ھێلین ھێرۆن تافت
هێلین لویس تافت (لەدایکبووی هێرۆن ؛ ٢ی حوزەیرانی ١٨٦١ – ٢٢ی ئایاری ١٩٤٣)، ناسراو بە نێلی ، خانمی یەکەمی ئەمریکا بوو لە ساڵی ١٩٠٩ تا ١٩١٣ هاوسەری سەرۆک ویلیام هاوارد تافت بوو، لە خێزانێکی ئۆهایۆ کە لە ڕووی سیاسییەوە پەیوەندییەکی باشیان هەبووە، لە سەرەتاوە گرنگی بە ژیانی سیاسی داوە، لە تەمەنی ١٧ ساڵیدا بڕیاریدا کە ئارەزووی ئەوە دەکات ببێتە خانمی یەکەمی ئەمریکا. هێرۆن لە ساڵی ١٨٨٦ لەگەڵ تافت هاوسەرگیری کرد، ئەویش بە درێژایی ژیانی سیاسی ڕێنمایی کرد، هانی دا بۆ ئەوەی کارگەلێک بکات کە زیاتر لە پۆستی سەرۆکایەتی نزیک بکاتەوە، لە ساڵی ١٩٠٠ لەگەڵ هاوسەرەکەیدا بوو لە گەشتێک بۆ فلیپین، بەشداری لە پەیوەندییەکانی ئەمریکا و فلیپین کردووە، دوای ئەوەی هاوسەرەکەی وەک وەزیری جەنگ دەستنیشانکرا، ڕۆڵێکی بەرچاوی بینی لە ڕازیکردنی بۆ ئەوەی خۆی کاندید بکات بۆ سەرۆکایەتی لە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئەمریکا ساڵی ١٩٠٨.
| هێلین هێرۆن تافت | |
|---|---|
| |
| تافت لە ساڵی ١٩٠٨ | |
| خاتوونی یەکەمی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا. | |
| سەرۆک کۆمار | ویلیام هاوارد تافت |
| پێشینە | ئیدیس ڕۆزڤێڵت |
| پاشینە | ئێلێن ویڵسن. |
| وردەکاریی تاکەکەسی | |
| لەدایکبوون | هێلین لویس هێرۆن 2ی حوزەیرانی 1861 سینسیناتی، ئۆهایۆ، ئەمریکا. |
| مردن | ٢٢ی ئایاری ١٩٤٣ (٨١ ساڵ ژیاوە) واشنتۆن، دی.سی.، ئەمریکی. |
| شوێنی حەسانەوە | گۆڕستانی نیشتمانی ئارلینگتۆن. |
| ھاوسەر(ەکان) | William Howard Taft (ھاوسەرگیری ١٨٨٦؛ ١٩٣٠) |
| منداڵ(ەکان) | |
| پەروەردە | زانکۆی سینسیناتی |
| واژوو | 
|
تافت وەک خانمی یەکەم، لە نزیکەوە بەشداری لە لایەنە سیاسییەکانی سەرۆکایەتیدا دەکرد، بەردەوام لە کۆبوونەوەکاندا دانیشتبوو و وەک نزیکترین ڕاوێژکاری هاوسەرەکەی کاری دەکرد. ئەو کاریگەرییەکی بەهێزی لەسەر بڕیارەکانی سەرۆک کۆمار هەبوو، نیگەرانییەکانی خۆی دەربڕی کاتێک لەگەڵیدا ناکۆک بوو و زانیارییەکانی خۆی لەبارەی دامەزراندنی سەرۆکایەتیی وڵاتەوە پێشکەش کرد. هەروەها ڕێکخستنەوەی ستاف و دیکۆری کۆشکی سپی ئەنجامدا. بە ئیلهام وەرگرتن لە ئەزموونی خۆی لە فلیپین، چەمەکەی کۆشکی سپی و پارکەکەی وێست پۆتۆماکی گۆڕی بۆ ناوەندی کۆمەڵایەتی بە نمایش و بۆنە ڕاستەوخۆکانی ڕاستەوخۆ. بڕیارەکەی بۆ چاندنی دار گێلاس لە پارکەکەدا سەرکەوتوو بوو، ئەمەش شوێنێکی سەرنجڕاکێشی گەشتیاری بەناوبانگی دروستکرد. کاریگەری تافت وەک خانمی یەکەم بەهۆی جەڵتەی مێشکەوە دوای دوو مانگ لە ماوەی سەرۆکایەتیەکەیدا کورتکرایەوە، ئەمەش جووڵەی بۆ هەمیشە سنووردار کرد و بۆ ماوەی ساڵێک ئامادەنەبوو لەکاتێکدا بەشێکی چاکبووەوە.
سەرەتای ژیان
دەستکاریمنداڵی
دەستکاریهێلین هێرۆن لە ٢ی حوزەیرانی ١٨٦١ لە شاری سینسیناتی لەدایکبووە و بووە چوارەم منداڵی یازدە منداڵ، کچی هاریەت کۆلینز هێرۆن و پارێزەر جۆن ویلیامسۆن هێرۆنە. [١] بە درێژایی ژیانی بە "نێلی"دا دەڕۆیشت. [٢] باوکی هاوپۆلی دوو سەرۆکی داهاتوو بوو: هاوپۆلی کۆلێژی بنیامین هاریسۆن بوو و هاوبەشی یاسایی ڕزەرفۆرد بی هایس بوو، [١] لە کاتێکدا دایکی کچ و خوشکی کۆنگرێسمانەکانی ئەمریکا بووە. [٣] هێرۆن لە دەوری سیاسەت گەورە بوو، خۆشەویستی بۆ بانگەشەی هەڵبژاردن پەرەی سەند. [٢] هەروەها لە منداڵیدا مەیلی مۆسیقای هەبووە، [٤] لە کۆتاییدا شارەزا دەبێت لە پیانۆدا. [٥]
سەرەتای ژیانی پیشەیی و پەیوەندی خۆشەویستی
دەستکاریهێرۆن لە مێژ بوو ئاواتی ئەوە بوو ئۆهایۆ بەجێبهێڵێت، هەستی دەکرد ناوچەکە دەرفەتێکی کەمی بۆ دەڕەخسێنێت. ئەو هاوسەرگیری بە بژاردەیەکی بژاردەیی نەدەزانی، پێیوابوو هاوسەرگیری نابێت ئامانجی ژن بێت. [٢] لە گەنجێکی پێگەیشتوودا لە نووسینگەی یاسایی باوکیدا کاردەکات. یەکەم دەرکەوتنی لەم کاتەدا بوو، کە چێژێکی زۆری لێ وەرگرت سەرەڕای ئەوەی ئەرکە کۆمەڵایەتییەکانی بە شتێکی بێ بایەخ دەزانی. [١]هێرۆن ناڕەزایی دەربڕی لە نەبوونی بژاردەی پیشەیی وەک ژنێک، لە کۆتاییدا دەستی بە وانەوتنەوە کرد چونکە تاکە پیشەی بەردەست بوو کە شایستەی بوو. [٢]لە قوتابخانەیەکی تایبەت لە شاری والنات هیڵز لە ویلایەتی ئۆهایۆ بۆ ماوەی دوو ساڵ وانە بە زمانی فەرەنسی دەگوتەوە کە لە ساڵی ١٨٨١ دەستی پێکرد، بەڵام بە ناخۆشی زانی. ئەو ئارەزووی نووسین یان پێشکەشکردنی مۆسیقای هەبوو، هەرچەندە هیچ کامیان گەشەیان نەکرد و نەبوونە پیشەیەک بۆی. [١] [٦]
هاوسەرگیری و خێزان
دەستکاریهاوسەرگیری
دەستکاری_(14786297583).jpg)
هێرۆن لە ١٩ی حوزەیرانی ١٨٨٦ لەگەڵ تافت هاوسەرگیری کرد. لە ئەوروپا بۆ مانگی هەنگوینی چوونەتە ئەورووپا، سێ مانگ لە ئینگلتەرا بەسەر بردووە پێش ئەوەی سەردانی ئەڵمانیا و ئیتاڵیا بکەن. ئەو بودجەکەی لە پشووەکانیاندا بەڕێوەبرد، خەرجییەکانیان بۆ پێنج دۆلار لە ڕۆژێکدا سنووردار کرد. [٤] دوای گەڕانەوەی، هاوسەرەکەی پارەی قەرز کرد بۆ ئەوەی ماڵێکیان بۆ دروست بکات لە والنات هیڵز، [٥] و لەگەڵ دایک و باوکیدا ژیاون تا تەواو بوو. [٥]
وەک ژن و مێرد نەک تەنها هاوڕێیەتییەکی سۆزداری بەڵکو هاوڕێیەتییەکی فیکرییان هەبوو، هەروەها ڕێزێکی زۆریان لە بیرۆکەکانی یەکتر دەگرت. [٥] مێردەکەی پێشوازی لە بۆچوونەکەی دەکرد کاتێک پێی وابوو هەڵەیە و بە "باشترین ڕەخنەگری خۆی" وەسفی دەکرد، هەندێکجاریش دایکی دەکرد. بەگشتی ئامۆژگارییەکانی وەرگرت، هەرچەندە لە هەوڵەکانیدا شکستی هێنا بۆ ئەوەی قەناعەتی پێبکات کە ژیانێکی تەندروستتر بژی و باشتر کۆنتڕۆڵی کێشی بکات. [٥] هاوسەری تافت تافتی بە سیاسەتمەداری ئەو خێزانە دەزانی و لە سەرەتای ژیانی هاوسەرگیریاندا چاوەڕێی ئەوە بوو کە تافت پەرە بە پیشەیەکی سیاسی بدات کە لە پیشەکەی خۆی زیاتر بێت. [٢] ئەو دارایی ماڵی تافتی بەڕێوەدەبرد، هانی پیشەی سیاسی هاوسەرەکەی دەدا، پاڵ بەوەوە دەنا بەرەو دەسەڵاتی جێبەجێکردن نەک پیشەی پەسەندکراوی لە بواری دادوەریدا. [٧]
خانەخوێ و کۆمەڵایەتی
دەستکاری.png)
تافت خووی بەو شێوازە شاهانەییەی مامەڵەکردن گرتبوو کە لە فلیپین ئەزموونی کردبوو، و ئارەزووی دەکرد ژینگەیەکی شاهانەی هاوشێوەی خانەخوێی کۆشکی سپی دابمەزرێنێت. [٨] ئەو هەوڵیدا ئەو نەریتە کۆمەڵایەتیانەی پەیوەستن بە کۆشکی سپییەوە باشتر بکات لەکاتێکدا خانمی یەکەم بوو؛ شوێنی بۆنە و ئاهەنگەکانی گۆڕی بۆ ئەوەی کاراتر بن، هەروەها سەمای لە پێشوازییە فەرمیەکاندا ناساند. [١]ئەو بە شێوەیەکی بەرفراوان سوودی لە چەمەکەی کۆشکی سپی وەرگرت، میوانداری ئاهەنگی باخچە و نمایشی شانۆیی و نمایشی مۆسیقای دەکرد. [٦] لەو ماوەیەی کە لە ساڵی ١٩٠٩ لە جەڵتەی مێشک چاک دەبووەوە، تافت ڕۆڵێکی کەمتر چالاکانەی لە ڕێکخستنی بۆنە و ئاهەنگەکاندا بینی، خوشکەکانی و کچەکەی پشتگیریان دەکرد لە ئەرکەکانی خانەخوێی کۆشکی سپیدا. [٢] لە ساڵی ١٩١٠ دەستی بە بەرپرسیارێتی خۆی کردەوە و تا ساڵی ١٩١١ گەڕایەوە بۆ خشتەی کارا [٩] تافت میوانداری چەندین ئاهەنگ و بۆنە کۆمەڵایەتییەکانی دەکرد، بەڵام جێگەی سەرنجی کۆمەڵایەتی لە ماوەی سەرۆکایەتییەکەیدا ئاهەنگی ساڵڕۆژی هاوسەرگیری زیوینی تافتس بوو لە ١٩ی حوزەیرانی ١٩١١، کە نزیکەی ٥ هەزار میوانی تێدابوو. ١٥ هەزار چاودێرێکی دیکە لە دەرەوەی کۆشکی سپی قەرەباڵغ بوون. [١]
کاریگەری سیاسی
دەستکاری
تافت گرنگی بە هەموو شتێک دەدا کە پەیوەندی بە سەرۆکایەتی هاوسەرەکەیەوە هەبوو، ئەویش بۆچوونەکانی خۆی لە بابەتە گرنگەکاندا پاراست. هەرچەندە پێی وا نەبوو کە ژنان دەبێ "دەستوەردان" لە سیاسەتدا بکەن، بەڵام بە ئاشکرا باسی بیروباوەڕەکانی دەکرد، تەنانەت کاتێک کە پێچەوانەی هەڵوێستەکانی هاوسەرەکەی بوون. ئەو دەرکەوتن و خشتەی کارەکانی بەڕێوەدەبرد بۆ ئەوەی دڵنیابێت لەوەی کە پێشکەشکردنی دروستی دەپارێزێت، هەروەها زانیاری سیاسی وەک ناو و ئامارەکانی پێدەدا بەپێی پێویستی. [١]هەروەها لە نزیکەوە دەمایەوە بۆ ئەوەی نەخۆشی خەوبینینەکەی کاریگەری لەسەر بەرپرسیارێتیەکانی نەبێت. [٨]
هەروەها تافت کاریگەری لەسەر دامەزراندنەکان هەبووە لە ماوەی سەرۆکایەتی هاوسەرەکەیدا، بیرکردنەوەکانی لەسەر کارەکتەری کاندیدەکانی پێشکەش کردووە. ئەو هاوسەرەکەی ڕازی کرد کە باڵیۆز هێنری وایت بانگهێشت بکاتەوە، بەهۆی کینەیەکی لەمێژینەی کە لە دژی هەبوو. [٢] هەروەها دانانی نیکۆلاس لۆنگۆرس وەک دیپلۆماتکار ڕەتکردەوە، چونکە هاوسەرگیری لەگەڵ ئەلیس ڕۆزڤێڵت لۆنگۆرس کردبوو، کە ئەو حەزی لێی نەبوو. ئەم کارەی دوایی وەک یەکێک لەو هۆکارانە دەهێنرێتەوە کە سەرۆک ڕۆزڤێڵت و تافت لە سەردەمی سەرۆکایەتی تافتدا دەستیان بە دژایەتی یەکتر کرد. [٩]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ ئ ا ب پ ت ج چ Schneider، Dorothy (2010). First Ladies: A Biographical Dictionary (بە ئینگلیزی) (3rd ed.). Facts on File. pp. 172–181. ISBN 978-1-4381-0815-5.
- ^ ئ ا ب پ ت ج چ Caroli، Betty (2010). First Ladies: From Martha Washington to Michelle Obama (بە ئینگلیزی). Oxford University Press, USA. pp. 120–136. ISBN 978-0-19-539285-2.
- ^ «Helen Taft Biography». National First Ladies' Library. لە ڕەسەنەکە لە ٩ی ئایاری ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ ئ ا Gould، Lewis L. (1996). American First Ladies: Their Lives and Their Legacy. Garland Publishing. pp. 321–339. ISBN 0-8153-1479-5.
- ^ ئ ا ب پ ت Boller، Paul F. (1988). Presidential Wives. Oxford University Press. pp. 206–218. ISBN 9780195121421.
- ^ ئ ا Fierro، Rafaele (2016). «Helen Herron Taft: The Forgotten Impact of a Memorable First Lady». لە Sibley، Katherine A. S. (ed.). A Companion to First Ladies. John Wiley & Sons. pp. 320–338. ISBN 978-1-118-73218-2.
- ^ Foster، Feather Schwartz (2011). The First Ladies: From Martha Washington to Mamie Eisenhower, an Intimate Portrait of the Women Who Shaped America. Cuberland House. pp. 95–100. ISBN 978-1-4022-4272-4.
- ^ ئ ا Feinberg، Barbara Silberdick (1998). America's First Ladies: Changing Expectations. Franklin Watts. ISBN 9780531113790.
- ^ ئ ا Watson، Robert P. (2001). First Ladies of the United States: A Biographical Dictionary (بە ئینگلیزی). Lynne Rienner Publishers. pp. 173–182. doi:10.1515/9781626373532. ISBN 978-1-62637-353-2.
بەستەری دەرەکی
دەستکاری- Works by or about Helen Herron Taft at Internet Archive
- ANC Explorer
- Helen Herron Taft White House biography
- Helen Taft at C-SPAN's First Ladies: Influence & Image
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ھێلین ھێرۆن تافت تێدایە. |
