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ Willem de Sitter at the Mathematics Genealogy Project
- ^ "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2019-05-25. Retrieved 2019-03-11.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ^ Obituary Notes of Astronomers at www.astro.uni-bonn.de
- ^ 1947BAN....10..287D Page 287 at articles.adsabs.harvard.edu
- ^ Adriaan, Blaauw (2004). "My Cruise Through the World of Astronomy". Annual Review of Astronomy and Astrophysics. 42 (1): 1–37. Bibcode:2004ARA&A..42....1B. doi:10.1146/annurev.astro.42.053102.134020.
- ^ "Willem de Sitter (1872 - 1934)". Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. Retrieved 19 July 2015.
- ^ Obituary Notes of Astronomers at www.astro.uni-bonn.de
بەستەری دەرەکی دەستکاری
| ویکیوتە، وتەی پەیوەندیداری بە ویلم دی سیتەر تێدایە. |
| Wikisource has original works written by or about: ویلم دی سیتەر |
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە Willem de Sitter تێدایە. |
- P.C. van der Kruit Willem de Sitter (1872 – 1934) in: History of science and scholarship in the Netherlands.
- A. Blaauw, Sitter, Willem de (1872–1934), in Biografisch Woordenboek van Nederland.
- Bruce Medal page
- Awarding of Bruce Medal: PASP 43 (1931) 125
- Awarding of RAS gold medal: MNRAS 91 (1931) 422
- de Sitter's binary star arguments against Ritz's relativity theory (1913) ٢٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. Archived 2009-01-29 at the Wayback Machine (four articles)
