ئیبراھیم یوونسی

ئیبراھیم یوونسی (لەدایکبووی ١٩٢٧ لە بانە - مردووی ٢٠١٢ لە بانە) نووسەر و وەرگێڕێکی کورد بوو کە نزیک بە ١١٠ کتێبی نووسراو و وەرگێڕدراوی بە زمانی فارسی لێ بەجێ ماوە.

ژیان

ئیبراھیم یوونسی ساڵی ١٩٢٧ لە شاری بانە لە دایک بووە. یوونسی یەکەمین ئوستانداری پارێزگای کوردستان لە دوای ڕاپەڕینی ئێران بووە. ئیبراھیم یوونسی یەکێک لە ئەفسەرانی پارتی جەماوەری ئێران لە سالانی پێش کوودتای ١٩٥٢ لە ئێران بووە و لە دوای کوودەتاش بۆ ماوەی چەندین ساڵ لەناو زیندانی کوودەتادا ماوەتەوە. لە دوای کوودەتا بە سێدارە دان مەحکووم کراوە، بەڵام تەنیا لەبەر ئەوەی کە قاچێکی خوی لەناو سووپادا لەدەست دابوو حووکمەکەی بۆ پلەیەک دادەبەزێ و بە زیندان کردنی ھەتاھەتایی حووکم دەکرێ. یوونسی زۆر پەرتووکی لە زمانی ئینگلیزی و پەرتووکێکیشی لە زمانی فرەنسییەوە بۆ زمانی فارسی وەرگەڕاندووەتەوە. ساڵی ٢٠٠٩ تووشی نەخۆشیی ئەلزھایمەر بووە و لەم بارەیەوە وتوویە: من ھیچ پارەیەکم بوو چارەسەرکردنی نەخووشی خۆم لە دەرەوەی وڵات نییە؛ من تەنیا یەک مووچەی فەرمانبەری وەردەگرم. ئیبراھیم یوونسی ساڵی ٢٠١٢ لە تەمەنی ٨٤ ساڵیدا کۆچی دوایی کردووە و لە شاری بانە بە خاک ئەسپێردراوە.

نووسینەکان

1. ھنر داستان‌نویسی (١٣٤١) (ھونەری چیرۆک نووسین)
2. دلدادەھا (رمان، ١٣٧٢) (دڵدەرەکان)
3. رؤیا بە رؤیا (خەوناوخەون)
4. مادرم دو بار گریست - (رمان، ١٣٧٧) (دایکم دوو جار گریا)
5. کج‌کلاە و کولی - (رمان) (کڵاو لار و قەرەچی)
6. گورستان غریبان - (رمان، ١٣٥٨) (گۆڕستانی غەریبەکان)
7. زمستان بی‌بھار - (رمان، ١٣٨٢) (زستانی بێ بەھار)
8. شکفتن باغ - (رمان، ١٣٨٣) (پشکوتنی باغ)
9. دادا شیرین - (رمان) (دادە شیرین)
10. اندوە شب بی‌پایان (خەمی شەوی بێکۆتایی)
11. دعا برای آرمن - (رمان، ١٣٧٧) (دوعا بۆ ئارمەن)
12. خوش آمدی - (رمان، ١٣٨١) (بەخێر بێی)

وەرگێردڕاوەکان

1. آرزوھای بزرگ - چارڵز دیکنز (١٣٣٦) (ئاواتە گەورەکان)
2. ادبیات آفریقا (ئەدەبیاتی ئەفریقا)
3. تاریخ ادبیات یونان - رز ھربرت جنینگز (مێژووی ئەدەبیاتی یۆنان)
4. تکیەگاە - تئودور درایزر (پشت بەستپێکراو)
5. قیام شیخ سعید پیران - اولسن ڕابرت (ڕاپەڕینی شێخ سەعیدی پیران)
6. کردھا و کردستان - درک کینان (کوردەکان و کوردستان)
7. تاریخ معاصر کُرد (مێژووی ھاوچەرخی کورد)
8. جنبش ملی کُرد - کریس کوچرا کردشناس فرانسوی (بزووتنەوەی نیشتمانیی کورد)
9. ھنر نمایشنامە‌نویسی (ھونەری شانۆ نووسین)
10. طوفان - ویلیام شکسپیر (تۆفان)
11. جنبەھای رمان (لایەنەکانی ڕومان)
12. اگر بیل استریت زبان داشت (ئەگەر بیل ستریت زمانی ھەبووایە)
13. کردھا، ترکھا، عربھا - سیسل جی ادموندز (کوردەکان تورکەکان عەرەبەکان)
14. یک جفت چشم آبی - توماس ھاردی (جووتە چاوێکی شین)
15. بە‌دور از مردم شوریدە - توماس ھاردی (دور لە خەڵکی ڕاپەڕیو)
16. جود گمنام - توماس ھاردی (جودی بزرناو)
17. موسیقی و سکوت - رز ترە‌مین (موزیک و بێدەنگی)
18. بازگشت بومی - تامس ھاردی (گەڕانەوەی مروڤی شوێنەکە)
19. گشتی در کردستان ترکیە - لیزر شرین (گەشتێک لەناو کوردستانی تورکیادا)
20. مردی کە خورشید را در دست داشت - جک ریموند جونز (ئەو پیاوەی کە خۆری لەناو دەستیدا بوو)
21. مسئلە کرد و روابط ایران و ترکیە - رابرت السن (کێشەی کورد و پەیوەندیی ئێران و تورکیا)
22. با این رسوایی چە بخشایشی؟ - جاناتان رندل (لێبوردنی چی بوو ئەم شەرمەزارییە؟)
23. علامتچی - چارڵز دیکنز (خاوەن نیشانەکە)
24. داستان دو شھر - چارڵز دیکنز (چیرۆکی دوو شار)
25. چارڵز دیکنز - باربارا ھاردی (چارڵز دیکنز)
26. دفتر یادداشت روزانە یک نویسندە - فئودور داستایفسکی (دەفتەری بیرەوەریی ڕۆژانەی نووسەرێک)
27. کردھا - مصطفی نازدار (کوردەکان)
28. اسپارتاکوس - ھوارد فاست (ئیسپارتاکوس)
29. جامعەشناسی مردم کُرد (آغا، شیخ و دولت) - مارتین وان براینِسِن (کۆمەڵناسی خەڵکی کورد - ئاغا، شێخ و دەوڵەت)
30. جنبش ملی کرد - کوچرا کریس (بزووتنەوەی نەتەوەیی کورد)
31. زندگانی و عقاید آقای تریسترام شندی - لارنس استرن (ژیان و بیروباوەڕی بەڕێز تریسترام شندی)
32. دست تکیدە - توماس ھاردی (دەستی تکیاو)
33. تاریخ اجتماعی ھنر - آرنولد ھاوز (مێژووی کومەڵایەتی ھونەر)
34. سیری در ادبیات غرب - جان بوینتن پریستلی (گەشتێک لەناو ئەدەبیاتی ڕوژاوادا)
35. تاریخ ادبیات روسیە - سی دی میرسکی (مێژووی ئەدەبیاتی ڕووسیا)
36. میراث شوم - جورج گیسینگ (١٣٧١) (میراتی شەرمەزاری)
37. لینمارا، عشق و آرزو - کاترین گاسکین (لینمارا، خوشەویستی و ئارەزو)
38. زن شیشەای (ژنی شیشەیی)
39. آشیان عقاب - ھون کنستانس (ھێلانەی ھەڵۆ)
40. تامس ھاردی - سی دی لویس (تومس ھاردی)
41. مشتی غبار - آرتور اولین وان (مشتێک خۆڵ)
42. سرگذشت یک اسب - لئو تولستوی (بەسەرھاتی ھەسپێک)
43. میراث - ماکسیم گورکی (میرات)

وەرگێڕانی بەرھەمەکانی بۆ کوردی

1. کڵاو لار و قەرەچی، وەرگێڕ: ئەحمەد مەولانی، ٢٠٠٦
2. نزا بۆ ئارمێن، وەرگێڕ: عەبدوڵڵا حەسەنزادە، ٢٠٠٩

سەرچاوەکان

• ھەوالی زاگرۆس تیڤی
• ئیبراھیم یوونسی لە ویکیپیدیای فارسیدا