تەل ئەرپاچیا
تەل ئەرپاچیا یا تەپە ڕیشوە (بە عەرەبی: تل عربجیة، ئینگلیزی: Tell Arpachiyah) شوێنێکی شوێنەوارییە، و دەکەوێتە گوندی مەلا عولیا لە پارێزگای نەینەوا لە دەشتی نەینەوا لە باشووری کوردستان لە عێراق. ناوەکەی لە گوندێکی نوێترەوە وەرگرتووە کە دەکەوێتە نزیکەی ٦.٤ کیلۆمەتر لە نەینەوا. ناوی دروستی ئەو تەپۆڵکەیەی کە شوێنەکە لەسەری ھەڵکەوتووە بریتییە لە تەپە ڕیشوە.
تەل ئەرپاچیا | |
|---|---|
شوێنەوار | |
| Tell Arpachiyah - تل عربجیة | |
 | |
| وڵات |  کوردستان عێراق |
| ھەرێم | ھەرێمی کوردستان |
| پارێزگا | نەینەوا |
| قەزا | تلکێف |
| شوێن | باکووری مێزۆپۆتامیا |
| بەرواری ھەڵکۆڵین | ١٩٣٣، ١٩٧٦ |
| شوێنەوار ناسان | م.مالۆوان، ج.کرویکشانک ڕۆز، ئین. ھیجرە |
| بەرزایی | ٢٨٩ مەتر (٩٤٨ پێ) |
ھەروەھا تەپە گەورە شوێنێکی ھاوچەرخی سەردەمی بەردینی نوێیە و دەکەوێتە ناوچەی مووسڵ.
مێژووی توێژینەوەی شوێنەوار دەستکاری
دوای ئەوەی لە ساڵی ١٩٢٨ لەلایەن ڕیجیناڵد کامپبێل تۆمپسۆنەوە وردبینی کرا، لەلایەن ماکس مالۆوان و جۆن کرویکشانک ڕۆز لە قوتابخانەی شوێنەوارناسی بەریتانی لە عێراق، لەگەڵ ئاگاتا کریستی، لە ساڵی ١٩٣٣ ھەڵکەندراوە.[١] لێکۆڵینەوەی زیادە لە ساڵی ١٩٧٦ لەلایەن تیمێکەوە بە سەرۆکایەتی ئیسماعیل حیجەرە ئەنجامدرا. چەندین پێکھاتەی حەلەف ئاشکرا کران، لەوانە گۆڕی شاکان و "ماڵی سووتاندن". ھەروەھا کۆمەڵێک گڵکار و مۆری حەلەف دۆزرایەوە، لەگەڵ ھەندێک ناشتنی کۆیلە. [٢][٣]
تەل ئەرپاچیا و دەورووبەری دەستکاری
تەل ئارپاچیا گردێکی شوێنەواری بچووکە، یان تەپۆڵکەیەکی نیشتەجێبوونە، کە زۆرترین تیرەی ٦٧ مەتر (٢٢٠ پێ) و بەرزی لوتکەکەی ٥.٥ مەتر (١٨ پێ). تیرەی تەواوی شوێنەکە نزیکەی ١٢٥ مەتر (٤١٠ پێ)ە.
مێژووی داگیرکاری دەستکاری
ئەو شوێنە لە سەردەمی حەلەف و سەردەمی عوبەیددا داگیرکراوە. وا دیارە بەشدارییەکی زۆری لە دروستکردنی گڵکاردا ھەبووە. ئەو گڵکارەی لەوێ دۆزرایەوە، بنەمای کرۆنۆلۆژیای ناوخۆیی سەردەمی حەلەفیان پێکھێنا.
سەرچاوەکان دەستکاری
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە تەل ئەرپاچیا تێدایە. |