فیلیپی دووەمی ئیسپانیا
فیلیپی دووھەم (١٥٢٧- ١٥٩٨) (بە ئیسپانیایی: Felipe II) یەکێ لە پاشایانی بەناوبانگی مێژووی ئیسپانیایە. لە سەردەمی ئەودا پورتوگالیش بوو بە ژێردەسەی ئیسپانیا و خاکی ئیسپانیا زۆر بەربڵاو بوو.
| فیلیپی دووەمی ئیسپانیا | |
|---|---|
 Retrat de Felip II (1565) de Sofonisba Anguissola. Oli sobre llenç. (Museu del Prado) | |
Felipe II  | |
| لەدایکبوون | ٢١ی ئایاری ١٥٢٧ Palacio de Pimentel |
| مەرگ | ١٣ی ئەیلوولی ١٥٩٨ (٧١ ساڵ ژیاوە) ئێسکۆریاڵ |
| گۆڕ | Royal Crypt of the Royal Monastery of San Lorenzo de El Escorial |
| پیشە | Ruler |
| ھاوسەر | Maria Manuela, Princess of Portugal، ماریی یەکەمی ئینگلستان، Elisabeth of Valois، Anna of Austria, Queen of Spain |
| مناڵ | دۆن کارلۆس، Isabella Clara Eugenia of Spain، Catalina Micaela of Spain، Ferdinand, Prince of Asturias، Infante Carlos Lorenzo of Spain، Diego, Prince of Asturias، فیلیپی سێیەمی ئیسپانیا، Infanta Maria of Spain |
| باوان |
|
| خێزان | Maria of Austria, Holy Roman Empress، Infante Fernando of Austria، Joanna of Austria, Princess of Portugal، Isabel of Castile، Margaret of Parma، Tadea of Austria، John of Austria |
| خانەدان | Spanish House of Habsburg، Habsburg Spain |
| خەڵاتەکان |
|
| واژوو | |
 | |
| پلە | Monarch of Castile and Leon (Crown of Castile، ١٥٥٦–١٥٩٨)، Monarch of Portugal (ئیمپڕاتۆریەتی پورتوگالی، ١٥٨٠–١٥٩٨)، monarch of the Crown of Aragon (تاجی ئەراگۆن، ١٥٥٦–١٥٩٨)، Lord of the Netherlands (Habsburg Netherlands)، King of England (jure uxoris) (شانشینی ئینگلتەرا، ١٥٥٤–١٥٥٨)، King of Ireland (Iure uxoris) (Kingdom of Ireland، ١٥٥٤–١٥٥٨)، monarch (یەکگرتویی ئێبیریا)، king of Sardinia (١٥٥٦–١٥٩٨)، monarch (Kingdom of Navarre (1512–1841))، King of Naples، King of Sicily (Kingdom of Sicily)، Grand Master of the Order of the Golden Fleece (١٥٥٥–١٥٩٨) |
| Titles | King of Castile (١٥٥٦–)، King of Aragon (١٥٥٦–)، King of Portugal and the Algarves (١٥٧٨–)، Lord of the Netherlands (١٥٥٥–)، duke of Milan (١٥٥٠–)، Lord of Molina (١٥٥٦–)، Lord of Biscay (١٥٥٦–)، count of Burgundy (١٥٥٦–)، Duke of Brabant (Isabella Clara Eugenia of Spain، Albert VII, Archduke of Austria، 17، Charles V، ١٥٥٥–١٥٩٨)، monarch of England (ماریی یەکەمی ئینگلستان، ١٥٥٤–)، King of Naples (١٥٥٤–)، King of Sicily (١٥٥٦–)، King of Ireland (ماریی یەکەمی ئینگلستان، ١٥٥٤–)، King of Navarre، Rey de las Españas، Count of Barcelona، King of León، King of Galicia، King of Granada، King of Jerusalem، king of Sardinia، King of the East and West Indies and of the Islands and Mainland of the Ocean Sea |
ژیانی
دەستکاریفیلیپی دووھەم کوڕی کارلۆسی پێنجەم، ئیمپراتۆری پیرۆزی ڕۆم و ئیزابێلای پورتوگاڵ و لە بنەماڵەی ھاپسبورگ بوو. لە ڤالادۆلیدی ئیسپانیادا لە دایک بوو. ئەو کۆشکی ئێسکۆریاڵی بۆ ڕابواردنی خۆی دروست کرد و لە ئاخری عومریشیدا لەوێدا نێژرا. فیلیپی دووھەم کاتۆلیک بوو و ھەوڵی دەدا کە ژیانێکی زاھیدانەی ببێ.
سیاسەتی
دەستکاریلە سەردەمی ئەودا ئیسپانیا بوو بە یەکێ لە گەورەترین ئیمپراتۆرییەکانی ئەو چەرخە. پورتوگال بە میرات گەشت بە فیلیپی دووھەم و لکا بە خاکی ئیسپانیاوە. ئیسپانیا ھەروەھا لەو سەردەمەدا گەلێک موستەعمەرەی گەورە و بچووکی لە ئەمریکا و شوێنەکانی دیکەی دنیادا ھەبوو. ئەو زێڕ و زیوانەی کە لە کانزاکانی ئەمریکاوە بە دەس دەھاتن ئابووری ئیسپانیایان بەھێز کردبوو. بەڵام لە دوای دۆڕاندنی شەڕی ئارمادای ئیسپانیا لەگەڵ ئیلیزابێتی یەکەمی ئینگلستاندا، کونترۆڵی زەریاکان و بازرگانیی ئەورووپا لە دەستی ئیسپانیا دەرچوو و کەوتە دەستی ئینگلستان و ئابووری ئیسپانیا ڕوو لە کزی چوو. شەڕ لەگەڵ مۆریسکۆکانی ئیسپانیادا، کە پیشەسازیی ئەو وڵاتەیان بە دەستەوە بوو، یەکێ تر لە ئەو کارانە بوو کە بوو بە ھۆی کز بوونی ئابووری ئیسپانیاوە.
سەرچاوەکان
دەستکاریDurant, W. and Durant, A. (1989). “The Story of Civilization: Age of Reason Begins,” pp. 334- 344, World Library, Inc., USA.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە فیلیپی دووەمی ئیسپانیا تێدایە. |
