مستەفا نەریمان

مستەفا نەریمان :(١٩٢٥-١٩٩٤) نووسەر ، چالاكی سیاسی ، مامۆستا ، ١٩٥٧ یەکەم ڕۆژژمێری کوردیی لەچاپ داوە. یەکەمین کەس بووە بیبلیۆگرافیای بۆ کتێبی کورد سازکردووە. لە نەتەوەی كورد بووە.

مستەفا نەریمان

سەرەتای ژیان و خوێندنی

مستەفا کوڕی سەیید ئەحمەد کوڕی شێخ ئەحمەد و دەچێتەوە سەر پیرخدری شاھۆ. ١٩٢٥ لە کفری لەدایک بووە. قۆناغەکانی سەرەتایی و ناوەندیی لەوێ و خانەی مامۆستایانی سەرەتاییی (١٩٤١-١٩٤٤) لە بەغدا تەواوکردووە. لە ١٩٤٤ بەدواوە مامۆستایەتیی کردووە و سەرەتا لە کەلار دامەزراوە و نزیکەی چل ساڵ لەو وەزیفەیەدا ماوەتەوە.

چالاكی سیاسی

ئەو ماوەیە لەبەر چالاکیی نیشتمانیی چەند جارێک گیراوە و خراوەتە زیندان و لە وەزیفە دەرکراوە. ١٩٤٢ چووەتە ناو حیزبی (ھیوا). ١٩٤٦ بووەتە ئەندامی (پارتی دیموکراتی کورد). ١٩٤٨ وەزیفەکەیی بردووەتە کەرکووک و تا ١٩٦١ لێی ماوەتەوە. ١٩٦١ گیراوە و پاش چەند مانگێک زیندان لە گرتووخانەی جەلەولا، ئازادکراوە و دوورخراوەتەوە بۆ شاری کووت. ١٩٦٣ دیسان لەبەر چالاکی نوواندن، گیراوە و چەند مانگێکی دیکە خراوەتە زیندان. نیسانی ١٩٦٦یش گیراوەتەوە و براوەتە بەندیخانەی ڕومادی و تا تەمووزی ئەو ساڵە ماوەتەوە. کە ئازادکراوە، بە ماڵەوە ھاتووەتە بەغدا و جێگیر بووە.

کۆنگرەی مامۆستایانی کوردی

١٩٦٧ ھێنراوەتەوە سەر وەزیفەی مامۆستایی و بووەتە بەڕێوەبەری قوتابخانە. ١٩٧٠ کراوە بە سەرپەرشتی پەروەردەیی تا ١٩٨٢ کە خانەنشین بووە. ساڵانی ١٩٥٩ و ١٩٦٠ بەشداریی ھەردوو کۆنگرەی مامۆستایانی کوردی کردووە.

كۆچی دوایی

بەرەبەیانی ڕۆژی ھەینیی ڕێکەوتی ٢٧/٥/١٩٩٤ کۆچی دواییی کردووە.

بەرھەمەکانی

لە ١٩٤٣وە دەستی داوەتە نووسین. ٢٠ کتێبی خۆی لەچاپ داوە و ھاوبەشیی وەرگێڕان و دانانی ٢٠ کتێبی قوتابخانەی کردووە. ١٩٥٧ یەکەم ڕۆژژمێری کوردیی لەچاپ داوە. یەکەمین کەس بووە بیبلیۆگرافیای بۆ کتێبی کورد سازکردووە. ماوەیەک سەرۆکی نووسینی گۆڤاری "بەیان" و ئەم دوایییەیش ھیی (٢٥) ژمارەی گۆڤاری "ڕەنگین" بووە. نووسینی لە (گەلاوێژ، دەنگی گێتیی تازە، ڕۆژی نوێ، ھاوکاری، ڕۆشنبیری نوێ، بەیان، ڕەنگین) بڵاوبووەتەوە.

بەرھەمەکانی:

• ھاواری لاوان، چاپخانەی الجامعة- بەغدا، ١٩٥٣
• ھەڵبەست بۆ قوتابیان، چاپخانەی تەرەقی- کەرکووک، ١٩٥٥
• عەلی ئەفەنی، چاپخانەی شیمال- کەرکووک، ١٩٥٨
• شا ڕووخا، چاپخانەی شیمال- کەرکووک، ١٩٥٩
• کتێبخانەی کوردی، چاپخانەی شارەوانی- کەرکووک، ١٩٦٠
• مامۆستای نەمر، چاپخانەی الامة- بەغدا، ١٩٧١
• بیبلیۆگرافیای کتێبی کوردی ١٨٧٨-١٩٧٥، چاپخانەی کۆڕی زانیاری کورد- بەغدا، ١٩٧٧
• توێژینەوەیەک لە پێنج بەھرەی نجم الدین مەلا، چاپخانەی دار الحرية- بەغدا، ١٩٧٩
• ڕێنووسی کوردی لە ڕەگ و ڕیشەوە، چاپخانەی شەفیق- بەغدا، ١٩٨١
• وشەی کوردی لە ھەڵمەتی نیشتمانی گشتی بۆ نەھێشتنی نەخوێندەواری تەوزیمیدا، چاپخانەی علاء- بەغدا، ١٩٨١
• ما أسداه الكرد الى المكتبة العربية، مطبعة الحسام- بغداد، ١٩٨٣
• فەرھەنگی ئەدیبان و نووسەرانی کورد، چاپخانەی ئەسعەد- بەغداد، ١٩٨٦
• شۆڕشی ئیبراھیم خانی دەلۆ، بەغدا، ١٩٨٧
• بیبلیۆگرافیای دووسەد ساڵی کتێبی کوردی، چاپخانەی الزمان- بەغدا، ١٩٨٨
• بیبلیۆگرافیای ڕۆژنامەی "ھاوکاری"، بەغدا
• دیوانی مینە جاف، بەغدا، ١٩٩٠

ئەلبوومی وێنەكانی

• 
  ١. مستەفا نەریمان، ٢، عەلائەدین سەجادی، ٣. جەمال بابان
• 
  جەمال بابان، عەزیز پشتیوان، مستەفا نەریمان، دەزگای هاوکاری، بەغدا
• 
  کۆبوونەوەیێکی ناو دەزگای ڕۆشنبیری و بڵاوکردنەوەی کوردی- بەغدا