دڵاوەر یەعقووبی
دڵاوەر یەعقووبی (بە پەشتۆ: دلاور یعقوبي؛ لەدایکبووی نزیکەی ١٩٧٩ – ١٠ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٢) جووتیارێکی ئەفغانی و شۆفێری تاکسی بووە کە لەلایەن سەربازانی سوپای ئەمریکاوە لە خاڵی کۆکردنەوەی باگرام کە ناوەندێکی دەستبەسەرکردنی سەربازی ئەمریکایە لە ئەفغانستان، ئەشکەنجەی گیانی لەدەستداوە.
دڵاوەر | |
|---|---|
 | |
| لەدایکبوون | نز. 1979 یەعقووبی، پارێزگای خوست، ئەفغانستان |
| مەرگ | ١٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٢ (٢٢ ساڵ ژیاوە) زیندانەی باگرام |
| نەتەوە | پەشتوون |
| پیشە | شۆفێری تاکسی و جووتیار |
ژیان دەستکاری
دلاوەر شۆفێری تەکسی پشتونی تەمەن ٢٢ ساڵ و جووتیارێکی خەڵکی گوندی بچووکی یاقووبی لە پارێزگای خوست لە باشووری ئەفغانستان کە زۆرینەی پەشتونن. باڵای 1.75 مەتر و کێشی 55 کیلۆگرام بووە. ڕۆژێک دڵاوەر سەرنشینی لە تاکسیەکەیدا بوو، لە بازگەیەک لەلایەن میلیشیایەکەوە ڕاگیرا و دەستگیرکرا. هەروەها سەرنشینەکانی دەستگیرکران. ئەو چوار کەسە دەستبەسەر کران و درانە دەست سەربازە ئەمریکییەکان و ئەوانیش گواستراونەتەوە بۆ دامەزراوەی زیندانی باگرام. دوو لە سەرنشینەکانی بە ناوەکانی عەبدولڕەحیم و زەکیم شا، ئەشکەنجەی هاوشێوەی دلاوەریان هەبووە. ئەوان لە باگرام ڕزگاریان بوو و دواتر بە فڕۆکە ڕەوانەی کەمپەکانی دەستبەسەرکردنی گوانتانامۆ بەی لە بنکەی ئەمریکا لە کوبا کران.[١]
لە باگرام، دلاوەر بە زنجیر بە سەقفی خانەکەیەوە بەسترابوو، و بۆ ماوەی چوار ڕۆژ بە مەچەکەکانیەوە هەڵواسرا. قۆڵەکانی لە جومگەکانەوە دەلەرزین، هەرکاتێک پاسەوانەکان بۆ لێکۆڵینەوە کۆیان دەکردەوە، بە لاوازی دەسوڕانەوە. لە کاتی دەستبەسەرکردنیدا قاچەکانی دلاوەر لێیان دراوە تا ئێسکەکانی هێندە شکاون هەستیان بە خوێ کردووە. قاچەکانی پێویستیان بە بڕین بوو. لە 10ی کانوونی دووەمی ساڵی 2002 کۆچی دوایی کردووە، هاوسەرەکەی و کچەکەیان ڕەشیدە بەجێهێشتووە.[٢]
دەستگیرکردن دەستکاری
لە ڕۆژێک پێش جەژنی ڕەمەزان، دلاوەر بە ئۆتۆمبێلێکی نوێ گوندە بچووکەکەی یاقووبی بەجێهێشت، کە ئۆتۆمبێلێکی جۆری تۆیۆتا کۆرۆلای بەکارهاتوو بوو کە خێزانەکەی وەک دیاری بۆیان کڕیبوو تا وەک تەکسی لێبخوڕێت. زۆر باشتر بوو لە ئۆتۆمبێلە کۆنەکەی. زۆر بە پەرۆش بوو بۆ لێخوڕینی تۆیۆتاکە. ئەو ڕۆژەی کە دیار نەما، دایکی دلاوەر داوای لێکردبوو کە سێ خوشکەکەی لە گوندەکانی نزیکی خۆیانەوە بهێنن و بۆ جەژن بیهێننەوە ماڵەوە. بەڵام پێویستی بە پارەی غاز بوو و لەبری ئەوە بڕیاریدا بە ئۆتۆمبێلەکەی بچێتە خوست پایتەختی پارێزگاکە کە نزیکەی ٤٥ خولەک لێیەوە دوورە، بۆ ئەوەی بەدوای ئەو کەسانەدا بگەڕێت کە پێویستیان بە سواربوونی تەکسی هەیە. لە خوست سێ پیاوی دۆزیەوە کە ئەوانیش خەڵکی یەعقوبی بوون کە دەیانویست بچنە یەعقوبی. لە ڕێگادا بەلای بنکەیەکدا تێپەڕین کە سەربازانی ئەمریکا بەکاریان دەهێنا. میلیشیاکانی لایەنگری ئەمریکا لە خاڵێکی پشکنین تۆیۆتاکەیان ڕاگرت. واکی تۆکی شکاویان لە یەکێک لە سەرنشینەکانی دلاوەر وەرگرت. لەناو سندوقی ئۆتۆمبێلەکەدا جێگیرکەرێکی کارەبایییان دۆزیەوە کە دلاوەر وەک دیاری جەژن بۆ خێزانەکەی هێنابووی، چونکە کارەبایان نەبوو. ئەو چوار کەسە دەستبەسەر کران و درانە سەربازانی ئەمریکی. دلاوەر و سەرنشینەکانی یەکەم شەویان لەوێ بە دەستبەندەوە بە سیاجێکەوە بەسەر دەبرد، بۆ ئەوەی نەتوانن بخەون. بەیانیەکەی کاتێک پزیشکێک پشکنینی بۆ کردوون، دواتر دەڵێت دلاوەری ماندوو بووە و بەدەست سەرئێشەوە دەناڵێنێت. دلاوەر و سەرنشینەکانی بێتاوان دەرکەوت، هەرچەندە دڵاوەر پێشتر مردبوو و سێ سەرنشینەکەی لە تاکسییەکەی کاک دلاوەردا لە مانگی ئازاری ٢٠٠٤، ١٥ مانگ دوای دەستگیرکردنیان ڕەوانەی ماڵەوە کران.[١]
ئەشکەنجە دەستکاری
دلاوەر کیسەیەکی ڕەشی بەسەر سەریدا بوو بۆ ئەوەی توانای هەناسەدانی سنووردار بکات. سەربازە ئەمریکییەکان بە ئەژنۆکانیان سکیان لێدا. ئەژنۆکانی دلاوەر زیاتر لە ١٠٠ جار بە داری کانزا لێیان دراوە. هەروەها بە ڕیشەوە ڕاکێشرا و چەندین جار سەری بە دیوارێکی خشتەوە کەوت. ئەمریکییەکان چەندین جار دیلاوەریان لە ئەندامی زاوزێیدا لێدا و دواتر پێیەکانیان چەقاند. هەروەها سنگی دلاوەریان بە مێزێکەوە گرت و بە زنجیر بەستیان بە دۆخێکەوە کە هەرگیز نەتوانێت تێیدا بخەوێت.[٣]
لە ڕۆژی مردنیدا، دلاوەر بە درێژایی چوار ڕۆژی پێشوو بە مەچەکەکانیەوە بە زنجیر بەسترابوو بۆ سەرەوەی خانەکەی. پاسەوانێک هەوڵیدا دلاوەر ناچار بکات لەسەر ئەژنۆی بوەستێت. بەڵام قاچەکانی دلاوەر کە چەند ڕۆژێک بوو لەلایەن پاسەوانەکانەوە چەقێندرابوون، ئیتر نەیانتوانی بچەمێنەوە. کە دواجار دلاوەر ڕەوانەی ژووری زیندانەکەی کرایەوە، ئەمریکییەکان بە زنجیر بەستن بە سەقفێکەوە و لەوێ بەجێیان هێشت. چەند کاتژمێرێک تێپەڕی تا دواجار پزیشکێک دلاوەری بینی. تا ئەو کاتە دلاوەر کۆچی دوایی کرد. جەستەی شین بوو. دوای چەندین مانگ سەلمێندرا کە دلاوەر پیاوێکی بێتاوانە و تەنها لە کاتێکی هەڵەدا تەکسییەکەی لە لای بنکەی ئەمریکی لێخوڕیوە.[١]
مەرگ دەستکاری
دلاوەر لە ئەنجامی ڕاستەوخۆی ئەشکەنجەدانەکەی کۆچی دوایی کرد. لە پشکنینی جەستەیدا دەرکەوت کە قاچەکانی تەخت بوون، ئەگەر دلاوەریش لە ژیاندا مابا، پێویست بوو قاچەکانی ببڕدرێت.[٤]
هەروەها ببینن دەستکاری
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ ئ ا ب Tim Golden (2005-05-20). "In U.S. Report, Brutal Details of 2 Afghan Inmates' Deaths". The New York Times. Archived from the original on 2008-01-25.
They were later visited by Mr. Dilawar's parents, who begged them to explain what had happened to their son. But the men said they could not bring themselves to recount the details. 'I told them he had a bed,' said Mr. Parkhudin. 'I said the Americans were very nice because he had a heart problem.'
- ^ Townsend, David (August 12, 2005). "The Passion of Dilawar of Yakubi". natcath.org. Retrieved 2011-04-21.
- ^ "US abuse of Afghan prisoners 'widespread'". The Guardian. May 20, 2005. Retrieved 2011-04-21.
- ^ Richard Philips, ed. (24 March 2008). "Taxi to the Dark Side: Murder of young Afghan driver exposes US torture policies". World Socialist Web Site. Retrieved 2011-04-21.
دەروازەی ئەفغانستان
دەروازەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
دەروازەی مافەکانی مرۆڤ
دەروازەی ژیاننامە
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە دڵاوەر یەعقووبی تێدایە. |