ویکیپیدیا

گشتپرسی ئەندامێتیی شانشینی یەکگرتوو لە یەکێتیی ئەورووپا (٢٠١٦)

گشتپرسی بۆ ئەندامێتی لە یەکێتی ئەورووپا، کە بە گشتی بە گشتپرسیی برێکسیت ناسراوە، لە ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠١٦ لە شانشینی یەکگرتوو و گیبرالتار بەڕێوەچوو بۆ پرسیارکردن لە دەنگدەران کە ئایا وڵاتەکە دەبێت ئەندام بێت لە یەکێتی ئەورووپا یان جێی بھێڵێت. ڕێکخرا و ئاسانکاری کرا لەڕێی یاسای ڕیفراندۆمەکانی یەکێتی ئەورووپا ساڵی ٢٠١٥ و یاسای حیزبە سیاسییەکان، ھەڵبژاردنەکان و ڕیفراندۆمی ٢٠٠٠. ڕیفراندۆمەکە دەرئەنجامی ئەوە بوو کە ٥١.٩٪ی دەنگەکان پەسەند بوون بۆ دەرچوون لە یەکێتی ئەورووپا. ھەرچەندە ڕیفراندۆمەکە بە شێوەیەکی یاسایی گرێبەست نەبوو، بەڵام حکومەتی ئەو کاتە بەڵێنی دا ئەنجامەکە جێبەجێ بکات.[٣]

ریفراندۆمی ئەندامێتیی شانشینی یەکگرتوو لە یەکێتی ئەورووپا
داڕێژە:Box
ناوچەUnited Kingdom (pop. 65.65 million)[١] and Gibraltar (pop. 34,000)[٢]
ڕێکەوت٢٣ی حوزەیرانی ٢٠١٦
ئەنجامەکان
دەنگەکان ٪
Leave ١٧٬٤١٠٬٧٤٢ ٥١٫٨٩%
Remain ١٦٬١٤١٬٢٤١ ٤٨٫١١%
دەنگە دروستەکان ٣٣٬٥٥١٬٩٨٣ ٩٩٫٩٢%
دەنگە یان واڵا ھەڵەکان ٢٥٬٣٥٩ ٠٫٠٨%
دەنگدانە گشتییەکان ٣٣٬٥٧٧٬٣٤٢ ١٠٠.٠٠٪‏
دەنگدەرە تۆمارکراوەکان/دەرکەوتنەکان ٤٦٬٥٠٠٬٠٠١ ٧٢٫٢١%
داڕێژە:Infobox referendum/map
لەسەر نەخشەکە، سێبەرە تۆخەکان بۆ ڕەنگێک ئاماژەن بۆ پەراوێزێکی گەورەتر. ژمارەی دەنگدەران کە ٤٦.٥ ملیۆن کەسە، ٧٠.٨%ی دانیشتووان پێکدەھێنێت.

ئەندامێتی لە یەکێتی ئەورووپا بۆ ماوەیەکی زۆر بابەتێکی مشتومڕ بووە لە شانشینی یەکگرتوو. وڵاتەکە لە ساڵی ١٩٧٣ چووە ناو کۆمەڵگای ئەوروپی (EC) ، بەتایبەتی کۆمەڵگای ئابووری ئەوروپی (EEC) یان بازاڕی ھاوبەش، پێشووی یەکێتی ئەورووپا، لەگەڵ کۆمەڵگای خەڵوز و پۆڵای ئەوروپی (CEC) ، و کۆمەڵگای وزەی ئەتۆمی ئەوروپی (EAEC یان ئەتۆمی). لە ساڵی ١٩٧٥ ڕیفراندۆمێک ئەنجامدرا لەسەر بەردەوامی ئەندامێتی لە کۆمەڵگەکان، کە ٦٧.٢٪ی دەنگەکان دەنگیان دا بە بەریتانیا کە ئەندام ببێتە ئەندام.[٤]

لە ئایاری ٢٠١٥، دوای بەڵێنێکی پارتی پارێزگاران، بناغەی یاسایی بۆ ڕیفراندۆمەکەی یەکێتی ئەورووپا لەڕێی یاسای ڕیفراندۆمی یەکێتی ئەورووپا ٢٠١٥ دامەزرا. بەریتانیا بەھێزتر لە ئەورووپا بوو بە شیعاری گرووپی فەرمی کە ھەڵمەتی دەکرد بۆ ئەوەی بەریتانیا لە یەکێتی ئەورووپا بمێنێتەوە، و لەلایەن سەرۆک وەزیران دەیڤد کامیرۆن و سکرتێری گشتی جۆرج ئۆسبۆرن پشتگیری کرا. گروپی دەنگ بدە بە دەرچوون یان Vote Leave گرووپی فەرمی بوو کە ھەڵمەتی ھەڵبژاردنی بەریتانیا دەکرد بۆ جێھێشتنی یەکێتی ئەورووپا، و لە لایەن پەرلەمانتارانی پارێزگار بۆریس جۆنسن و مایکڵ گۆڤ لەگەڵ پەرلەمانتاری کرێکاری گیزێلا ستیوارتەوە بەڕێوەدەچوو.[٥] گروپە ھەڵمەتییەکانی تر، پارتە سیاسییەکان، کۆمپانیاکان، یەکێتی کرێکاران، ڕۆژنامەکان و کەسایەتییە دیارەکانیش بەشدار بوون، لەگەڵ ھەردوو لایەن کە پشتیوانەکانیان لە سەرانسەری شەبەنگی سیاسییەوە ھەبوو. پارتە لایەنگرەکانی مانەوە بریتی بوون لە کرێکاران (لەیبەر)، لیبراڵ دیموکراتەکان، پارتی نیشتیمانی سکۆتلەندا (SNP) ، پلاید کیمۆری و پارتی سەوز؛ لەکاتێکدا پارتی سەربەخۆیی بەریتانیا (UKIP) ھەڵمەتی ھەڵبژاردنی پەسەند کرد بۆ جێھێشتنی یەکێتی ئەورووپا، و پارتی پارێزگاران بێلایەن بوون.[٦][٧][٨][٩][١٠][١١] سەرەڕای ھەڵوێستی فەرمیی پارتی پارێزگاران و پارتی کرێکاران، ھەردوو لایەنەکە رێگەیان بە پەرلەمانتارەکانیان دا کە بە ئاشکرا ھەڵمەتی ھەڵبژاردن بۆ ھەر لایەک لە بابەتەکە بکەن.[١٢][١٣]

دەستبەجێ دوای ئەنجامەکە، بازاڕەکانی دارایی کاردانەوەی نەرێنیان ھەبوو لە سەرتاسەری جیھاندا، و دەیڤد کامیرۆن ڕایگەیاند کە دەستبەرداری پۆستی سەرۆک وەزیران و سەرکردەی پارتی پارێزگارانە دەبێت، دوای ئەوەی ھەڵمەتی ھەڵمەتی سەرکەوتووانەی ئەنجامدا بۆ مانەوە لە یەکێتی ئەورووپا. ئەمە یەکەم جار بوو کە ئەنجامی ڕیفراندۆمێکی نیشتیمانی دژی بژاردەی پەسەندکراوی حکومەتی بەریتانیا بوو. کامیرۆن لە ١٣ی تەممووزی ٢٠١٦ لەلایەن تێرێسا مەیەوە سەرکەوت. ڕێبەری پارتی کرێکاران جێریمی کۆربین ڕووبەڕووی ئاستەنگی سەرکردایەتی بووەوە لە ئەنجامی ڕیفراندۆمەکەی یەکێتی ئەورووپا. لە ٢٩ی ئازاری ٢٠١٧، بەریتانیا بە فەرمی ڕاگەیاندنی مەبەستی کشانەوە لە یەکێتی ئەورووپا بڵاوکردەوە.

وەڵامدانەوە بۆ ھەڵمەتی ڕیفراندۆم

دەستکاری

سیاسەتی پارتەکان

دەستکاری
 
لە پێش ڕیفراندۆمەکە، لە ٦٥٠ پەرلەمانتار کە بۆ پەرلەمانی بەریتانیا ھەڵبژێردران لە ٢٠١٥-١٧، کۆی گشتی ٤٧٩ پەرلەمانتاری بە ئاشکرا ڕایگەیاند کە دەیانەوێت دەنگ بدەن بۆ مانەوە لە یەکێتی ئەورووپا بە بەراورد لەگەڵ تەنھا ١٥٨ پەرلەمانتاران کە دەیانەوێت دەنگیان بدەن بۆ دەرچوون لە یەکێتی ئەورووپا.██ دەرچوون ██ مانەوە

خشتەکان لیستی ئەو حیزبانە سیاسییانەن کە نوێنەرایەتییان ھەیە لە ئەنجومەنی نوێنەران یان ئەنجومەنی لۆردان، پەرلەمانی ئەورووپا، پەرلەمانتاری سکۆتلەندا، پەرلەملەمانی ئیرلەندای باکوور، پەرلەمانی وەیڵز، یان پەرلەمانی جەبەل تاریق لە کاتی ڕیفراندۆمەکەدا.

بەریتانیا

دەستکاری
شوێن حیزبە سیاسییەکان ڕەوش
بمێننەوە پارتی سەوز لە ئینگلتەرا و وێڵس [١٤]
پارتی کرێکاری [١٥][١٦]
لیبراڵ دیموکراتەکان [١٧]
پارتەکەی وێڵس [١٨]
سەوزەکانی سکۆتلەندا [١٩]
پارتی نیشتیمانی سکۆتلەندا (SNP) [٢٠][٢١]
جێھێشتن پارتی سەربەخۆیی بەریتانیا (UKIP) [٢٢]
بێلایەن پارتی پارێزگاران [٢٣]

ئیرلەندای باکوور

دەستکاری
شوێن حیزبە سیاسییەکان ڕەوش
بمێننەوە پارتی ھاوپەیمانی ئیرلەندای باکوور [٢٤][٢٥]
پارتی سەوز لە ئیرلەندای باکوور [٢٦]
سین فین [٢٧]
پارتی سۆسیال دیموکراتی و کرێکاری (SDLP) [٢٨]
پارتی یەکێتی ئۆڵستەر (UUP) [٢٩]
جێھێشتن پارتی یەکێتی دیموکراتی (DUP) [٣٠][٣١]
خەڵك پێش قازانج (PBP) [٣٢]
دەنگی یەکێتی نەریتی (TUV) [٣٣]

گیبرالتار

دەستکاری
شوێن حیزبە سیاسییەکان ڕەوش
بمێننەوە سۆسیال دیموکراتەکانی گیتەلڕاڵ [٣٤]
پارتی کرێکاری سۆسیالیستی گیتەلڕاڵ [٣٥]
پارتی لیبراڵی گیتەلڕاڵ [٣٥]
 
لە ٣٨٢ ناوچەی دەنگدان لە شانشینی یەکگرتوو و گیتەلڕاڵ، کۆی گشتی ٢٧٠ دەنگی زۆرینەی گەڕاندەوە بۆ "بەردەوام" لەکاتێکدا ١٢٩ دەنگی زۆرینەییان گەڕاندەوە بە " مانەوە" لە ڕیفراندۆمەکەدا کە ھەموو ٣٢ ناوچەی سکۆتلەندا دەگرێتەوە.  
  دەرچوون
██ مانەوە
 
بەراوردکردنی ئەنجامەکان لە ڕیفراندۆمەکانی ١٩٧٥ و ٢٠١٦

سەرچاوەکان

دەستکاری
  1. ^ «United Kingdom population mid-year estimate». Office for National Statistics (ONS). ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠١٩. لە ٢٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.
  2. ^ «Population, total – Gibraltar». World Bank. لە ٢٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.
  3. ^ «Cameron says no second EU referendum if result is close». Reuters. ١٧ی ئایاری ٢٠١٦. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی ئەیلوولی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
  4. ^ «True stories of the 1975 EEC Referendum». OpenLearn. لە ٢٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.
  5. ^ «Gisela Stuart to Chair Vote Leave campaign – Vote Leave». ٢٧ی تەممووزی ٢٠١٦. لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی تەممووزی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.
  6. ^ «Labour fears voters will back Brexit». 10 June 2016. لە 23 December 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  7. ^ Carrell، Severin (3 March 2016). «Scotland to campaign officially to remain in the EU». The Guardian. ISSN 0261-3077. لە 23 December 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  8. ^ «Europe». ٢٣ی شوباتی ٢٠١٦. لە ڕەسەنەکە لە ٢٣ی شوباتی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.
  9. ^ correspondent، Rowena Mason Political (14 March 2016). «Green party 'loud and proud' about backing Britain in Europe». The Guardian. ISSN 0261-3077. لە 23 December 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: |last= has generic name (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  10. ^ «Major coach tour to crusade for Brexit – UKIP». ١٨ی حوزەیرانی ٢٠١٦. لە ڕەسەنەکە لە ١٨ی حوزەیرانی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.
  11. ^ Hope، Christopher (21 September 2015). «Conservative Party to stay neutral during EU referendum». Daily Telegraph. ISSN 0307-1235. لە 23 December 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  12. ^ Helm، Toby (9 January 2016). «Two-thirds of Tory MPs want Britain to quit European Union». The Observer. ISSN 0029-7712. لە 23 December 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  13. ^ «EU vote: Where the cabinet and other MPs stand». 22 June 2016. لە 23 December 2019 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  14. ^ «Policy: Europe». greenparty.org.uk. لە ڕەسەنەکە لە ١٦ی نیسانی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئایاری ٢٠١٦ ھێنراوە.
  15. ^ Wintour، Patrick (2 June 2015). «Andy Burnham pushes Labour to set up separate pro-European Union campaign». The Guardian. لە 12 June 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  16. ^ Patrick Wintour. «Alan Johnson to head Labour Yes campaign for EU referendum». The Guardian. لە 18 June 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  17. ^ «Nick Clegg: Pro-Europeans are the real reformers now». libdems.org.uk. ٩ی ئایاری ٢٠١٤. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی ئازاری ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی حوزەیرانی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  18. ^ Staff. «Positions». partyof.wales. Plaid Cymru. لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی حوزەیرانی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئایاری ٢٠١٦ ھێنراوە.
  19. ^ Greer، Ross (١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥). «EU Referendum: Greens to Make Progressive Case for Membership». Scottish Green Party. لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  20. ^ Staff (2 June 2015). «Nicola Sturgeon warns of EU exit 'backlash'». BBC News. لە 12 June 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  21. ^ Johnson، Simon (21 May 2015). «Alex Salmond: I'll campaign with Tories to stay in EU». The Daily Telegraph. لە ڕەسەنەکە لە 11 January 2022 ئەرشیڤ کراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= و |archive-date= (یارمەتی)
  22. ^ «Home page». ukip.org. لە ٢٧ی ئایاری ٢٠١٦ ھێنراوە.
  23. ^ Hope، Christopher (21 September 2015). «Conservative Party to stay neutral during EU referendum». The Daily Telegraph. لە 21 February 2016 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  24. ^ «Dickson – An EU referendum will threaten jobs and investment in Northern Ireland». Alliance Party of Northern Ireland. ١٤ی ئایاری ٢٠١٥. لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  25. ^ «Alliance expresses concerns over referendum idea». allianceparty.org. ٢٩ی نیسانی ٢٠١٥. لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  26. ^ Staff (February 2014). Green Party in Northern Ireland: Manifesto 2015 (PDF). Green Party in Northern Ireland. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ١٨ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە 22 December 2015 ھێنراوە. {{cite book}}: |work= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی); زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  27. ^ «Sinn Fein to protect EU membership». The Belfast Telegraph. 20 April 2015. لە 8 December 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  28. ^ SDLP. «International Affairs». Social Democratic and Labour Party. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  29. ^ UUP. «Statement from the Ulster Unionist Party on EU Referendum». Ulster Unionist Party. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی ئازاری ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی ئازاری ٢٠١٦ ھێنراوە.
  30. ^ Cromie، Claire (25 November 2015). «EU referendum: DUP gives backing to UKIP Brexit campaign, blasting David Cameron's 'pathetic demands'». The Belfast Telegraph. لە ڕەسەنەکە لە 20 December 2015 ئەرشیڤ کراوە. لە 17 May 2016 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  31. ^ «DUP to 'recommend vote to leave the EU'». The News Letter. Belfast. 20 February 2016. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  32. ^ PBP. «Lexit: why we need a left exit from the eu». لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی ئایاری ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئایاری ٢٠١٦ ھێنراوە.
  33. ^ «EU Membership is a Matter for UK Citizens, Not US President». tuv.org.uk. لە ٢٧ی ئایاری ٢٠١٦ ھێنراوە.
  34. ^ «Feetham urges joint strategies with Govt on key issues». Gibraltar Chronicle. 19 January 2016. لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی شوباتی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە 20 February 2016 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  35. ^ ئ ا «Garcia flags constitutional reform and Brexit in New Year message». Gibraltar Chronicle. 5 January 2016. لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی شوباتی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە 20 February 2016 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=گشتپرسی_ئەندامێتیی_شانشینی_یەکگرتوو_لە_یەکێتیی_ئەورووپا_(٢٠١٦)&oldid=1368598»