نازند بەگیخانی

نازند بەگیخانی لەدایکبووی ١٩٦٤ لە کوردستانی عێراق، نووسەر و شاعیر و توێژەری ئەکادیمیی پێشەنگی توندوتیژی جێندەریی هاوچەرخی کورد/بەریتانییە که له سالانی 1987 به م لاوه له غوربهت ئه ژی، هەروەها داکۆکیکارێکی چالاکی مافەکانی مرۆڤە. توێژەرێکی باڵای فەخرییە لە زانکۆی بریستۆڵ, سەنتەری توێژینەوەی جێندەر و توندوتیژی و خەڵاتی کورسی ڤینسێنت ڕایت ٢٠١٩/٢٠٢٠ی پێبەخشراوە و وەک مامۆستای میوان لە قوتابخانەی زانست پۆ بۆ کاروباری نێودەوڵەتی لە پاریس کاردەکات.

بەگیخانی لە کوردستان بە هەنگاوەکانی چیای زاگرۆس لەدایک بووە و لە ساڵی ١٩٨٧ەوە لە ئەوروپا (دانیمارک، فەرەنسا و بەریتانیا) نیشتەجێیە. بڕوانامەی ماجستێر و دکتۆرای وەرگرتووە. لە ئەدەبیاتی بەراوردکاری لە سۆربۆن لە فەرەنسا ، و یەکەم کۆمەڵە شیعری خۆی لە پاریس، ساڵی ١٩٩٥ بڵاوکردەوە. تا ئێستا پێنج کۆمەڵە شیعری بە زمانی کوردی چاپ کردووە و زەنگی قسەکردن یەکەم کۆمەڵە شیعرییە بە زمانی ئینگلیزی. دوو لە کۆمەڵە شیعرەکانی وەرگێڕدراونەتە سەر زمانی فەرەنسی، کولۆر دی سابڵ (٢٠١١) و لێ لێندێمین دی هیر (٢٠١٣). هەروەها بەرهەمەکانی بۆدلێر و تی ئێس ئێلیۆتی وەرگێڕاوە بۆ سەر زمانی کوردی .

هەروەها نازند بەگیخانی داکۆکیکارێکی کارای مافەکانی مرۆڤە و هاوکار بوو لە دامەزراندنی کۆمەڵێک تۆڕی چالاکوان، ناوەندی توێژینەوە و هەڵمەتی فێمینیست، لەوانەش کردەوەی ژنانی کورد دژی کوشتنی شەرەف (KWAHK)، دواتر گۆڕدرا بۆ چاودێری مافەکانی ژنانی کورد (KWRW)و جێندەر -ناوەندەکانی خوێندنی پەیوەندیدار لە کوردستان. ئامۆژگاری پسپۆڕانەی سەبارەت بە توندوتیژی لەسەر بنەمای شەرەف (HBV) پێشکەش بە ژمارەیەک دەزگای حکومی کردووە، لەوانە سوید، بەریتانیا و کوردستان. لە نێوان ساڵانی ٢٠٠٧ بۆ ٢٠٠٩ لە دەستەی کارگێڕی کۆمیسیۆنی باڵای چاودێری توندوتیژی دژی ژنان لە هەرێمی کوردستان دانیشتووە و وەک شایەتحاڵێکی شارەزا و چاودێرێکی سەربەخۆ، لە کۆبوونەوە وەرزییەکانیدا بەشداری کردووە. کارەکانی کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر کردار و ستراتیژی بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشی HBV لە کوردستان هەبووە. بەرهەمی ئەکادیمی بە زمانەکانی کوردی، ئینگلیزی و فەرەنسی بڵاوکردۆتەوە.

نازند بەگیخانی لەگەڵ پەیمانگای کوردی پاریس ، ناوەندی ڕۆشنبیریی کوردی لە لەندەن، بی بی سی بی بی سی مۆنیتەرینگ ، زانکۆی بریستۆڵ وەک توێژەری باڵا] و لۆمۆند دیپلۆماتیک وەک سەرنووسەری چاپی کوردی کاری کردووە.

نازند بەگیخانی بەهۆی کار و چالاکییەکانییەوە چەندین خەڵاتی جیهانی بەدەستهێناوە، لەوانە خەڵاتی یادەوەری ئیما هامفری لە بەریتانیا بۆ کارەکانی بەرەنگاربوونەوەی تاوانەکانی شەرەف (٢٠٠٠) و خەڵاتی شیعری ژنانەی سیمۆن لاندری فەرەنسی (٢٠١٢) بۆ بەرهەمە شیعرییەکانی. لە ساڵی ٢٠١٧ لەلایەن شاری شاتۆ ڕێنۆوە خەڵاتی ڕەگەزنامەی فەخری فەرەنسی پێبەخشرا و هه ر وه ها خه لاتی ناودارانی کورد له سنه ی روژهه لات.

شیعر کار دەکات

• دوێنێی سبەینێ, کۆمەڵە شیعر، کۆمەڵەی هونەرمەندانی کورد لە فەرەنسا، پاریس، ١٩٩٥.
• ئاهەنگەکان, کۆمەڵە شیعر، ئاراس، کوردستانی عێراق، ٢٠٠٤.
• ڕەنگی خۆڵ, کۆمەڵە شیعرێک لەگەڵ دلاوەر قەرەداغی، ئاراس، کوردستانی عێراق، ٢٠٠٥.
• زەنگی قسەکردن ، بڵاوکەرەوەی کتێبەکانی ئەمبیت، لەندەن، 64 لاپەڕە، 2006. (ئینگلیزی)ISBN 0-900055-11-1
• زەنگەکانی قسەکردن, شیعرە کۆکراوەکان، بڵاوکەرەوەکانی ڕەنج، سلێمانی، ٢٠٠٧. (کوردی)
• خۆشەویستی: غیابی ئیلهامبەخش, کۆمەڵە شیعر، بڵاوکەرەوەی ڕەنج، سلێمانی، ٢٠٠٨
• Ranin Al-kalam, وەرگێڕانی شیعرە کۆکراوەکان زەنگی قسەکردن بۆ زمانی عەرەبی لەلایەن قەیس قەرەداغی و محەمەد عەفیف ئەلحسەینی، دار ئەلجەمال، لوبنان، ٢٠١١
• Couleur de Sables, وەرگێڕانی ڕەنگی خۆڵ بۆ فەرەنسی لەلایەن شاکۆر بایز و بێرتراند فۆلی، ل هارماتان، پاریس، ٢٠١١
• "لێ لێندێمین دی هیر". وەرگێڕانی نیکۆڵ باریێر و کلۆد بێر بە هاوکاری نووسەر، لێس ئاماندیێرس، ٢٠١٣.
• 'سەیرانێک لەگەڵ جۆن دۆن'، بڵاوکەرەوەکانی غەزەلنوس، تاران، ٢٠١٧.
• 'تەواوکردنی کارەکانی شیعری نازەند بەگیخانی'، بڵاوکەرەوەکانی مانگ، تاران، ٢٠١٩.

کتێب و ئەنتۆلۆژیای هەڵبژێردراو کە بەرهەمەکانی نازەند بەگیخانی لەخۆدەگرێت:

• Hamelink Wendelmoet & Nerina Weiss، “تیۆریزەکردنی ژن و شەڕ لە کوردستان. ڕوانگەیەکی فێمینیست و ڕەخنەگرانە”، گۆڤاری لێکۆڵینەوەی کورد. Vol: 6, N0 1, 2018.
• لەگەڵGill، Aisha K. (December 2013). «'Honour'-based violence and Kurdish communities: Moving towards action and change in Iraqi Kurdistan and the UK». Journal of Gender Studies. 22 (4): 383–396. doi:10.1080/09589236.2012.708825. "توندوتیژی لەسەر بنەمای 'شەرەف' و پێکهاتە کوردییەکان: هەنگاونان بەرەو کردار و گۆڕانکاری لە کوردستانی عێراق و بەریتانیا". گۆڤاری توێژینەوەی جێندەر . 22 (4): 383–396. دۆی : 10.1080/09589236.2012.708825 . S2CID 143845062 .
• لەگەڵGill، Aisha K. (March–April 2012). «'Honour'-based violence in Kurdish communities». Women's Studies International Forum. 35 (2): 75–85. doi:10.1016/j.wsif.2012.02.001. "توندوتیژی لەسەر بنەمای 'شەرەف' لە پێکهاتە کوردییەکان". کۆڕبەندی نێودەوڵەتی توێژینەوەی ژنان . 35 (2): 75–85. دۆی : 10.1016/j.wsif.2012.02.001 .
• سووڕانەوەی مانا: هەڵبژاردنی چاوپێکەوتنی میدیایی لەگەڵ نازەند بەگیخانی, بڵاوکەرەوەی ڕەنج، سلێمانی، ٢٠٠٨.
• "توندوتیژی لەسەر بنەمای شەرەف لە نێو کورد: دۆسیەی کوردستانی عێراق" شەرەف... : تاوان، پاراژیم و توندوتیژی دژی ژنان"، لەلایەن دکتۆر لین وێڵشمان و سارا حوسێن، زێد بووکس، ئەیلوولی ٢٠٠٥ سەرپەرشتی کراوە.
• "لێرە من لەوێ" لە کتێبی بەزاندنی سنوور: دەنگی ژنانی پەنابەر و دەربەدەر، لەلایەن جێنیفر لانگەرەوە سەرپەرشتی کراوە، بڵاوکراوەکانی پێنج گەڵا، ٢٠٠٢.
• "ژنانی کورد: فەزایەک بۆ خود"، لە قوڕگی زیویی مانگ: نووسین لە دەربەدەریدا"، سەرپەرشتی جێنیفر لانگەر، پێنج گەڵا، ٢٠٠٥.
• “شیعری مۆدێرن کوردی”، ئەنتۆلۆژیای شیعری کوردی لە نووسینی کەمال میراودەلی و ستیڤن واتس، ئۆپسەڵە، ٢٠٠٦.
• "دەنگ" لە بەیتی ئیلهامبەخش لەلایەن ویندهام تۆماس (چاپکردنی کۆرشام، جەژنی ئیستەر ٢٠٠٧).
• "جەنگ کۆتایی هات"، لە شیعری چاکبوونەوە لە نووسینی کتێبی سانتێ لوسیا، ئەمریکا، ٢٠٠٧.
• "لە سیمپۆزیۆمێکی بەختەوەری لە وێڵز" لە پارچە پارچە لە تاریکییەوە لە نووسینی جێنی ویلیامز و لاتیفا گوێمار، کتێبەکانی حەفان، ٢٠٠٨.
• "ڕۆژێکی ئاسایی" لە کتێبی شیعری پێشەوە لەلایەن کۆمپانیای فۆڕوارد لیندەد بە هاوبەشی لەگەڵ فابەر و فابەر، ٢٠٠٧.
• “جینۆسایدی ئەنفال: یادەوەری بەکۆمەڵ و ئیرادەی سیاسیی کورد، لە بێدەنگی و کوشتنی بەکۆمەڵ لە نووسینی هێمێ کاکە ڕەش، دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، نیسانی ٢٠٠٨.
• "دوای شۆکەکان: شیعری چاکبوونەوە بۆ ڕووداوە ژیان تێکدەرەکان"، لەلایەن تۆم لۆمباردۆ، کتێبەکانی سەینت لوسیا، ئەتلەنتا، جۆرجیا، ٢٠٠٨.

بەستەری دەرەکی

• نازەند بەگیخانی, نوسەری دەربەدەر ڕەنگ!.
• خوێندنەوەی شیعر لەلایەن نازەند بەگیخانی, ئەنجومەنی کۆمۆنەکانی بەریتانیا, ئایاری ٢٠٠٧.
• گۆڤاری شیعر, ژمارە 17, 2001.
• نازەند بەگیخانی ، دەستپێکردنی هەفتە، ڕادیۆی بی بی سی ٤، ٢٥ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٦.