ئیبن بەزوخ

عومەر بن عەلی بن بەزوخ قەلعی مەغریبی، ناسناوی ئەبو جەعفەر و ئیبن بەزوخ پزیشک و دەرمانساز و شاعیری موسڵمان ڕەچەڵەکی دەگەڕێتەوە بۆ مەغریبی عەرەبی لە قەڵای بەنی حەماد لە جەزائیر، بەڵام ئەو زۆربەی ژیانی لە دیمەشق بەسەر بردووە و هەر لەوێش مردووە.

ژیان

پزیشک و زانا بوو، شارەزا بوو بە دەرمانە تاکەکان و لێکدراوەکان، هەروا چاکیش بوو لە ناسینی نەخۆشی و چارەسەرکردنی، هەروەها گرنگیشی بە فەرموودەزانی داوە، شاعیریش بوو کە چەند شیعرێکی هەیە، پاشماوەی دوای خۆی جێ هێشتووە.

دوکانی عەتری هەبوو لە دیمەشق ئەمەش بە عیادەی ئێستا دەچێ، هەموو ڕۆژێک لە دوکانەکەی دادەنیشت و نەخۆش دەهات بۆ لای و ئەویش چارەسەری دەکرد و دەرمانیشی درووستدەکرد و دەیفرۆشت و سوودی بە خەڵک دەگەیاند.

گرنگی بە کتێبە پزیشکیەکان دەدا و حەزی لە لێکۆڵینەو بوو بەو شتانەی کە پزیشکان باشیان کردووە لە نەخۆشی و چارەسەرەکانیان، تەمەنی زۆری بەسەربردووە، لەگەڵ تەمەن پیر دەبوو هێزی نەدەما، تا وای لێهاتبوو نەدەهاتە دوکان تەنها بە (المحفة) نەبێت. لە نزیکەی ساڵی (٥٧٥ کۆچی/١١٧٩ زایینی) لە دیمەشق.

بەرهەمەکان

ئیبن بەزوخ بەرهەمی زۆری هەیە زۆربەیان سەبارەت بە پزیشکین:

• شەرحی کتێبی (الفصول)ـی هیپۆکرات.

• شەرحی کتێبی (تقدمة المعرفة)ـی هیپۆکرات.

• کتێبی (ذخيرة الألباء)

• (أرجوزة)

• (المفرد في التأليف من الأشباه)

بەستەری دەرەکی

• ابو جعفر القلعی