یەکتربەستن

یەکتربەستن (بە ئینگلیزی: Associative) لە بیرکاریدا، خاسیەتێکە پێناسە دەکرێت لەسەر کردارێکی دوانی. بە کەلکوەرگرتن لە یەکتربەستن دەتوانی پێناسەی پێکھاتەیەکی جەبری بکەیت، ئەم خاسیەتە یەکێکە لە چوار مەرجی سەرەکیی بیردۆزیی گرووپەکان و لە جەبری پەتیدا ڕۆڵێکی گرینگ دەگێڕێت.

$(x\circ y)\circ z=x\circ (y\circ z)$.

پێناسە

وا دابنێ $\star$ کردارێکی دوانی لەسەر کۆمەڵی $A$ بێت، ($A$ بەتاڵ نییە) $\star$ کردارێکی یەکتربەستنە ئەگەر بۆ ھەر $a$ و $b$ و $c$ لە کۆمەڵی$A$،

$(a\star b)\star c=a\star (b\star c)$

نموونە

کۆکردنەوەی ژمارە ڕاستەقینەکان کردارێکی یەکتربەستنە.

• کۆکردنەوە و لێکدان لە (ژمارە ڕاستەقینەکان و ئاوێتەکاندا) دوو کرداری یەکتربەستنن. لەبەر ئەوەی ھەمیشە

$a+(b+c)=(a+b)+c$

و

$a\cdot (b\cdot c)=(a\cdot b)\cdot c$

بەڵام لێدەرکردن کردارێکی یەکربەستن نییە. بۆ نموونە:

$5-(3-2)\neq (5-3)-2$

• ئاوێتەکردنی فانکشنەکان، کردارێکی یەکتربەستنە

ئەگەر h : S → T و g : T → U و f : U → V ئەوا

$(f\circ g)\circ h=f\circ (g\circ h)=f\circ g\circ h$

ئەمانەش ببینە

• ئاڵوگۆڕ

سەرچاوەکان

• بەشداربووانی ویکیپیدیا، «شرکت‌پذیری»، ویکیپیدیای فارسی. سەردان لە ٢٩ی ئابی ٢٠١٨.