تەقینەوەکانی ٢٠٢٠ی بەیرووت
لە ئێوارەی ٤ی ئابی ٢٠٢٠ دوو تەقینەوەی بەھێز لە بەندەری بەیرووتی شاری بەیرووت، پایتەختی لوبنان ڕوویاندا کە بەلایەنی کەمەوە بوونە ھۆی کوژرانی ١٥٨ کەس و برینداربوونی زیاتر لە ٦٫٠٠٠ کەس.[٢][٣]
 پاشماوەی تەقینەوەکە | |
| ڕێکەوت | ٤ی ئابی ٢٠٢٠ |
|---|---|
| کات | ١٨:٠٨:١٨ EEST (١٥:٠٨:١٨ کگھ) (تەقینەوەی دووەم) |
| شوێن | بەندەری بەیرووت |
| ناوچە | بەیرووت،  لوبنان |
| ئاراستەکان | 33°54′04″N 35°31′08″E / 33.901°N 35.519°Eپۆتانەکان: 33°54′04″N 35°31′08″E / 33.901°N 35.519°E |
| جۆر | کارەساتی نیتراتی ئەمۆنیۆم |
| برینداربووان | +٦٫٠٠٠ کەس |
| بێسەروشوێنان | ~٢١ |
| زیانی دارایی | $١٠–١٥ میلیارد |
زیانەکان
دەستکاریفڕۆکەخانە
دەستکاریفڕۆکەخانەی نێونەتەوەیی ڕەفیق حەریری کە نزیکترین فڕۆکەخانەبوو لە شوێنی ڕووداوەکە بە ١٠ کیلۆمەتر ئەوا بەشی تێرمیناڵەکەی تووشی زیان بوو.[٤] دەرگا و پەنجەرەکانی فڕۆکەخانەکە تێکشکان. سەرباری ڕووداوەکە بەڵام فڕۆکەخانەکە بەردەوامە لە گەشتەکانی.[٥]
دەستگیرکردن
دەستکاریلایەنی دەسەڵاتداری لوبنان کەسانی کەمتەرخەمیان لە بەندەرەکە دەستگیرکرد و خرانە ژێر لێکۆڵینەوە.[٦]
کاردانەوەکان
دەستکاریناوخۆیی
دەستکاریڕۆژێک دوای تەقینەوەکە، حەسەن دیابی سەرۆکوەزیرانی لوبنان ئەو ڕۆژەی کردە ماتەمینی گشتی لە وڵاتەکەی.[٧] حکوومەتی لوبنان دوو حەفتەی وەک باری لەناکاو بۆ وڵاتەکەی ڕاگەیاند.[٨] سەرۆکی لوبنان ڕایگەیاند کە یارمەتی و پشتگیری لەو کەسانە دەکەن کە بەهۆی تەقینەوەکە بێ ماڵ و حاڵ بوون، هەروەها وەزارەتی تەندرووستی خەرجی بریندارەکان دەکات.[٩] سەرۆکوەزیرانی لوبنان لەکاتی گەڕان لە شوێنی تەقینەوەکە، لەبەردەم تەلەفزیۆن بەچاوی فرمێسکەوە ئەوە ڕووداوەی وەک کارەساتێکی نیشتمانی وەسفکرد.[١٠] لە ڕۆژی تەقینەوەکە، حیزبوڵڵای لوبنان خەمباری خۆیان بۆ ڕووداوەکە دەربڕی و داوای یەکڕیزی خەڵکی لوبنانیان کرد،[١١] هەروەها کەمپەینێکی خوێن بەخشینیان ڕاگەیاند.[١٢]
ناڕەزاییەکان
دەستکاریڕۆژی ٦ی ئاب، ناڕەزاییەکان لەدژی حکوومەتی لوبنان دەستیپێکردەوە، ژمارەیەک خۆپشاندان لە بەردەم پەرلەمانی لوبنان کۆبوونەوە و داوای دەستلەکارکێشانەوەی حکوومەتیان کرد.[١٣] خۆپشاندانەکان تووندوتیژی لێکەوتەوە کاتێک پێکدادان کەوتە نێوان کەسانی ناڕازی و هێزەکانی پۆلیس، پۆلیس بۆ بڵاوەپێکردنی خۆپشاندەران گازی فرمێسک ڕێژی بەکارهێنا.[١٤]
نێونەتەوەیی
دەستکارینوێنەری چەندین وڵات لەگەڵ نەتەوەیەکگرتووەکان ئامادەیی خۆیان نیشاندا لە پێشکەشکردنی هاوکاری مرۆیی بۆ لوبنان.[١٥][ئ] ئیسرائیل لەڕێگای نەتەوە یەکگرتووەکانەوە هاوکارییەکانی پێشکەشکرد، کەناڵی ئەلجەزیرەی ئینگلیزی ئەم هەنگاوەی بە جوڵەیەکی نامۆ دانا بەوەی لەڕووی دیبلۆماسییەوە ئەو دوو وڵاتە پەیوەندیان نییە بەڵکو لە جەنگێکی ناڕاستەوخۆدان.[٢٣][٢٤]
هەندێک لە وڵاتان هاوخەمی خۆیان بۆ لوبنان دەربڕی بە پشاندانی ئاڵای لوبنان لەسەر باڵەخانە و تەلارە دیارەکانیان لەوانەش بورجی خەلیفە لە دوبەی، بورجی ئازادی لە تاران، ستی هۆڵ لە تێل ئەڤیڤ.[٢٥] هەندێک لە سیاسییە ڕاستڕەوەکانی ئیسرائیل ڕەخنەیان لەو هەنگاوەنا و لوبنانیان بە دوژمنی وڵاتەکەیان دانا.[٢٦]
ڕۆژی ٦ی ئاب، ئیمانوێل ماکرۆن سەرۆککۆماری فەڕەنسا سەردانی بەیرووتی کرد و بەمەش بووە یەکەم کەسایەتی باڵای بیانی سەردانی شارەکە بکات لەدوای ڕوودانی ئەو کارەساتە.[٢٧]
تێبینییەکان
دەستکاری
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ https://www.aljazeera.com/news/2020/08/lebanon-orders-house-arrest-officials-beirut-blast-live-200805230752876.html
- ^ «Massive explosion shakes Lebanese capital, buildings near Beirut port reportedly damaged». Haaretz (بە ئینگلیزی). ٤ی ئابی ٢٠٢٠. لە ٤ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Massive explosion shakes Lebanon's capital Beirut». San Francisco Chronicle (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ٤ی ئابی ٢٠٢٠. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی ئابی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Beirut airport damaged in explosion, but flights continue». The National (بە ئینگلیزی). لە ٦ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ Perton، Ted (٦ی ئابی ٢٠٢٠). «Beirut Airport Continues Operation Despite Heavy Damage». SamChui.com (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٦ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Beirut explosion: Updates after blast kills at least 100 people». BBC News. لە ٦ی ئابی ٢٠٢٠ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Lebanon's Prime Minister Hassan Diab declares national day of mourning Wednesday, after Beirut blast». The Daily Star. ٤ی ئابی ٢٠٢٠. لە ڕەسەنەکە لە ٨ی ئابی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Lebanon Declares 2-Week State of Emergency After Deadly Blast». VOA News. ٦ی ئابی ٢٠٢٠.
- ^ «Massive explosion rocks Beirut, causing injuries and widespread damage». NBC News. ٤ی ئابی ٢٠٢٠. لە ٤ی ئابی ٢٠٢٠ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ Hubbard، Ben (4 August 2020). «Explosions Rock East Beirut». The New York Times (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ISSN 0362-4331. لە 4 August 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 4 August 2020 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «Hezbollah Says Beirut Blasts 'National Tragedy', Sayyed Nasrallah Delays Speech». Al-Manar. 4 August 2020. لە 4 August 2020 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=و|date=(یارمەتی) - ^ «Hezbollah launches a blood donation campaign in favor of those injured in Beirut explosion, calls for a wide participation». Al-Manar. 5 August 2020. لە 5 August 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 6 August 2020 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-53688975
- ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی
<ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەریjazeera.live.2020.08.06نەدراوە - ^ «UNIFIL statement on the explosion in Beirut». UNIFIL (بە ئینگلیزی). ٤ی ئابی ٢٠٢٠. لە ٥ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ Christodoulides, Nikos [@Christodulides] (4 August 2020). «Expressing our overwhelming and heartfelt sympathy to the Lebanese people. We are in communication with the Lebanese government and have informed of Cyprus's immediate readiness to assist, #Lebanon, #Cyprus, @CyprusMFA, @CyprusinLebanon» (Tweet). لە 4 August 2020 ھێنراوە – via Twitter.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ «Hungary to Donate EUR 1 Million to Lebanon Blast Victims». Hungary Today. لە ڕەسەنەکە لە ٧ی ئابی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٦ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Lebanon eyes state of emergency after deadly Beirut blast: Live». Al Jazeera English. 5 August 2020. لە 5 August 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 5 August 2020 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «90% of Beirut hotels damaged, state media says». CNN. ٤ی ئابی ٢٠٢٠. لە ٦ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «الرئيس يعرب عن تضامنه مع القيادة والشعب اللبناني عقب انفجار بيروت». wafa.ps (بە عەرەبی).
- ^ Dominic Raab [@DominicRaab] (4 August 2020). «My thoughts and prayers are with those affected by the devastating explosion in #Beirut today. The UK stands in solidarity with the people of Lebanon and is ready to offer help and support including to those British nationals impacted» (Tweet). لە 4 August 2020 ھێنراوە – via Twitter.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ «Beirut explosion: How the world has responded». Middle East Eye. 5 August 2020. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی ئابی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٦ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
{{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|date=(یارمەتی) - ^ «Israel not behind Beirut blast, sources on both sides say; at least 10 killed». The Times of Israel. لە ٤ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ڕەوشی ناونیشان (بەستەر) - ^ «Israel uses UN channels to offer aid to Lebanon after deadly Beirut blast». New York Post. 4 August 2020. لە 5 August 2020 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=و|date=(یارمەتی) - ^ Peleg، Bar (5 August 2020). «Tel Aviv Shows Solidarity With Lebanon, Drawing Right-wing Ire». Haaretz. لە 6 August 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 5 August 2020 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ Peleg، Bar (5 August 2020). «Tel Aviv Shows Solidarity With Lebanon, Drawing Right-wing Ire». Haaretz. لە 6 August 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 5 August 2020 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «Live: Touring stricken Beirut, Macron pledges aid won't go to 'corrupt hands'». France 24. 6 August 2020. لە 6 August 2020 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی)
بەستەرە دەرەکییەکان
دەستکاری| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە تەقینەوەکانی ٢٠٢٠ی بەیرووت تێدایە. |
- تەقینەوەی بەیرووت – لە وێنەکاندا لەلایەن گاردیان
- لە وێنەکاندا: تەقەینەوە گەورەکە بەیرووت دەھەژێنێت لەلایەن سی ئێن ئێن
- وێنەکان: تەقینەوەیەک بەیرووت بەوردوخاشکراوی جێ دەھێڵێت لەلایەن NPR
- تەقینەوەکانی لوبنان لە وێنەکاندا لەلایەن نیویۆرک تایمز
- تەقینەوە لە بەیرووت: وێنەکانی شارێک ھێشتا لە گرمەی تەقینەوەکە لەلایەن تایم
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگەکانی <ref> بۆ گرووپێک بەناوی «kurdish-alpha» ھەن، بەڵام ھیچ تاگێکی ھاوتای <references group="kurdish-alpha"/> نەدۆزرایەوە