کۆمەڵگای کۆکردنەوە و تاقیکردنەوەی فڕۆکەوانی خولگەیی
کۆمەڵگەی کۆکردنەوە و تاقیکردنەوەی فڕۆکەوانی خولگەیی یان ئۆپسێک ( بە ڕووسی: Орбитальный Пилотируемый Сборочно-Экспериментальный Комплекс Orbital'nyj Pilotirujemyj Sborochno-Eksperimental'nyj کۆمەلگا ; [١] [٢] ОПСЭК, OPSEK ) وێستگەیەکی بۆشایی ئاسمانی مۆدیۆلاری نەوەی سێیەمی پێشنیارکراوی ٢٠٠٩-٢٠١٧ بوو بۆ خولگەی زەوی نزم، چەمکەکە بریتی بوو لە بەکارهێنانی ئۆپسێک بۆ کۆکردنەوەی پێکهاتەکانی کەشتییە ئاسمانییە نێوان هەسارەییەکانی تیمی کە بڕیارە بۆ مانگ و مەریخ و لەوانەیە زوحەل بێت. هەروەها تیمی گەڕانەوە دەتوانن لە وێستگەکە بن پێش ئەوەی لەسەر زەوی بنیشنەوە، بەم شێوەیە، ئۆپسێک دەتوانێت بەشێک لە تۆڕێکی داهاتووی وێستگەکان پێکبهێنێت کە پشتگیری لە گەڕانی تیمی کۆمەڵەی خۆر دەکات.
| پەڕگە:Proposed OPSEK.jpg | ||
| Computer-generated depiction of OPSEK | ||
| ئامارەکانی وێستگە | ||
|---|---|---|
| Crew | 2 or more | |
| Launch | Abandoned in 2017 | |
| Launch pad | Baikonur Cosmodrome | |
| بارستە | Over 100,000 kg when complete | |
| Atmospheric pressure | 1 atm | |
| Perigee | 370 to 450 km (planned) | |
| Apogee | 370 to 450 km | |
| Orbital inclination | 70.0° | |
| Typical orbit altitude | 370 to 450 km | |
لە پلانە سەرەتاییەکاندا، وێستگەکە بڕیار بوو سەرەتا لە چەند مۆدیولێک لە بەشی خولگەیی ڕووسی (ROS)ی وێستگەی بۆشایی ئاسمانی نێودەوڵەتی (ISS) پێکبێت. بەڵام دوای لێکۆڵینەوە لە ئەگەری ئەم کارە، سەرۆکی دەزگای ڕۆسکۆسمۆس لە مانگی ئەیلولدا ٢٠١٧ ڕایگەیاند: مەبەستی بەردەوامبوون لە کارکردنی پێکەوەیی لەسەر وێستگەیی بۆشایی نێونەتەوەیی، [٣] لە مانگی گوڵانی ساڵی ٢٠٢١، بەرپرسانی کۆمپانیای ڕۆسکۆسمۆس پلانەکانیان بۆ دەرچوون لە پرۆگرامی وێستگەی بۆشایی لە پاشی ساڵی ٢٠٢٤ ڕاگەیاند، نیگەرانی خۆیان دەربڕی سەبارەت بە دۆخی مۆدیولەکانی پیربوونی پڕۆگرامەکە، چەمکی ئۆپسێک تا ئەو کاتە پەرەی سەندبوو بۆ پلانی وێستگەی خزمەتگوزاری ئۆربیتاڵی ڕووسیا (ROSS) کە بەبێ مۆدیولەکانی وێستگەی بۆشایی دروست دەکرێت و پێشبینی دەکرا لە ناوەڕاستی ساڵانی ٢٠٢٠ەوە دەست پێبکات. [٤] [٥]
تێڕوانینێکی گشتی
دەستکاریبە پێشبینیکردن لە پاشەکشەکردنی وێستگەی بۆشایی ئاسمانی نێودەوڵەتی (ISS) لە کۆتاییەکانی ٢٠٢٠دا، دەزگای بۆشایی ئاسمانی فیدراڵی ڕووسیا ( ڕۆسکۆسمۆس ) لە ساڵی ٢٠٠٩ چەمکێکی پەرەپێدا بۆ دروستکردنی وێستگەیەکی جێنشینی لە خولگەی زەوی نزمدا لە بەرامبەر وێستگەی بۆشاییدا . [١] [٢]
چەمکی ساڵی ٢٠٠٩ بیری لە دووبارە بەکارهێنانەوەی چەندین مۆدیولی وێستگەی بۆشایی کردەوە بۆ پێکهێنانی بەشە سەرەتاییەکانی وێستگەیەکی نوێ، کە دواتر بڕیار بوو بە مۆدیولی نوێ بگۆڕدرێن. [٦] لە ١٧ی حوزەیرانی ٢٠٠٩، ڕۆسکۆسمۆس بە فەرمی هاوبەشەکەی لە وێستگەی بۆشایی ناسا ئاگادارکردەوە لە نیازی خۆی بۆ "دروستکردن و ئامادەکاری بۆ کارکردن بۆ یەکەم توخمەکانی کۆبوونەوەی خولگەیی و کۆمەڵگای بۆشایی ئاسمانی تاقیکاری تا کۆتایی سووڕی ژیانی وێستگەی بۆشایی". [٦] بەڵام لە مانگی ئەیلولی ٢٠١٧، بەرپرسی کۆمپانیای ڕۆسکۆسمۆس ئیگۆر کۆمارۆڤ ڕایگەیاند کە ئیمکانی تەکنیکی جیاکردنەوەی (ROS) بۆ پێکهێنانی ئۆپسێک لێکۆڵینەوەی لەسەر کراوە و ئێستا "هیچ پلانێک نییە بۆ جیاکردنەوەی بەشی ڕووسیا لە وێستگەی بۆشایی ئێمە هەمان هەڵوێست دەهێڵینەوە، کە پێویستە لەگەڵ هاوبەشەکانمان پێکەوە کار لەسەر وێستگەی بۆشایی بکەین". [٣] چەمکی ئۆپسێک پەرەی سەند و بوو بە وێستگەی خزمەتگوزاری ئۆربیتاڵی ڕووسیا (ROSS) کە بڕیار بوو بە تەواوی لە مۆدیۆلی نوێی دروستکراوی مەبەست پێکبێت. [٣]
بەپێی بەڵێندەری فڕینی بۆشایی ئاسمانی لە تیمی ڕووسی ئێنێرجیا (کۆمپانیا)، وێستگەی پێشنیارکراوی پێویستی بە ئەنجامدانی ئەم ئەرکانە دەبوو: [٧]
- کۆبوونەوەی گەورەی کەشتییە ئاسمانییەکان.
- تاقیکردنەوە و هەڵدانی فڕین.
- دروستکردن و خزمەتگوزاری و تەواوکردنی ڕاکێشانی نێوان خولگەکان.
- دابینکردنی بارودۆخی پزیشکی و بایۆلۆژی پێویست بۆ نۆژەنکردنەوەی تیمەکانی گەشتی نێوان هەسارەکان دوای گەڕانەوەیان بۆ خولگەی زەوی.
پێکهاتە
دەستکاری
بڕیار بوو (ئۆپسێک) لەگەڵ زنجیرەی سالیوت و ئەلماز ، کۆسمۆس ٥٥٧ و میردا ئەنجام بدرێت، کاتێک دوازدەهەمین وێستگەی بۆشایی ئاسمانی ڕووسیا هەڵدەدرێت وەک: وێستگەیەکی بۆشایی ئاسمانی مۆدیۆلاری نەوەی سێیەم [٨] پلانی بۆ دانرابوو، [٩] وێستگە مۆدیۆلارەکان دەتوانن ڕێگە بدەن بە گۆڕینی ئەرکەکە بە تێپەڕبوونی کات و دەتوانرێت مۆدیۆلی نوێ زیاد بکرێت یان لاببرێت لە پێکهاتەیەک کە هەبوو، ئەمەش ڕێگە بە نەرمییەکی زیاتر دەدات.
نموونەی وێستگە مۆدیۆلارەکانی تر بریتین لە میر سۆڤیەتی پێشوو/ڕووسی، ئای ئێس ئێس و وێستگەی بۆشایی ئاسمانی تیانگۆنگی چینی، وێستگەی بۆشایی ئاسمانی یەکەم، سالیوت ١ و وێستگەی بۆشایی ئاسمانی نەوەی یەکەمی دیکەی یەک پارچەیی یان "یەکپارچە"، وەک سالیوت ٢ ، ٣ ، ٤ ، ٥ ، DOS-2 ، کۆسمۆس ٥٥٧ ، ئەلماز ، و وێستگەی سکایلابی ناسا، دیزاین نەکراون بۆ دووبارە دابینکردنەوە. بەگشتی هەر تیمێک دەبوو وێستگەکە بەجێبهێڵێت بۆ ئەوەی تاکە بەندەری دۆکینگ ئازاد بکات بۆ ئەوەی تیمی داهاتوو بگاتە ئەوێ. سکایلاب زیاتر لە یەک دەرچەی دۆکینگ هەبوو بەڵام بۆ دووبارە دابینکردنەوە دیزاین نەکرابوو. سالیوت ٦ و ٧ زیاتر لە یەک دەروازەی لکاندنیان هەبوو و دیزاین کرابوون کە بە شێوەیەکی ڕۆتینی لە کاتی کارکردنی تیمەکاندا دابین بکرێنەوە. [١٠]
مۆدیولەکان
دەستکاری
.jpg)
.png)
ئۆپسێک لە سەرەتادا لە پێنج مۆدیولی بەشی خولگەیی ڕووسی (ROS)ی وێستگەی بۆشایی پێکهاتبوو، کە وەک یەکەیەک لەو وێستگەیە جیاکرابوونەوە، بە ڕێکوپێکی بەرواری خستنەبازاڕیان ئەم مۆدیولانە بریتین لە: [١١]
- ٢٠٠٠: زڤێزدا</ (DOS-8) – دابینکردنی پشتگیری سەرەتایی ژیانی و کۆنترۆڵی فڕین بۆ ئۆپسێک. [١٢]
- ٢٠٠٩: ( بە ڕووسی: По́иск گەڕان ), a.k.a. مۆدیۆلی لێکۆڵینەوەی بچووک 2 ( Малый исследовательский модуль 2 ، MRM-2 یان МИМ 2) – مۆدیولێکی قفڵی ئاسمانی بۆ جێگیرکردنی کەشتییە ئاسمانییەکانی سۆیوز و پێشکەوتن و گواستنەوەی ئۆتۆماتیکی ئامێرە پاڵنەرەکان.
- ٢٠٢١: ناوکا ( بە ڕووسی: Нау́ка ; lit. "زانست")، ناسراو بە مۆدیۆلی تاقیگەی فرە مەبەست ( بە ڕووسی : Многофункциональный лабораторный модуль، МЛМ، MLM یان FGB-2) – مۆدیۆلی تاقیگەی سەرەکی ڕووسی ISS، سەرەتا پلانی بۆ دانرابوو بەشێک بێت لە ئۆپسێک، سیستەمی پشتگیری ژیان و کۆنترۆڵی ئاراستەکردنی زیادە و دەرچەی دۆکینگ بۆ کەشتییە ئاسمانییەکان و مۆدیولەکانی تر لەخۆدەگرێت، قۆڵی ڕۆبۆتی ئەوروپی کە خزمەت بە (ROS) دەکات، شانبەشانی (MLM) خرایە بازاڕەوە. [١٣]
- 2021: <i id="mwuw">Prichal</i>, aka the Node Module (بە ڕووسی: Uzlovoy Module, UM, NM) مۆدیولێکی لکاندنە لە شێوەی تۆپ، کە وەک تاکە توخمێکی هەمیشەیی ئۆپسێک بیری لێکرایەوە. پریچال بە شەش دەرچەی لکاندنەوە ئامادە دەکرا، وەک ناوەکی هەمیشەیی وێستگەکە کاری دەکرد لەگەڵ هەموو مۆدیولەکانی تر کە دەهاتن و دەچوون بەپێی تەمەن و ئەرکەکەیان. دەروازەیەک بە دەرچەی دۆکینگی تێکەڵاوی چالاک تەیار کراوە بۆ ئەوەی دۆکینگ لەگەڵ (MLM) چالاک بکات دەروازەکانی دیکەش بەندەرەکانی تێکەڵاوی پاسیڤن، کە ڕێگە بە دۆکینگکردنی ئۆتۆمبێلەکانی سۆیوز و پرۆگرێس، مۆدیۆلی قورستر و کەشتییە ئاسمانییەکانی داهاتوو دەدەن بە سیستەمی دۆکینگ دەستکاریکراو. لە قۆناغی کۆتایی کۆکردنەوەی ئۆپسێکدا، بۆ پشتگیریکردن بوو لە دوو مۆدیۆلی زانستی و پاوەر. [١٤] پریچال لە مانگی نۆڤەمبەردا خراوەتە بازاڕەوە ٢٠٢١ و لەگەڵ ISS یەکگرتووە. [١٥] [١٦]
- ٢٠٢٢: زانست و مۆدیۆلی کارەبای یەکەم (NEM-1) – پلانی بۆ دانراوە وەک بناغەی وێستگەی بۆشایی ئاسمانی داهاتووی ڕووسیا، لەگەڵ دامەزراوەی پێشکەوتووتر بۆ تاقیگە و کۆنترۆڵکردنی فڕین، بەرهەمهێنانی کارەبا، هەڵگرتنی سووتەمەنی، و شوێنی ژیانی زیادە. [١٧]
ئەو مۆدیولانەی ڕۆس کە لە پلانی ئۆپسێکدا نەخراونەتە ڕوو بریتین لە (بە ڕێکوپێکی دەستپێکردن):
- ١٩٩٨، زاریا – لەلایەن ئەمریکاوە پارەی بۆ دابینکراوە و لەلایەن ناساوە خاوەندارێتی دەکرێت.
- ٢٠٠١، پیرس – دەرچەی لکاندن کە دوای ئەوەی بە ناوکا گۆڕدرا، لە دەوری خۆی دەرچوو.
- ٢٠١٠،ڕاسڤێت(MRM-1) – لە ساڵی ٢٠١٢ لە زاریا جێگیر بووە؛ پێدەچێت دوای کشانەوەی ڕووسیا لە وێستگەی بۆشایی، ناچار بێت بگوازرێتەوە یان لە خولگەی زەویدا بگوازرێتەوە.
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ ئ ا «Orbital Piloted Assembly and Experiment Complex, OPSEK». RussianSpaceWeb.com. لە ٢٢ی ئازاری ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=و|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=(یارمەتی) - ^ ئ ا «Russia "to save its ISS modules"». BBC. 2009-05-22. لە ڕەسەنەکە لە 25 May 2018 ئەرشیڤ کراوە. لە 28 December 2018 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|archive-date=(یارمەتی) - ^ ئ ا ب Foust، Jeff (٢٥ی ئەیلوولی ٢٠١٧). «International partners in no rush regarding future of ISS». SpaceNews. لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
Komarov: We have no plans to separate the Russian segment from the ISS... We keep the same position, that we should work on the ISS together with our partners.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=و|ڕێکەوت=(یارمەتی) - ^ «Roscosmos chief expects 1st module of national orbital station to be launched in late 2025». TASS. ٢٣ی نیسانی ٢٠٢١. لە ٢٠ی نیسانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=و|ڕێکەوت=(یارمەتی) - ^ Zak، Anatoly (١٦ی نیسانی ٢٠٢١). «Russian Orbital Service Station, ROSS». RussianSpaceWeb. لە ٢٧ی نیسانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=و|ڕێکەوت=(یارمەتی) - ^ ئ ا Zak، Anataloy (٣ی تەممووزی ٢٠٠٩). «Orbital Piloted Assembly and Experiment Complex». Russianspaceweb.com. لە ٢٢ی ئازاری ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی تەممووزی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=،|ڕێکەوت=، و|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=(یارمەتی) - ^ «Russia could build orbital assembly complex after 2020 - Energia Corporation». Interfax. 2009-08-18. لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی ئایاری ٢٠٢٤ ئەرشیڤ کراوە. لە 2009-08-18 ھێنراوە.
{{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|archive-date=(یارمەتی) - ^ «DLR - International Space Station ISS - From Cold War to international cooperation - the story of the ISS». لە ١٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٨ی کانوونی دووەمی ٢٠١٢ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=و|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=(یارمەتی) - ^ «Third Generation Soviet Space Systems». لە ڕەسەنەکە لە ١٨ی حوزەیرانی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=و|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=(یارمەتی) - ^ Sabbagh، Karl (١٤ی کانوونی یەکەمی ١٩٩٩). «Space Station - The Station - Russian Space History». PBS - Houston Public Television. لە ٢٢ی تەممووزی ٢٠١٧ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٧ی ئەیلوولی ٢٠١٧ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=،|ڕێکەوت=، و|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=(یارمەتی) - ^ Zak، Anatoly (١ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩). «The Russian Segment of the International Space Station». RussianSpaceWeb. لە ١٨ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=و|ڕێکەوت=(یارمەتی) - ^ «Orbital Piloted Assembly and Experiment Complex». لە ٢٢ی ئازاری ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی تەممووزی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=و|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=(یارمەتی) - ^ «ERA: European Robotic Arm». ESA. ١٦ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩. لە ٢٤ی شوباتی ٢٠٠٩ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=،|ڕێکەوت=، و|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=(یارمەتی) - ^ Zak، Anatoly (٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١). «Prichal Node Module». لە ١٨ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=و|ڕێکەوت=(یارمەتی) - ^ Zak، Anatoly (٢٢ی حوزەیرانی ٢٠٢٠). «Prichal Node Module, UM». RussianSpaceWeb. لە ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=و|ڕێکەوت=(یارمەتی) - ^ Harding، Pete (٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٢١). «Russian assembly complete: Roscosmos attached new docking node to station». nasaspaceflight.com.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوت=(یارمەتی) - ^ Zak، Anatoly. «Russia works on a new-generation station module». russianspaceweb.com. Anatoly Zak. لە ٨ی نیسانی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی نیسانی ٢٠١٦ ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=و|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=(یارمەتی)
بەستەری دەرەکی
دەستکاری- لاپەڕەی زانیاری ئۆپسێک
</img> کەناڵی یوتیوبی ڕۆسکۆسمۆس- RSC Energia: توێژینەوەی زانستی لەسەر بەشی ڕووسی ISS Archived </link>
</img> ئاژانسی بۆشایی ئاسمانی ئەوروپا- </img>ڕووسیا (Energia) Archived
