بەیتۆجان
بەیتوڵڵا گونەری ناسراو بە بەیتۆجان (١ی کانوونی دووەمی ١٩٥٥ لە فارقین - ١٢ی ئەیلوولی ٢٠٢٣ لە ستۆکھۆڵم) گۆرانیبێژێکی کوردی خەڵکی باکووری کوردستان بوو. بەیتۆجان بە زمانی کوردی و شێوەزاری کورمانجیی باکووری گۆرانیی دەخوێندەوە. چەند گۆرانییەکی بەیتۆجان وەکوو ئاگر کەتیە دڵی من، و یان مرن یان دیاربەکر لە ناو گەلی کورد و تەنانەت گەلانی دیکە زۆر بەناوبانگە و لەلایەن گۆرانیبێژەکانی دیکەش خوێندراوەتەوە.[١]
بەیتۆجان | |
|---|---|
 | |
| زانیارییەکان | |
| ناوی لەدایکبوون | بەیتوڵڵا گونەری |
| لەدایکبووی | ١٩٥٥ فارقین |
| مردووی | ١٢ی ئەیلوولی ٢٠٢٣ ستۆکھۆڵم |
بەیتۆجان لە ماوەی ژیانی خۆیدا چوار ئەلبومی بڵاو کردەوە کە یەکێک لەوانە بە ناوی «یان مردن یان دیاربەکر» لەلایەن حکوومەتی تورکیا قەدەغە کرا.[٢]
ژیان دەستکاری
بەیتۆجان لە ١ی کانوونی دووەمی ساڵی ١٩٥٥ لە ناوچەی فارقین سەر بە پارێزگای دیاربەکر لە دایک بوو. بەیتۆجان لە کاتی کوودەتای ١٢ی ئەیلولی ١٩٨٠ی تورکیادا زیندانی کرا و ١٥ ساڵ سزای زیندانی بەسەردا سەپێنرا، کە شەش ساڵ و پێنج مانگ لە زینداندا ماوەتەوە و لە ئاکامدا سالی ١٩٨٧ ئازاد کرا. لە ساڵی ١٩٩٠ یەکەمین بەرھەمی خۆی بە ناوی «تە نادن من» بڵاو کردەوە، بەڵام بەھۆی قەدەخەبوونی زمانی کوردی دوای ساڵێک بە ناچار کوردستانی بەجێھیشت و بەرەو سوێد کۆچی کرد[٢] و لەو ساڵی ١٩٩١ ھەتا کۆتایی ژیانی لەو وڵاتەدا دەژیا.[١] بەیتۆجان لە ساڵی ٢٠١٤دا بە دوای ٢٣ ساڵ توانیو بگەڕێتەوە بۆ باکووری کوردستان و سەردانی شاری ئامەد بکات. بەیتۆجان لە فڕۆکەخانەی ئامەد لەلایەن فەرحە داغ خوێشکە گەورەکەی، موحەررەم جەبە بەرپرسی مەزرینگەی چاند و گەشتیاریی شارەوانیی گەورەشاری ئامەد، و ھونەرمەند فارقین پێشوازی لێ کرا.[٣]
لە مانگی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ھەواڵێک ڕاگەیەندرا کە ڕەوشی تەندروستیی بەیتۆجان خراپە و بەپێی ئەو ھەواڵە بەیتۆجان تۆشی شێرپەنجە بووە و لە نەخۆشخانەیەک لە شاری ستۆکھۆڵم لە وڵاتی سوێددا لە ژێری چاودێریدایە.[١] بەھۆی نەشتەرگەرییەکانی کە لە سەری جێبەجێ کرا، بەشێک لە چەناگەی لێکرایەوە و بەو ھۆیەوە لە کۆتاییەکانی ژیانی بە دژواری دەیتوانی قسە بکات.[٢]
بەیتۆجان سەرلەبەیانیی ڕۆژی ١٢ی ئەیلوولی ٢٠٢٣ لە ستۆکھۆڵم لە وڵاتی سوێد لە تەمەنی ٦٨ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد.[٢]
پووران درەخشەندە دەرھێنەری کورد بە دەربڕینی پەیامێک بۆ کۆچی دواییی بەیتۆجان سەرەخۆشیی بنەماڵەکەی و کوردەکانی سەرانسەری جیھان کردەوە و وتی وەکوو کوردێک لەوە پەشیمانم کە زانیارییەکی ئێجگار کەمێکم سەبارەت بەو ھونەرمەندە ھێژایە ھەبوو.[٤]
ئەلبومەکان دەستکاری
- تە نادن من، ١٩٩٠.
- ئاخینا تە، نالینا من، ٢٠٠١.
- بیست و یەکێ ئادارێ، ٢٠٠١.
- ئەتونا دڵێ من، ٢٠١١.
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ ئ ا ب ڕووداو: ڕەوشا تەندروستییا ھونەرمەند بەیتۆجان خەرابە (کورمانجیی باکووری)، نووسراو لە ۱٣ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠؛ سەردان لە ۱٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠.
- ^ ئ ا ب پ ڕۆژنیوز: ھونەرمەندی گەورەی کورد بەیتۆجان کۆچی دوایی کرد (بە سۆرانی)، نووسراو لە ١٢ی ئەیلوولی ٢٠٢٣؛ سەردان لە ١٢ی ئەیلوولی ٢٠٢٣.
- ^ ئاژانسی ھەواڵی دیجلە: ھونەرمەندی کورد بەیتۆجان بەدوای ٢٣ ساڵ گەڕایەوە بۆ ئامەد (ئینگلیزی)، نووسراو لە ٢٥ی ئایاری ٢٠١٤؛ ١٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. سەردان لە ۱٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠.
- ^ نەمانامە: پەیامی سەرەخۆشیی پووران درەخشەندە بۆ کۆچی دواییی بەیتۆجان (بە فارسی)، نووسراو لە ١٥ی ئەیلوولی ٢٠٢٣؛ سەردان لە ٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣.
