محەممەد ئەعزەم شا (بە ئینگلیزی : Muhammad Azam Shah ) (٢٨ی حوزەیرانی ١٦٥٣ - ٨ی حوزەیرانی ١٧٠٧) پاشای ئیمپراتۆریەتی گورکان لە هیندستان، کوڕی ئاورەنگزێب و دێلراس بەنۆ بیگم بووە.  دوای باوکی سەرکەوتە سەر تەختی پاشایەتی بەڵام بە فەرمانی براکەی بەهادور شای یەکەم کوژرا.

محەمەد عەزەم شا
گورکانیانئەزم شا
وێنەی عەزام شا
پاشای گۆرکانەکانی هیندستان
فەرمانڕەوایی١٤ی ئازاری ١٧٠٧ – ٨ی حوزەیرانی ١٧٠٧
پێشووئاورەنگزێب
جێگربەهادور شای یەکەم
شاژنجیهانی جوانی بنو بێگم
هاوسەرەکانڕەحمەت بەنو بەگمشەهربانو بەگم
منداڵ(ەکان)بیدار بەختجوان بەخت سکەندەر، بنەماڵەی ئاغای ڕەچەڵەکی بەرزیان
ناوی تەواو
ئەبولفایز قوتبەدین محەممەد عەزام
خێزانشانشینی تیمور
باوکئاورەنگزێب
دایکدۆراس بانۆ بێگم
لەدایکبوون (۱۶۵۳-0۶-۲۸) ۲۸ی ی ۱۶۵۳
بۆرهانپور
مردنساڵی ١٧٠٧
ئەگەر
ناشتنگۆڕی هومایون، دەلهی.
ئایینئیسلام

پەیوەندیدان

دەستکاری
 
شازادەی جێنشین عەزەم، لەبەردەم باوکی ئیمپراتۆر ئاورەنگزێب وەستاوە

لە هەفتەی سێیەمی شوباتی ساڵی ١٧٠٧دا لە هەوڵێکدا بۆ ڕێگریکردن لە شەڕی یەک لە دوای یەک، ئاورەنگزێب عەزام و برا بچووکەکەی لە نیوە برا، کام بەخش جیاکردەوە، کە عەزام بە تایبەتی لێی بێزار بوو. عەزامی نارد بۆ مالوا و کام بەخشیش بۆ بیجاپور. چەند ڕۆژێک پێش مردنی نامەی ماڵئاوایی بۆ عەزەم نووسی. بەیانیەکەی دیکە، عەزام کە لەبری ئەوەی بەرەو مالوا بڕوات، لە دەرەوەی ئەحمەدناگار مابووەوە، گەیشتە ئۆردوگای ئیمپراتۆری و تەرمی باوکی گەیاند بۆ ناشتنی لە گۆڕەکەی لە داولاباد.[١] عەزام شا خۆی ئیمپراتۆر ڕاگەیاند و دەستی بەسەر تەختی پاشایەتیدا گرت. لە ململانێ سیاسییەکانی دوای جێنشینی جێی مشتومڕ، ئەو و شازادە بیدار بەختی کوڕی لە شەڕی جاجاو لە ٢٠ی حوزەیرانی ١٧٠٧ دژی نیوە برا گەورەکەی، شازادە محمد موع شکستیان هێنا و کوژران. اعظم، کە لە شوێنی باوکیان بوونە سەر تەختی موغەکان.[٢]

 
گۆڕی عەزام شا و هاوسەرەکەی خولداباد


گۆڕەکەی لەگەڵ گۆڕەکەی هاوسەرەکەی، لە کۆمەڵگەی دەرگای پیرۆزی سۆفی، . شێخ زەینەدین، لە خولداباد نزیک ئاورانگاباد، کە هەروەها گۆڕی ئاورەنگزێب لە ڕۆژئاوای تێدایە.[٣]

سەرچاوەکان

دەستکاری
  1. ^ { {cite book|last=Eraly|first=Abraham|title=ئیمپراتۆرەکانی تەختی تاوس : داستانی موغە گەورەکان|ساڵ=2000|بڵاوکەرەوە=کتێبی پێنگوین|شوێن=نیودەلهی|isbn=9780141001432|چاپکردن=[Rev. ed.].|pages=510–513}}
  2. ^ شانشینی موغەکان
  3. ^ «شوێنە میراتە جیهانییەکان – ئەشکەوتەکانی ئێلۆرا – خولداباد». ڕووپێوی شوێنەواری هیندستان. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی ئایاری ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە 15 نیسانی 2015 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوتی سەردان= (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |بەرواری ئەرشیف= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)