سادق خەڵخاڵی
محەممەد سادق گیوی خەڵخاڵی (بە فارسی: صادق خلخالی، ٢٧ی تەممووزی ١٩٢٦ – ٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٣)[٢] سەرۆکی دادگای شۆڕشی ئیسلامی و مەلای شیعەی ئێرانی بوو کە وەکوو دادوەری سێدارەی ئێران دەناسرێت.[٣][٤][٥] سادق خەڵخاڵی لە باوکێکی جوتیار لە نەژادی ئازەریی ئێرانی لەدایکبوو.[٦][٧] لە خەڵخاڵی وەکوو «پیاوێکی بچووک، کز، خۆشپێکەنین و بەرزپێکەنین» بیر دەکەنەوە.[٣]
| سادق خەڵخاڵی | |
|---|---|
| |
| سەرۆکی دادگای شۆڕشی ئیسلامی | |
| لە پۆستدا بووە ٢٤ی شوباتی ١٩٧٩ – ١ی ئازاری ١٩٨٠ | |
| دەستنیشان کراوە لەلایەن | ڕووحوڵڵا خومەینی |
| پاشینە | حوسێن مووسەوی تەورێزی |
| ئەندامی پەرلەمانی ئێران | |
| لە پۆستدا بووە ٢٨ی ئایاری ١٩٨٠ – ٢٨ی ئایاری ١٩٩٢ | |
| ناوچەی بەربژێری | قوم |
| زۆرینە | ١٠٦٬٦٤٧ (٥٤٫٨٪) |
| ئەندامی پەرلەمانی خوبرەگان | |
| لە پۆستدا بووە ١٥ی ئابی ١٩٨٣ – ٢١ی شوباتی ١٩٩١ | |
| ناوچەی بەربژێری | پارێزگای تاران[١] |
| زۆرینە | ١٬٠٤٨٬٢٨٤ (٣٢٫٨٧٪) |
| وردەکاریی تاکەکەسی | |
| لەدایکبوون | محەممەد سادق گیوی ٢٧ی تەممووزی ١٩٢٦ گیوی، شارستانی خەڵخاڵ، پارێزگای ئەردەوێڵ، ئێران |
| مردن | ٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٣ (٧٧ ساڵ ژیاوە) تاران، ئێران |
| پارتی سیاسی | کۆمەڵەی مەلایەتی خەبات |
| منداڵ(ەکان) | ٣ |
| خوێندن لە | دەڤەری زانستی قوم |
| پیشە | دادوەر |
| ئایین | ئیسلام (شیعە) |
خێزان
دەستکاریخەڵخاڵی ھاوسەرگیری کردبوو و دوو کوڕ و کچێکی ھەبوو. کچەکەی، فاتمە سادقی، ئەگەرچی لە خێزانێکی ئیسلامی لەدایکبوو، بەڵام خوێندواری زانکۆ بوو، دوکتۆرای خۆی وەرگرتووە و ئێستاش وەکوو کەسێکی سێکۆلار دەناسرێت.[٨] کچەکەی نووسەری «بووچی ئێمە بە حیجاب نا دەڵێین» بوو، کە لە ساڵی ٢٠٠٨دا بڵاوبووەتەوە.[٩]
ساڵەکانی دوایە و مردن
دەستکاریخەڵخاڵی لە قوم خانەنشین بوو و ھەر لەوێ بە پەروەردەی دەڤەرییەکانی ئیسلامی خەریک بوو.
سادق خەڵخاڵی لە ساڵی ٢٠٠٣، لە تەمەنی ٧٧ ساڵیدا بە شێرپەنجە و نەخۆشی دڵ گیانی لەدەستدا.[١٠][١١][١٢] سەرۆکی کاتی پەرلەمانی ئێران، مەھدی کەڕووبی لە کاتی مردنی خەڵخاڵی، لە چالاکییەکانی وەکوو قازییەک لە ڕۆژەکانی یەکەمی شۆڕشی ئیسلامی ڕێزی گرت.[١٣][١٤]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ «1982 Assembly of Experts Election»، The Iran Social Science Data Portal، Princeton University، لە ڕەسەنەکە لە ١٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە، لە 10 August 2015 ھێنراوە
{{citation}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); زیاتر لە یەک دانە لە|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=و|archive-date=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=(یارمەتی) - ^ Sadegh Khalkhali
- ^ ئ ا Ayatollah Sadegh Khalkhali The Daily Telegraph 28 November 2003
- ^ Erdbrink، Thomas (2018-05-03). «A Mummy Turned Up in Iran. Could It Be the Former Shah?». The New York Times (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ISSN 0362-4331. لە 2020-08-14 ھێنراوە.
- ^ «Iranian 'Hanging Judge' Dies at 77». AP NEWS. لە ١٤ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Sadeq Khalkhali (Iranian judge) – Encyclopædia Britannica». Britannica.com. لە ٩ی تەممووزی ٢٠١٩ ھێنراوە.
- ^ Ayatollah Sadeq Khalkhali. Obituary in The Guardian, 1 December 2003 [١]
- ^ Afshari، Reza (٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٠). «Human Rights, Relevance of Culture and Irrelevance of Cultural Relativism». Rooz online. لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٥ی شوباتی ٢٠١٤ ھێنراوە. ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ Goldstein، Dana (١٧ی حوزەیرانی ٢٠٠٩). «IRAN AND THE VEIL». The American Prospect. لە ٢٦ی شوباتی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ Obituary from The Economist
- ^ Obituary ٢٧ی شوباتی ٢٠٠٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. The Daily Telegraph
- ^ Obituary The Guardian (gives his full name as Mohammed Sadeq Givi Khalkhali)
- ^ Fathi، Nazila (29 November 2003). «Sadegh Khalkhali, 77, a Judge in Iran Who Executed Hundreds». The New York Times Company. لە 25 February 2014 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=و|date=(یارمەتی) - ^ صبا، صادق (2003-11-29). اصلاح طلبان و در گذشت خلخالی (بە فارسی). BBCPersian. لە 25 February 2014 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=(یارمەتی)
بەستەرە دەرەکییەکان
دەستکاری| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە سادق خەڵخاڵی تێدایە. |
- قەزافی لەگەڵ ئایەتوڵڵا کۆدەبێتەوە ٢ی کانوونی دووەمی ١٩٩٢
