لونا ١٥

لونا ١٥ ئەرکێکی بۆشایی ئاسمانی بێ سەرنشین بوو لە پڕۆژەی لونا لەلایەن یەکێتی سۆڤیەتەوە بەڕێوە دەبرا، کە ھاوتا بوو لەگەڵ مۆدیۆلی فەرماندەیی ئەپۆلۆ ١١ کۆڵۆمبیایی لە خولگەی مانگدا بوون، کێشی تەواوی کەشتییە ئاسمانییەکە ٥٬٦٦٧ کیلۆگرام بوو.

مۆرێک کە کەشتییەکی ئاسمانی (Ye-8-5) نیشان دەدات

لە ٢١ی تەممووزی ١٩٦٩ لەکاتێکدا کەشتیوانانی ئەپۆلۆ ١١ یەکەم گەشتیان مرۆڤیان بەرەو مانگ تەواو کرد، کەشتییەکی ئاسمانی لونا ١٥ کەشتییەکی بێ سەرنشینی یەکێتی سۆڤیەت بوو کە لەوکاتەدا لە خولگەی مانگدا بوو، دەستی بە دابەزین کرد بۆ سەر ڕووی مانگ، سێ ڕۆژ پێش ئەرکی ئەپۆلۆ ١١ دەستیپێکرد، دووەم ھەوڵییەکێتی سۆڤیەت بوو بۆ گەڕاندنەوەی خۆڵی خاکی مانگ بۆ سەر زەوی بە ئامانجی ئەوەی بەپێش ئەمریکا بکەوێت لە بەدەستھێنانی گەڕانەوەی نموونەی خاکی مانگ لە پێشبڕکێی بۆشایی ئاسمانی تایبەت بە مانگدا. ئەرکی پێشوو کە ناوی (E-8-5-402) بوو، کە لە ١٤ی حوزەیرانی ١٩٦٩ ھەڵدرا، نەیتوانی خولگەی زەوی دەربچوێنێ، چونکە قۆناغی سێیەمی کەشتییەکە لە کاتی ھەڵدانی نەیتوانی گڕ بگرێت بۆ دەرچوون، ھەرچی کەشتی ئاسمانی لونا ١٥ توانی بە سەرکەوتووی پڕۆسەکانی ناردن ئەنجام بدا و لە کاتژمێر ١٥:٥٠ بە کاتی ناوەندی ئەمریکا گەیشتە سەر ڕووی مانگ، کە چەند کاتژمێرێک پێش ئەوەی ئەمریکییەکان لە مانگەوە ھەڵبستن و بگەڕێنەوە زەوی.

ئەرک

لونا ١٥ توانای لێکۆڵینەوەی لە بۆشایی دەوروبەری مانگ و کێشکردنی مانگ و پێکھاتەی کیمیایی بەردەکانی مانگ ھەبوو، ھەروەھا توانای دابینکردنی وێنەگرتنی ڕووی مانگی ھەبوو، لونا ١٥ دوای ھەڵدانی لە خولگەیەکی نێوان زەویدا جێگیر کرا و دواتر بەرەو مانگ نێردرا، دوای ڕاستکردنەوەی ناوەڕاستی ڕێڕەوەکە ڕۆژێک دوای ھەڵدانی، فڕۆکەی لونا ١٥ لە کاتژمێر ١٠:٠٠ی UT لە ١٧ی تەممووزی ١٩٦٩ چووە ناو خولگەی مانگەوە، کەشتییە ئاسمانییەکە بۆ ماوەی دوو ڕۆژ لە خولگەی مانگدا مایەوە لەکاتێکدا کۆنترۆڵکەرەکان ھەموو سیستەمەکانی ناو فڕۆکەکەیان پشکنی و دوو مانۆڕی خولگەیییان ئەنجامدا پاشان پڕۆسەی نیشتنەوەی لونا ١٥ دەستی پێکرد و بە سەرکەوتووی کۆنترۆلکەرەکان کەشتییەکەیان نیشتاندەوە.

دوای تەواوکردنی ٨٦ پەیوەندی و ٥٢ خولگەکردنی مانگ لە خواری (مەیلی) و بەرزی جۆراوجۆردا، دەستی بە دابەزین کرد، کەشتیوانانی ئاسمانی نیل ئارمسترانگ و باز ئاڵدرین پێشتر پێیان لەسەر مانگ دانابوو کاتێک فڕۆکەی لونا ١٥ بزوێنەری سەرەکی ڕێترۆرۆکێتی خۆی تەقاند بۆ دەستپێکردنی دابەزین بۆ سەر ڕووی زەوی لە کاتژمێر ١٥:٤٧ UT لە ٢١ی تەممووزی ١٩٦٩. گواستنەوەکان چوار خولەک دوای لابردنی خولگە وەستان، لە بەرزییەکی حیسابکراودا کە ٣ بوو کیلۆمەتر (١٫٩ میل).

تۆمارێکی دەنگی ئەو خولەکانەی کە تەکنیکارانی بەریتانی لە دامەزراوەی تەلەسکۆپی ڕادیۆیی لە ڕوانگەی بانکی جۆدرێل چاودێری دابەزینی لونا ١٥ یان کردووە بۆ یەکەمجار لە ٣ی تەممووزی ٢٠٠٩دا خرایە بەردەستی خەڵک.

کاریگەرییەکان

لە پێشبڕکێیەکدا بۆ گەیشتن بە مانگ و گەڕانەوە بۆ سەر زەوی، ئەرکە ھاوتەریبەکانی لونا ١٥ و ئەپۆلۆ ١١ لە زۆر ڕووەوە نوێنەرایەتی لووتکەی پێشبڕکێی بۆشایی ئاسمانی نێوان بەرنامەکانی بۆشایی ئاسمانی ئەمریکا و یەکێتی سۆڤیەت لە ساڵانی شەستەکاندا دەکرد.

ئەرکە ھاوکاتەکان بوونە یەکێک لە یەکەم نموونەکانی پەیوەندی بۆشایی ئاسمانی سۆڤییەت-ئەمریکی: یەکێتی سۆڤیەت پلانی فڕینی فڕۆکەی لونا ١٥ی بڵاوکردەوە بۆ ئەوەی دڵنیابێت لەوەی کە لەگەڵ ئەپۆلۆ ١١دا بەریەک ناکەوێت، ھەرچەندە ئەرکە وردەکەی بانگەشەی بۆ نەکرا.

بەستەرە دەرەکییەکان

• کەتەلۆگی ناسا