بەکارھێنەر:Zana.official/خۆڵەپەتانێ

Lazistan

*Lazona*
Lazistan Lazona
Historical region
	██ Historical Lazistan
	پۆتانەکان: 40°55′54″N 40°50′52″E / 40.93167°N 40.84778°Eپۆتانەکان: 40°55′54″N 40°50′52″E / 40.93167°N 40.84778°E
Country	گورجستان; تورکیا;
Largest city	Rize
	Lazistan is not an official subdivision of either Georgia or Turkey; it constitutes a historical region only.

لازستان (بە ئینگلیزی: Lazistan) ناوچەیەکی مێژوویی و کولتووری قەوقۆز و ئەناتۆلیایە، بە شێوەیەکی نەریتی لەلایەن خەڵکی لازۆنەوە نیشتەجێ بووە، بە زۆری لە تورکیایە، بەشێکی بچووکیشی لە داڕێژە:Lang-ka هەیە. ڕووبەری نزیکەی ٧٠٠٠ کیلۆمەتر چوارگۆشە (٢،٧٠٣ میل چوارگۆشەی) و دانیشتوانەکەی نزیکەی ٥٠٠،٠٠٠. لەڕووی جوگرافییەوە، لازستان پێکهاتووە لە زنجیرەیەک دۆڵەی قوڵ و بەرزی کە بەرەو باکوور درێژدەبێتەوە لە لوتکەی ئەلبەکانی پۆنتیک (ناوی کۆن بریتیە لە شاخەکانی لازستان، ئەلبەکانی لازیک) (بە بە تورکی: Anadolu Dağları: Anadolu Dağları) ، کە لە دۆڵی چۆرۆوە جیادەکاتەوە، و لە ڕۆژهەڵاتی ڕۆژئاوای کەناری باشووری دەریای ڕەش درێژدەبێت. لازستان زاراوەیەکی قەدەغەیە لە تورکیادا.[upper-alpha 1] ناساندنی زاراوەی لازستان بە فەرمی قەدەغە کرا لە ساڵی ١٩٢٦، لەلایەن کیمالیستەکانەوە، چونکە ناوەکە بە داهێنانێکی "نابێ نیشتمانی" لە ڕژێمی دێرین دادەنرا.^[١] لەگەڵ ئەوەشدا، بەگوێرەی ڕاپۆرتەکان، ڕەزێپ تەیب ئەردۆغان لە ساڵی ٢٠١٣دا وتی کە ئیمپراتۆریەتی عوسمانی پێشتر ناوچەی دەریای ڕەش بە لازستان ناودەبرد.^[٢]

پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و ڕووسیا پەیوەندییەکی دوولایەنە لەنێوان هەرێمی کوردستان[1] و ڕووسیا. لەکاتێکدا هەرێمی کوردستان نوێنەرایەتی لە مۆسکۆ هەیە، ڕوسیا کونسوڵخانەی گشتی لە ئەربیڵ هەیە کە لە ٢٨ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٧ کرایەوە.^[٣]^[٤]^[٥] پەیوەندییەکانی نێوان کوردەکان و ڕووسیەکان دەگەڕێتەوە بۆ نیوەی دووەمی سەدەی ١٨٠٠ کاتێک ڕووسیەکان گرنگیان بە کوردەکان دا بەهۆی ئاواتەکانی فراوانبوونەوە.^[٦] لە ماوەی جەنگی سارددا، یەکێتیی سۆڤیەت پشتیوانی لە یاخیبووانی کورد کرد دژی عێراق تا ئەو کاتەی هێزە ئەوروپییەکان لەڕووی سیاسییەوە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کشایەوە لە کۆتایی ساڵانی حەفتاکان بەهۆی کاردانەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەندی لە داگیرکاری سۆڤیەتی ئەفغانستان.^[٧]

دوای جەنگی سارد، ڕوسیا پەیوەندییەکانی لەگەڵ هەرێمی خۆبەڕێوەبەری کوردستان دامەزراند و پەیوەندییەکان بە دوولایەن و دژایەتی وەسف دەکرێن، بەڵام مۆسکۆ بۆ دەیان ساڵ هاوسۆزی بزووتنەوەی سەربەخۆیی کوردستان بوو کە پشتیوانی سەربازی بۆ کوردەکانیش لەخۆ دەگرت. ئەمڕۆ هەردوو لایەنەکە بە شێوەیەکی سەرەکی لە کەرتی وزەدا هاوکاری دەکەن.^[٨] بەپێچەوانەی زۆربەی هێزەکانی تری ئەوروپا، ڕوسیا ڕەخنەی لە ڕیفراندۆمێکی سەربەخۆیی هەرێمی کوردستان لە ساڵی ٢٠١٧ نەگرت و بەردەوام بوو لە وەبەرهێنان لە هەرێمی کوردستان سەرەڕای زیادبوونی گرژییەکانی نێوان کوردستان و عێراق. ئەمە وای لە شیکەرەوەکان کرد باوەڕ بکەن کە ڕووسیا هەوڵی پڕکردنەوەی ئەو بۆشاییەی دا کە ئەمریکا لە ڕەخنەی خۆی لە ڕیفراندۆمەکە دروستکردبوو.^[٩] سەرۆکی ڕوسیا ڤلادیمێر پوتین لە حوزەیرانی ٢٠١٧ و ئایاری ٢٠١٨ لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی کوردستان نێچیرڤان بارزانی کۆبووەوە.^[١٠]^[١١]

بە گوێرەی بەرپرسانی کورد، وەبەرهێنانی ڕووسی بەهای ملیاران دۆلار لە ساڵانی ٢٠١٠کاندا، ڕێگری لە کوردەکان کرد لە داڕمان چونکە بەشێکی گەورەی بودجەکەیان بۆ شەڕی دژ بە داعش ڕۆیشت.^[١٢]

^ Thys-Senocak، Lucienne (2017-03-02). Ottoman Women Builders. doi:10.4324/9781315247472. ISBN 9781315247472.Thys-Senocak, Lucienne (2017-03-02). Ottoman Women Builders. doi:10.4324/9781315247472. ISBN 9781315247472.
^ hurriyetdailynews.com - Politicians hit below belt in Kurdish debate
^ «KRG Representation in Russian Federation». Department of Foreign Relations - Kurdistan Regional Government. لە 21 September 2019 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
^ «Consulate General of the Russian Federation». Department of Foreign Relations - Kurdistan Regional Government.
^ «History of the Consulate - Consulate General of the Russian Federation in Erbil, Iraq». rusgencons-erbil.mid.ru. لە 21 September 2019 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
^ Pietro A. Shakarian (13 November 2017). «Top Ten Origins: Russia's Relations with the Kurds». origins.osu.edu. لە 21 September 2019 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
^ Krajcsír، Lukács (2015). «Czechoslovakia's Main Objectives in the Middle East» (PDF). The V4 and the Arab Middle East: Issues and Relations (SZTE Publicatio Repozitórium). Budapest: Külügyi és Külgazdasági Intézet: 55–72. لە 21 September 2019 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
^ Delanoë، Igor (2015). The Kurds: a Channel of Russian Influence in the Middle-East?. Vol. 14. ISBN 978-2-36567-408-9. لە 21 September 2019 ھێنراوە. {{cite book}}: |work= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
^ «Russia becomes Iraq Kurds' top funder, quiet about independence vote». Reuters (بە ئینگلیزی). 20 September 2017. لە 21 September 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
^ «PM Barzani discusses economic ties, IS war with Putin, Lavrov». Kurdistan24. 2 June 2017. لە 22 September 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
^ «Putin briefly talks with Iraqi Kurdistan PM Barzani». Tass. 9 May 2018. لە 22 September 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
^ Petkova، Mariya (15 April 2019). «What did Russia get from its KRG gamble?». Al Jazeera. لە 23 September 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

[1] Thys-Senocak، Lucienne (2017-03-02). Ottoman Women Builders. doi:10.4324/9781315247472. ISBN 9781315247472.Thys-Senocak, Lucienne (2017-03-02). Ottoman Women Builders. doi:10.4324/9781315247472. ISBN 9781315247472.

[2] urriyetdailynews.com - Politicians hit below belt in Kurdish debate

[3] «KRG Representation in Russian Federation». Department of Foreign Relations - Kurdistan Regional Government. لە 21 September 2019 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[4] «Consulate General of the Russian Federation». Department of Foreign Relations - Kurdistan Regional Government.

[5] «History of the Consulate - Consulate General of the Russian Federation in Erbil, Iraq». rusgencons-erbil.mid.ru. لە 21 September 2019 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[6] Pietro A. Shakarian (13 November 2017). «Top Ten Origins: Russia's Relations with the Kurds». origins.osu.edu. لە 21 September 2019 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

[Krajcsir-7] Krajcsír، Lukács (2015). «Czechoslovakia's Main Objectives in the Middle East» (PDF). The V4 and the Arab Middle East: Issues and Relations (SZTE Publicatio Repozitórium). Budapest: Külügyi és Külgazdasági Intézet: 55–72. لە 21 September 2019 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[Delanoe-8] Delanoë، Igor (2015). The Kurds: a Channel of Russian Influence in the Middle-East?. Vol. 14. ISBN 978-2-36567-408-9. لە 21 September 2019 ھێنراوە. {{cite book}}: |work= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[9] «Russia becomes Iraq Kurds' top funder, quiet about independence vote». Reuters (بە ئینگلیزی). 20 September 2017. لە 21 September 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

[10] «PM Barzani discusses economic ties, IS war with Putin, Lavrov». Kurdistan24. 2 June 2017. لە 22 September 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

[11] «Putin briefly talks with Iraqi Kurdistan PM Barzani». Tass. 9 May 2018. لە 22 September 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

[gamble-12] Petkova، Mariya (15 April 2019). «What did Russia get from its KRG gamble?». Al Jazeera. لە 23 September 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]

[١١]

[١٢]