ئیمپراتۆریەتیی نەمسا

ئیمپراتۆریەتیی نەمسا (بە ئەڵمانی: Kaiserthum Österreich؛ بە ھەنگاری: Osztrák Birodalom) لە ساڵی ١٨٠٤ وەک پاشایەتییەکی بۆماوەیی لەسەر زەوییەکانی ھابسبۆرگ دامەزرا، دوای ھەڵوەشاندنەوەی ئیمپراتۆریەتیی ڕۆمیی پیرۆز و پێکھێنانی ئیمپراتۆریەتیی یەکەمی فەڕەنسا لەلایەن ناپلیۆن بۆناپارتەوە.

ئیمپراتۆریەتیی نەمسا
دامەزران	١١ی ئابی ١٨٠٤
ناو بە زمانی فەرمی	Kaiserthum Österreich
ئایین	کڵێسای کاتۆلیک
ناسناوی خەڵک	Autrichien، Autrichienne، osztrák، Austrian
زمانی فەرمی	زمانی ئەڵمانی
سروودی نیشتمانی	Gott erhalte Franz den Kaiser
کیشوەر	ئەورووپا
وڵات	ئیمپراتۆریەتیی نەمسا
پایتەخت	ڤیێنا
پۆتانی شوێن	٤٨°١٢′٠″N ١٦°٢١′٠″E
شێوەی بنەڕەتیی حکوومەت	absolute monarchy
Office held by head of state	Emperor of Austria
سەرۆکی حکوومەت	Francis II, Holy Roman Emperor
ئەنجومەنی یاسادانەر	Austrian Imperial Council، Imperial Diet
ئەندامی	German Confederation، ئیمپراتۆریەتیی ڕۆمیی پیرۆز
دانیشتووان	٢١٬٢٠٠٬٠٠٠
دراو	thaler
لە پێش	Archduchy of Austria، Kingdom of Bohemia، Kingdom of Croatia، Kingdom of Hungary، کۆماری ڤێنیز
لە دوای	ئیمپراتۆریەتی نەمسا-مەجارستان، شانشینی ئیتاڵیا
گۆڕدراوە لەلایەن	ئیمپراتۆریەتی نەمسا-مەجارستان
جێگەی دەگرێتەوە	Habsburg monarchy، Archduchy of Austria
کۆتاییھاتن	٨ی حوزەیرانی ١٨٦٧
ڕووبەر	٦٩٨٬٧٠٠ کیلۆمەتر چوارگۆشە
ئایینی فەرمی	کاسۆلیکی
ئابووری بابەت	economy of the Austrian Empire
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

یەکەم ئیمپراتۆری نەمسا فرانسیسی یەکەمی ھابسبۆرگ-لۆرین بوو، کە لەو کاتەدا نازناوی ئیمپراتۆری ھەڵبژێردراوی ڕۆمەکانیشی ھەڵگرتبوو، بەڵام لە ساڵی ١٨٠٦ دوای ھەڵوەشاندنەوەی ئیمپراتۆریەتیی ڕۆمیی پیرۆز دەستبەرداری بوو بۆ پاراستنی نازناوی ئیمپراتۆریی خۆی، لە ناوچە بۆماوەییەکانی خۆیدا خۆی بە ئیمپراتۆری نەمسا ناساند.

دوای ھەندێک ھەوڵ بۆ چاکسازی دەستوور، لە ساڵی ١٨٦٧ یەکسانکردنی پێگە لەگەڵ بەشە ھەنگارییەکەی شانشینی ئاوسگلێچ ڕوویدا، ھەر بۆیە ئیمپراتۆریەتیی نەمسا لەو ساتەوە بە ناوی ئیمپراتۆریەتیی نەمسا-مەجارستان ناسرا.

مێژوو

ئەم ئیمپراتۆریەتە کە ناوەندەکەی لە وڵاتی نەمسای ئێستایە، بە فەرمی لە ساڵی ١٨٠٤ تا ١٨٦٧ درێژەی بە دەسەڵاتی خۆی دا، پاشان بووە ئیمپراتۆریەتیی نەمسا-مەجارستان. ئیمپراتۆریەتیی نەمسا لەلایەن فرانسیسی دووەم، ئیمپراتۆری ڕۆمیی پیرۆز (دواتر بە فرانسیسی یەکەمی نەمسا ناسرا) بە یەکگرتنی خاکەکانی ناوەوە و دەرەوەی ئیمپراتۆریەتیی ڕۆمیی دامەزراوە. ئەم کارە کاردانەوەیەک بوو بەرامبەر بە لێدوانەکەی ناپلیۆن بۆناپارت کە لەسەر بنەمای ئیمپراتۆریەتیی یەکەمی فەڕەنسا بوو لە ساڵی ١٨٠٤. ئیمپراتۆریەتیی نەمسا-مەجارستان (١٨٦٧–١٩١٨) دەرئەنجامی درووستبوونی نەمسا-مەجارستان بوو لە ساڵی ١٨٦٧، کە لە دوای جەنگی جیھانیی یەکەم لەلایەن ھێزە سەرکەوتووەکانەوە لە پەیمانی تریانۆندا جیاکرانەوە.

سەرچاوەکان

بەشداربووانی ویکیپیدیا، «امپراتوری اتریش»، ویکیپیدیای فارسی. سەردان لە ٣ی ٩ی ٢٠٢٣.

ویکی ئیتاڵی