ئیبراھیم لۆدی
ئیبراھیم خان لۆدی (یان لۆدی)(لە پشتو: ابراھیم خان لودی),(١٤٨٠ – ٢١ی نیسانی ١٥٢٦) دوا سوڵتان بوو لە سوڵتانی دەلھی،[١][٢] کە لە ساڵی ١٥١٧ بوو بە سوڵتان دوای مردنی باوکی سیکەندەر خان لۆدی. دوا حاکمی شانشینی لۆدی بوو، بۆ ماوەی نۆ ساڵ حوکمڕانی کرد تا ساڵی ١٥٢٦، کاتێک لە شەڕی پانیپات لەلایەن بابور' شکستی ھێنا و کوژرا. سوپای داگیرکەر، جێگەی خۆی بەخشی بە سەرھەڵدانی ئیمپراتۆریەتی موغەکان لە ھیندستان.[٣][٤]
| ئیبراھیم خان لۆدی | |
|---|---|
| سوڵتانی شانشینی لۆدی | |
 دراوی زیوین کە بە ناوی ئەوەوە دروستکراوە | |
| 31 سوڵتانی دەھلی. | |
| فەرمانڕەوایی | ١٥١٧ – ٢١ی نیسانی ١٥٢٦ |
| تاج لەسەر نان | ١٥١٧، ئاگرا. |
| پێشوو | سیکەندەر خان لۆدی |
| جێگر | سوڵتانیەت ھەڵوەشایەوە لەلایەن (بابور وەک ئیمپراتۆری موغەکان) |
| منداڵ(ەکان) | جەلال خان لۆدی |
| خێزان | شانشینی لۆدی |
| باوک | سیکەندەر خان لۆدی |
| لەدایکبوون | دەلھی |
| مردن | ڕێکەوتەکە نەناسرایەوە. ھەوڵی گۆڕانێکی بچووک لە یەکەم پارامەتری ڕێکەوتەکە بدە.(تەمەن 45-46 ساڵ) پانیپات، ئێستا ھەریانا، ھیندستان. |
| ناشتن | گۆڕی ئیبراھیم لۆدی |
| ئایین | ئیسلامی سوننە |
ژیاننامە دەستکاری
ئیبراھیم نەتەوەیەکی پاشتوون بوو. بە مردنی باوکی سکەندەر گەیشتە تەختی پاشایەتی، بەڵام بە ھەمان توانای حوکمڕانی بەختەوەر نەبوو. ڕووبەڕووی کۆمەڵێک یاخیبوون بووەوە. ھەروەھا ئیبراھیم خان لۆدی ئاغاکانی ناڕازی بوو کاتێک فەرماندە پیر و باڵاکانی بە فەرماندە گەنجەکانی گۆڕی کە دڵسۆز بوون بۆی. ئاغا ئەفغانییەکانی لە کۆتاییدا بانگھێشتی بابوریان کرد بۆ داگیرکردنی ھیندستان. لە ساڵی ١٥٢٦ ھێزەکانی موغەکانی بابور، پاشای کابولیستان (کابول، ئەفغانستانی ئێستا)، سوپای زۆر گەورەتری ئیبراھیمیان لە شەڕی پەنیپات بردەوە. لە شەڕەکەدا کوژرا. مەزەندە دەکرێت کە ھێزەکانی بابور لە دەوروبەری ١٢ ھەزار-٢٥ ھەزار پیاو بوون و لە نێوان ٢٠ بۆ ٢٤ پارچە کانۆنیان ھەبووە. ئیبراھیم خان لۆدی نزیکەی ٥٠ بۆ ١٢٠ ھەزار پیاوی ھەبوو لەگەڵ نزیکەی ٤٠٠ بۆ ١٠٠٠ فیلی جەنگ. لە شەڕی دواتردا ھێزەکانی لۆدی لەکەدار بوون و زیاتر لە ٢٠ ھەزار کوژران و ژمارەیەکی زۆری دیکەش بریندار و دیل بوون. دوای کۆتایی ھاتنی شانشینی لۆدی، سەردەمی دەسەڵاتی موغەکان بۆ ٣٣١ ساڵی داھاتوو دەستی پێکرد.[٥]
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ Chandra, Satish, ... (2005). Medieval India: from Sultanat to the Mughals (Revised ed ed.). New Delhi: Har-Anand Publications. ISBN 81-241-1064-6. OCLC 469652456.
{{cite book}}:|edition=has extra text (help) - ^ Sengupta, Sudeshna. History & Civics 9 (بە ئینگلیزی). Ratna Sagar. p. 126. ISBN 9788183323642.
The Lodi dynasty was established by the Ghilzai tribe of the Afghans
- ^ "SULṬĀN ĪBRAHĪM BIN SULṬĀN SIKANDAR KHAN LODĪ". The Muntakhabu-’rūkh by ‘Abdu-’l-Qādir Ibn-i-Mulūk Shāh, known as Al-Badāoni, translated from the original Persian and edited by George S. A. Ranking, Sir Wolseley Haig and W. H. Lowe. Packard Humanities Institute 1884–1925. Archived from the original on 28 July 2013. Retrieved 18 November 2012.
- ^ Sen, Sailendra (2013). A Textbook of Medieval Indian History (بە ئینگلیزی). Primus Books. pp. 122–25. ISBN 978-9-38060-734-4.
- ^ Davis, Paul K. (1999), 100 Decisive Battles: From Ancient Times to the Present, Oxford University Press, p181.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ئیبراھیم لۆدی تێدایە. |