چیاکانی ئۆڕاڵ
زنجیرەچیاکانی ئورال (بە ڕووسی: Ура́льские го́ры) زنجیرەچیایەکە ئاسیا بە ئەورووپاوە دەبەستێتەوە، کە دەکەوێتە ڕووسیا و کازاخستان چیاکانی ئورال زنجیرەچیایێکن کە بۆ نزیکەی ٢٤٠٠ کیلۆمەتر لە بەشی ڕۆژاوای ڕووسیا درێژ دەبنەوە. ئەم شاخانە لە بازنەی جەمسەری باکوورەوە بەرەو نزیک سنووری کازاخستان درێژ دەبێتەوە. زۆرێک لە جوگرافیناسان لە سنووری نێوان کیشوەرەکانی ئەورووپا و ئاسیادا ڕەچاویان دەکەن. ئەم شاخانە بڕێکی زۆر سامانی کانزاییان تێدایە وەک کانزای خوێ کە لە سەدەی ١٦ەوە چالاکییەکی گرنگ بووە، لەکاتێکدا کە کانزای ئاسن و مس لە سەدەی ١٨دا گەشاوەتەوە، ئۆرالییەکان بەناوبانگن بە خشڵ و بەردی بەنرخ، لەوانە زێر، شاھانە و عەمیتیستەکان. چالاکی دیکەی کانزای بۆکسیتە، کرۆمیۆم، خەڵوز، زێڕ، زیو، سەرد، مس، ئاسن، مەگنیزیۆم، نیکل، پلاتینۆم و پۆتاش بەرھەم دەھێنێت نەوت لە ڕۆژاوای ئورالەکان دۆزرایەوە و کێڵگە نوێیەکانی گاز و نەوت لە بەرەی باکووری ڕۆژھەڵاتی ئەم شاخانە ئاشکرا کران ھەروەھا چیاکانی ئورال یەکێکن لە گەورەترین یەدەگی ئەسبێستۆسیان ھەیە لە جیھاندا.[١]
| چیاکانی ئۆڕاڵ | |
|---|---|
 | |
| وڵات | ڕووسیا |
| پۆتانی شوێن | ٦٠°٠′٠″N ٥٩°٠′٠″E |
| بەرزترین خاڵ | Mount Narodnaya |
| بەرزی لە ئاستی دەریا | ١٬٨٩٥ مەتر |
| لە پێش | Ural Ocean |
| سەردەم | Paleozoic، Carboniferous |
 | |
پێشکەوتنی پیشەسازی کانزایی لە چیاکانی ئورال ڕۆڵێکی گرنگی ھەبوو لە دابینکردنی کانزا و سووتەمەنی بۆ یەکێتی سۆڤیەتی (پێشوو) لە ناوەڕاستی سەدەی بیستەمدا. چیاکان نزیکەی ٣٠٠ ملیۆن ساڵ پێش ئێستا لە کۆتایی سەردەمی پیری دروستبوون. کێوەکان تێکشکێنران، نزیکەی ٢٠٠ ملیۆن ساڵ لەمەوپێش دووبارە دروستکرانەوە. لەو کاتەوە ئەم شاخانە ڕووخاون و دەکرێنە گردی تەپۆڵکەیی، کە زۆربەیان لە ٣٠٠ بۆ ١٨٠٠ مەتر بەرز دەبێتەوە لووتکەی چیای نارودنایا (١٬٨٩٧ مەتر) بەرزترین لووتکەیە لە چیای ئورال.[٢]
سەرچاوەکان
دەستکاری
- ^ Geological Society of London (1845). The Quarterly journal of the Geological Society of London. unknown library. London [etc.]
- ^ «Урал (географич.)». bse.sci-lib.com. لە ٢١ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە چیاکانی ئۆڕاڵ تێدایە. |