عەبدوڵڵا کورد
عەبدوڵڵا کورد چەکدارێکی ئیسلامیی عەبدوڵڵابوو کە لە چیچان شەڕی دەکرد. عەبدوڵڵا جێگری باڵای موھەنەد کە فەرماندەی مەیدانی لەدایکبووی سعوودیە بوو. دوای گرتن و تیرۆرکردنی موھەنەد لە نزیک گوندی سێرژێن-یورت لە ٢١ی نیسانی ٢٠١١، بەپێی لێژنەی نیشتمانیی دژە تیرۆری ڕووسیا، عەبدوڵڵا ھەڵوێستی موھەنەدی گرتە ئەستۆ.[١] عەبدوڵڵا لە چیبەرلۆیڤسکی لەلایەن ھێزە ئەمنییەکانی ڕووسیاوە کوژرا[٢] لە ٣ی ئایاری ٢٠١١ ناوچەی چیچان.
ژیان دەستکاری
لە سەرەتای ژیانی عەبدوڵڵا زۆر کەم دەزانرێت، بەڵام دەگوترێت لە ناوچە کوردییەکانی تورکیا لەدایک بووە، ڕەنگە لە ناوچەی ئامەد بێت. لە گوندی زێدی خۆیەوە لە ساڵی ١٩٩٩دا گەشتی دەکرد بۆ باکووری قەفقاز دوای ئەوەی لە ڕێگەی گەرووی پانکیسی لە گورجستان تێپەڕیبوو. ھەواڵگری ڕووسیا بانگەشەی ئەوە دەکات کە عەبدوڵڵا لە کاتی جەنگی دووەمی چیچان لە کەتیبەی شەڕڤانانی بیانی بە سەرکردایەتی ئیبن خەتاب شەڕی کردووە، ھەروەھا لە نزیکەوە دەستی ھەبووە لە پلاندانان و ڕێکخستنی کردەوەی بەرفراوانی تێکدان و تیرۆر لە سەرتاسەری ناوچەکەدا. دوای مردنی ئەبو حەفس ئوردنی لە ساڵی ٢٠٠٦ و بەرزبوونەوەی موھەنەد بۆ پۆستی میری شەڕڤانانی بیانی لە چیچان، عەبدوڵڵا بووە جێگری سەرۆکی نێردەی قاعیدە لە باکووری قەفقاز، بەپێی لێژنەی نیشتمانیی دژە تیرۆری ڕووسیا.[٣]
لە کاتی مردنیدا کاغەزی ناسنامەی تورکی و جۆرجیی، کە سەر بە «جەڤدەت دۆگەر» بوو، لەناو جانتای عەبدوڵڵادا دۆزرایەوە، کە دوای ماوەیەکی کەم لەلایەن حکوومەتی ڕووسیاوە ئازادکران. بەڵام حکوومەتی تورکیا و گورجستان ھەردووکیان ڕایان گەیاند کە کەسێکی لەو جۆرە لە داتابەیسەکانیاندا تۆمار نەکراوە، ئەمەش بەو مانایەیە کە ئەگەری ئەوە ھەیە بەڵگەنامەکان درۆ بن. ھەروەھا ڕێکەوتی لەدایکبوونی ئاماژەپێکراو، ٢٠ی نیسانی ١٩٧٧، زۆر گوماناوی بوو، چونکە ئەمە بەو مانایە دەبێت کە لە تەمەنی ١٤ ساڵیدا بەشداری شەڕەکە کردووە.[٤]
مردن دەستکاری
عەبدوڵڵا لە ٣ی ئایاری ٢٠١١ لە ئۆپەراسیۆنێکی تایبەتدا لە نزیک گوندی شارۆ-ئارگون، لە ناوچەی چێبەرلۆیڤسکی لە چیچان کوژرا. بەگوێرەی ڕاپۆرتی (NAK)ی ڕووسیا، بەشێک لە سەربازانی لایەنگری مۆسکۆی دەزگای ئاسایشی فیدراڵی چیچان (FSB) لەگەڵ ھێزەکانی وەزارەتی ناوخۆی ڕووسیا کە چالاکیی گەڕان و سیخوڕییان لە ناوچە دارستاندار و شاخاوییەکان ئەنجام دەدا، تووشی عەبدوڵڵاو چەکدارێکی داغستانی بوون؛ ھەردووکیان لە شەڕ و پێکدادانەکانی دواتردا کوژران.[٥]
گێڕانەوەیەکی یاخیبووان لەبارەی مردنی عەبدوڵڵا کە نزیکەی دوو ساڵ دواتر بڵاوکرایەوە، زانیاری نوێی پێشکەش کرد. بەپێی ناوەندی کاڤکاز، ھێزەکانی ڕووسیا شوێنی بنکەیەکی بچووکی یاخیبووانیان دۆزییەوە و گەمارۆیان دا کە لەسەر زانیارییەکی بێسلان ئەلگیریێڤ کە کارگەیەکی FSB لە ڕیزەکانی چەکدارەکاندا کاردەکات. چوار شەڕڤان لە کەمپەکەدا ئامادەبوون: شانبەشانی عەبدوڵڵا کوژرا گەنجێکی داغستانی تەمەن ٢٤ ساڵ بوو کە ناوی ڕەمەزان بارتیێڤ بوو، لەکاتێکدا دوو کەسی دیکە بە ناوەکانی ئەبورایک یوسپخادژیێڤ و عیسا ڤاگاپۆڤ بریندار بوون بەڵام لە گەمارۆدانەکە ڕزگاریان بوو (تەنھا دواتر شانبەشانی خوسێن گاکایەڤ لە ساڵی ٢٠١٩دا کوژرا ژانویەی ٢٠١٣). لە کۆتاییدا پێگەی ئەلگیریێڤ وەک بریکاری FSB دۆزرایەوە، و لە ٢٢ی ئابی ٢٠١١ لە سێدارە درا.[٣]
پاسپۆرتی تورکی عەبدوڵڵا کە ڤیزای گورجستان و ئازەربایجان و پاکستانی تێدابوو لە شوێنی ڕووداوەکە دۆزرایەوە و دواتر لە ڕێگەی کەناڵە ھەواڵییەکانی ڕووسەوە نمایشکرا.
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ "Russia kills al Qaeda militant who fought with Chechen rebels". www.cnn.com (بە ئینگلیزی). Retrieved 2022-08-10.
- ^ Kavkaz-Center. "Крот (Видео)". Kavkazcenter.com (بە ڕووسی). Retrieved 2022-08-10.
- ^ "Новости NEWSru.com :: В Чечне уничтожен эмиссар "Аль-Каиды" Абдулла Курд, сменивший недавно убитого Моганнеда". web.archive.org. 2011-05-09. Retrieved 2022-08-10.
- ^ "Çeçen militanın Türk pasaportu sahte çıktı". aksam.com.tr (بە تورکیی ئەستەمبوڵی). Retrieved 2022-08-10.
