شەڕی گالیپۆلی

شەڕی گالیپۆلی (شەڕی چناق قەلا)
	بەشێک لە شەڕی جیھانیی یەکەم
	; شەڕی گالیپۆلی، ئەپریلی ١٩١٥.
ڕێکەوت	٢٥ نیسان ١٩١٥ – 9 January 1916; (٨ مانگ، و ٢ ھەفتە، و ١ ڕۆژ)
شوێن	گالیپۆلی، ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی
ئەنجام	سەرکەوتنی ئیمپراتۆرییەتیی عوسمانی Stalemate on Gallipoli peninsula leading to evacuation of Allied forces;
شەڕکەرەکان
Allies; شانشینی یەکگرتوو ئوسترالیا; India; Newfoundland; نیوزیلاند; فەڕەنسا ئافریقای ڕۆژاوای فەڕەنسا;	ھێزەکانی ناوەند; Ottoman Empire; Germany; Austria-Hungary
فەرماندە و سەرکردەکان
Sir Ian Hamilton; Lord Kitchener; John de Robeck; Lord Birdwood	ئۆتۆ لیمان ڤۆن زاندێرس; Mustafa Kemal; Esat Pasha; Vehip Pasha; Cevat Pasha
ھێز
British Empire:; ٤٨٩٬٠٠٠; فەڕەنسا:; ٧٩٬٠٠٠; ٥ divisions (initial); 16 divisions (final)	Ottoman Empire:; ٣١٥٬٥٠٠; 6 divisions (initial); 15 divisions (final)
زەرەر و زیانە گیانییەکان
220,000, 59% casualty rate	251,000, 60% casualty rate

شەڕی گالیپۆلی یان شەڕی چناق قەڵا (بە ئینگلیزی: Battle of Gallipoli) (بە تورکی: Çanakkale Savaşı)، نێوی شەڕێکە کە لە شەڕی جیھانیی یەکەم دا و لە نێوان ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی و ھێزی ھاوپەیمانان (ئینگلتەرا، فەڕەنسا و ئانزاکەکان لە تەنگەی ڕووباری داردانێل ڕووی دا. ئەم شەڕە کە زیاتر لە ھەشت مانگی خایاند، لە ٢٥٦ ئەپریلی ١٩١٥ دەستی پێکرد و لە کۆتایی دا لە دێسامبری ١٩١٥ بە دۆڕانی ھاوپەیمانان کۆتایی پێھات. لە کۆتایی شەڕەکە دا ھەردووک لا زیاتر لە نیو ملیۆن کەس کووژراو و برینداریان ھەبوو. لەم شەڕە دا کەشتییەکانی ھاوپەیمانان زیانێکی زۆریان بەرکەوت، بەڵام لە کۆتایی دا ئەوان براوەی شەڕی جیھانیی یەکەم بوون. مستەفا کەمال ئاتاتورک، ئەفسەرێکی تورک بوو کە لەم شەڕە دا ئاوازەی پەیدا کرد و دوای داڕمانی ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی بوو بە دامەزرێنەری توورکیای نوێ.

لە ھەندێک وڵاتی وەکوو ئوسترالیا، نیووزیلاند و تورکیا ھەمووساڵێک، یادەوەری ئەم شەڕە پیرۆز ڕادەگیرێ.

سەرچاوەکان

^ Dale, C. (2003–2008). "German and Austro-Hungarian Forces on Ottoman Fronts 1914-1918(follow link)". German Colonial Uniforms website. Archived from the original on 1ی Novemberی 2015. Retrieved 7 December 2008. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
^ Jung Peter, Austro-Hungarian Forces in World War 1 (Part 1),(Osprey, 2003), p.47
^ Les Carlyon, p.518
^ ^ئ ^ا ^ب Erickson, Edward J. (2001). Ordered to die: a history of the Ottoman army in the First World War. Westport, CT: Greenwood Publishing. ISBN 0-313-31516-7, page 94-95
^ Dennis, Peter. "Gallipoli Campaign." Microsoft Student 2006 [DVD]. Microsoft Corporation, 2005. Microsoft Encarta 2006. 1993–2005 Microsoft Corporation. All rights reserved.
^ "Sehitsayisi". canakkale1915.com website (بە تورکیی ئەستەمبوڵی). Archived from the original on 2ی Septemberی 2015. Retrieved 19ی Octoberی 2015. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= و |archive-date= (help) ٢ی ئەیلوولی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.