پیتەر گۆڵدڕایچ
پیتەر گۆڵدڕایچ (لەدایکبووی ١٤ی تەمموزی ١٩٣٩) شارەزاییەکی فیزیای ئەستێرەیی ئەمریکییە و لێکۆڵینەوەکانی لەسەر میکانیکی ئاسمانی و ئەڵقەی هەسارەکان و بومەلەرزەزانیی ئاسمانی و ئەستێرە نیوتڕۆنییەکانە هەیە ، [١] پرۆفیسۆری لی دوبریج لە فیزیای ئەستێرەیی و فیزیای هەسارەکان لە پەیمانگای تەکنەلۆژیای کالیفۆرنیا . هەروەها لە ساڵی ٢٠٠٥ەوە مامۆستایە لە پەیمانگای توێژینەوەی پێشکەوتوو لە شاری پرینستۆن لە ویلایەتی نیوجرسی . [٢] هەسارۆکەی ٣٨٠٥ گۆڵدڕایچ بە ناوی ئەوەوە ناونراوە. [٣]
| پیتەر گۆڵدڕایچ | |
|---|---|
 | |
| لەدایکبوون | ١٤ی تەمموزی ١٩٣٩ (تەمەن ٨٤ ساڵ) |
| نەتەوە | ئەمریکی |
| خەڵاتەکانی |
|
پیشە
دەستکاریپیتەر گۆڵدڕایچ لە ساڵی ١٩٦٠ بەکالۆریۆسی لە زانستی فیزیای ئەندازیاری لە زانکۆی کۆرنێل وەرگرتووە و دکتۆرای بەدەستهێناوە لە شاری کۆرنێل لە ساڵی ١٩٦٣ لە ژێر چاودێری تۆماس گۆڵد . [٤] [٥] [٦] [٧] لە ساڵانی ١٩٦٣ و ١٩٦٤ گۆڵدڕایچ پۆستی دکتۆرای هەبووە لە زانکۆی کامبریج . [٨] لە ساڵی ١٩٦٤ تا ١٩٦٦ مامۆستای یاریدەدەری فەلەکناسی و جیۆفیزیا بووە لە (زانکۆی UCLA)، گۆڵدڕایچ لە ساڵی ١٩٦٦ وەک مامۆستای یاریدەدەر پەیوەندی بەو فاکەڵتییە کردووە لە زانکۆی کالتێک . [٥] [٩] دواتر لە ساڵی ١٩٦٩ بوو بە پرۆفیسۆرێکی تەواو لەکاتێکدا لە شاری کالتێک مابووەوە، لە ساڵی ١٩٨١ بوو بە پرۆفیسۆری لی ئەی دوبریج لە فیزیای ئەستێرەیی و فیزیای هەسارەکان، [٥] هەروەها لە دەستەی دادوەران بۆ خەڵاتی شاو بڕیار دەدات و یەکێکە لە ئەندامانی لیژنەی هەڵبژاردن بۆ خەڵاتەکانی فەلەکناسی.
دەستکەوتە زانستییەکان
دەستکاریلە ساڵی ١٩٦٦ گۆڵدڕایچ توێژینەوەیەکی کلاسیکی لەسەر پەرەسەندنی خولگەی مانگ و لەسەر خولگەی مانگەکانی دیکەی کۆمەڵەی خۆر بڵاوکردەوە. [١٠] ئەو نیشانیدا کە بۆ هەر هەسارەیەک مەودایەکی دیاریکراو هەیە بەجۆرێک کە مانگەکانی نزیکتر لە هەسارەکە لەو مەودایە مەیلی خولگەیی نزیکەی بەردەوام دەپارێزن بە ڕێزگرتن لە هێڵی ئیستوایی هەسارەکە (بە پێشکەوتنی خولگەیی زیاتر بەهۆی کاریگەریی مەل و بای هەسارەکەوە)، لە کاتێکدا مانگەکانی دوورتر مەیلی خولگەیی نزیکەی بەردەوام دەپارێزن بە ڕێزگرتن لە مانگگیران (لەگەڵ پێشکەوتن کە زیاتر بەهۆی کاریگەریی مەل و بای خۆرەوەیە). مانگەکانی پۆلی یەکەم، جگە لە مانگی نەپتون تریتۆن, لە نزیک تەختەی ئیستوایی دەسوڕێنەوە. ئەو گەیشتە ئەو ئەنجامەی کە ئەم مانگانە لە دیسکەکانی زیادبوونی ئیکواتۆریالەوە دروست بوون . بەڵام بۆی دەرکەوت کە مانگ هەرچەندە جارێک لەناو مەودای گرینگ لە زەویەوە بووە، بەڵام هەرگیز خولگەیەکی ئیستوایی نەبووە وەک ئەوەی لە سیناریۆ جیاوازەکانەوە چاوەڕوان دەکرێت بۆ سەرچاوەی. ئەمەش پێی دەوترێت کێشەی مەیلی مانگ، کە لەو کاتەوە چارەسەری جۆراوجۆری بۆ پێشنیار کراوە. [١١]
گۆڵدڕایچ و ئالار تومر بۆ یەکەمجار لە توێژینەوەیەکی ساڵی ١٩٦٩دا باسیان لە پرۆسەی سەرگەردانی جەمسەرییەکان کردووە، هەرچەندە بەڵگەی موگناتیسی کۆن تا دواتر نەدۆزراوەتەوە. [١٢] گۆڵدڕایچ هاوکاری لەگەڵ جۆرج ئابێل کرد بۆ ئەوەی بگەنە ئەو ئەنجامەی کە سحری هەسارەکان لە ئەستێرە زەبەلاحە سوورەکانەوە پەرەیان سەندووە، ئەمەش بۆچوونێک کە ئێستا بە شێوەیەکی بەرفراوان قبوڵکراوە. [١٣] [١٤] لە ساڵی ١٩٧٩ گۆڵدڕایچ لەگەڵ سکۆت ترێمین پێشبینی ئەوەیان کرد کە ئەڵقەی F [١٥] زوحەل لەلایەن مانگە شوانەکانەوە دەپارێزرێت، پێشبینییەک [١٦] بە چاودێریکردن لە ساڵی ١٩٨٠ [١٧] دەکرێتەوە هەروەها پێشبینیان کرد کە ئەڵقەکانی ئۆرانۆس لەلایەن مانگی شوانی هاوشێوە لە شوێنی خۆیان ڕاگیراون، پێشبینییەک کە لە ساڵی [١٨] گۆڵدڕایچ لەگەڵ ترێمین پێشبینی کۆچی هەسارەکانیان کرد لە ساڵی ١٩٨٠، کە دواتر بانگەوازی بۆ دەکرێت بۆ ڕوونکردنەوەی موشتەرییە گەرمەکان . [١٩] [٢٠] [٢١]
لە ساڵی ١٩٦٩ گۆڵدڕایچ لەگەڵ ویلیام جولیان توێژینەوەیەکی [٢٢] یان بڵاوکردەوە کە ئێستا بە کارێکی کلاسیکی لەسەر موگناتیسی پەلسار دادەنرێت. ئەوان مۆدێلێکی سادە و ناچارکەریان بۆ پێکهاتەی کێڵگە موگناتیسیەکان دابین کرد کە لە ئەستێرەیەکی نیوتڕۆندا لەنگەری گرتووە و نیشانیان دا کە ئەم کێڵگانە دەتوانن وزەی خولانەوەی ئەستێرەی نیوتڕۆن دەربهێنن بۆ هێزدان بە دەردانی کارۆموگناتیسی. دواتر ڕەچاوکردنی هاوشێوە بۆ تێگەیشتن لە موگناتیسی کونە ڕەشەکانی سووڕاوە بەکارهێنرا. [٢٣]
خەڵات و ڕێزلێنان
دەستکاری- زەمالەی فەخری وودرو ویلسۆن ، ١٩٦٠-١٩٦١
- زەمالەی ئەندرۆ دیکسۆن وایت، ١٩٦٠-١٩٦١
- زەمالەی دامەزراوەی نیشتمانی، ١٩٦١-١٩٦٣
- ئەکادیمیای نیشتمانی زانستەکان، زەمالەی پۆست دکتۆرای ئەنجومەنی نیشتمانی توێژینەوە، ١٩٦٣-١٩٦٤
- زەمالەی دامەزراوەی سلۆن، ١٩٦٨-١٩٧٠
- هەڵبژێردرا بۆ ئەکادیمیای نیشتمانی زانستەکان, 1972 [٢٤]
- هەڵبژێردرا بۆ ئەکادیمیای هونەر و زانستی ئەمریکی, 1973
- هێنری نۆریس ڕوسیل وانەبێژی کۆمەڵەی فەلەکناسی ئەمریکی, 1979 [٢٤]
- باشترین زانای کالیفۆرنیا ، ١٩٨١ [٢٥]
- مەدالیای چاپمان لە کۆمەڵەی فەلەکناسی شاهانە ، ١٩٨٥
- خەڵاتی برۆوەر لە بەشی فەلەکناسی داینامیکی کۆمەڵەی فەلەکناسی ئەمریکی, ١٩٨٦
- ئامۆس دی شالیت وانەبێژ لە پەیمانگای وایزمان ، ١٩٨٦
- تۆماس گۆڵد وانەبێژ لە زانکۆی کۆرنێل, ١٩٧٨
- هاوڕێی ڕیجێنتس، دامەزراوەی سمیسۆنی ، ١٩٨٨-١٩٩٠
- پرۆفیسۆری میلەر، زانکۆی کالیفۆرنیا، بێرکلی ، ١٩٩٠
- خەڵاتی جیرارد پی.کویپەر لە بەشی زانستی هەسارەکان، کۆمەڵەی فەلەکناسی ئەمریکی، ١٩٩٢ [٢٦]
- مۆریس لۆب وانەبێژ، زانکۆی هارڤارد ، ١٩٩٢
- مەدالیای زێڕی کۆمەڵەی فەلەکناسی شاهانە, ١٩٩٣ [٢٤]
- ئەندامی بیانی کۆمەڵەی شاهانە, 2004 [٢٧]
- خەڵاتی شاو, ٢٠٠٧
لە ساڵی ١٩٩٥ گۆڵدڕایچ مەدالیای نیشتمانی زانستی وەرگرت بەهۆی "بەشدارییە قووڵ و بەردەوامەکانی لە زانستە هەسارەکان و فیزیای ئەستێرەیی، کە تێگەیشتنە تیۆرییە بنەڕەتییەکانی بۆ تێگەیشتن لە خولانەوەی هەسارەکان، داینامیکی ئەڵقەی هەسارەکان، پەلسارەکان، مازەرەکانی فیزیای ئەستێرەیی، قۆڵی خولگەیی گەلەئەستێرەکان دابین دەکات". ، و لەرزینەکانی خۆر". [٢٤] [٢٨] [٢٩]
گۆڵدڕایچ لە ساڵی ٢٠٠٦ خەڵاتی گراند مێدایلی ئەکادیمیای زانستی فەرەنسی پێبەخشرا بەهۆی بەشدارییە زۆرەکانی لە بواری فیزیای فەلەکناسیدا. [٧] [٩] [٣٠] [٣١] [٣٢]
گۆڵدڕایچ لە ساڵی ٢٠٠٧ خەڵاتی شاوی لە بواری فەلەکناسی وەرگرتووە "وەک ڕێزلێنانێک بۆ دەستکەوتەکانی تەمەنی لە فیزیای ئەستێرەیی تیۆری و زانستە هەسارەییەکان". [٣٣]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ «Caltech Astronomy : Peter Goldreich's Research Interests». لە ڕەسەنەکە لە ١٢ی ئەیلوولی ٢٠٠٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «L'Académie des Sciences remet la Grande Médaille 2006 à l'astrophysicien américain Peter Goldreich». لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Citation for (3805)». Minor Planet Center.
- ^ «Institute for Advanced Study: Faculty and Emeriti: Goldreich». لە ڕەسەنەکە لە ١٦ی تەممووزی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ ئ ا ب «Peter Goldreich».
- ^ «Random Samples». لە ڕەسەنەکە لە ٣٠ی ئەیلوولی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ ئ ا «PMA Division News Honors & Awards». لە ڕەسەنەکە لە ٧ی شوباتی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Prof. Peter Goldreich: Lee A. DuBridge Professor of Astrophysics & Planetary Physics, Caltech».
- ^ ئ ا «Archives for Honors and Awards».
- ^ Peter Goldreich (Nov 1966). «History of the Lunar Orbit». Reviews of Geophysics. 4 (4): 411. Bibcode:1966RvGSP...4..411G. doi:10.1029/RG004i004p00411.
- ^ Kaveh Pahlevan & Alessandro Morbidelli (Nov 26, 2015). «Collisionless encounters and the origin of the lunar inclination». Nature. 527 (7579): 492–494. arXiv:1603.06515. Bibcode:2015Natur.527..492P. doi:10.1038/nature16137. PMID 26607544.
{{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|date=(یارمەتی) - ^ Kerr، R. A. (2000). «Did the Dinosaurs Live on a Topsy-Turvy Earth?». Science. 287 (5452): 406–407. doi:10.1126/science.287.5452.406.
- ^ «University of California: In Memoriam, 1985».
- ^ «The Stars by Night and Day». لە ڕەسەنەکە لە ٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Chaos Seen in Movement of Ring-Herding Moons of Saturn». Jet Propulsion Laboratory. لە ڕەسەنەکە لە ١٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Historical Background of Saturn's Rings».
- ^ «New Clues Emerge in Mystery of Planetary Rings». The New York Times. December 8, 1999. لە May 22, 2010 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ «Cosmologist Scott Tremaine receives two honors». لە ڕەسەنەکە لە ١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «The three first giant exoplanets». لە ڕەسەنەکە لە ١٩ی شوباتی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی ئایاری ٢٠٠٧ ھێنراوە.
- ^ «PLUTO, KBOs AND A NEW THEORY OF PLANETARY FORMATION». لە ڕەسەنەکە لە ١ی ئەیلوولی ٢٠٠٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ Glanz، J. (1997). «Worlds Around Other Stars Shake Planet Birth Theory». Science. 276 (5317): 1336–1339. Bibcode:1997Sci...276.1336G. doi:10.1126/science.276.5317.1336.[بەستەری مردوو]
- ^ Goldreich، Peter (1969). «Pulsar electrodynamics». The Astrophysical Journal. 157: 869. Bibcode:1969ApJ...157..869G. doi:10.1086/150119.
- ^ Blandford، Roger (1977). «Electromagnetic extraction of energy from Kerr black holes». MNRAS. 179 (3): 433–456. arXiv:astro-ph/0506302. Bibcode:1977MNRAS.179..433B. doi:10.1093/mnras/179.3.433.
{{cite journal}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: unflagged free DOI (بەستەر) - ^ ئ ا ب پ «Origins Institute – Public Lectures – Peter Goldreich». لە ڕەسەنەکە لە ٦ی شوباتی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە..
- ^ «California Scientist of the Year Award Recipients». لە ڕەسەنەکە لە ١٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «YEAR 2003 DPS AWARD RECIPIENTS». لە ڕەسەنەکە لە ٣ی حوزەیرانی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Fellowship of the Royal Society : Current Foreign Members». Royal Society. لە ٣١ی تەممووزی ٢٠١٣ ھێنراوە.
- ^ «The President's National Medal of Science: Recipient Details». لە ڕەسەنەکە لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «JEWISH RECIPIENTS OF THE US NATIONAL MEDAL OF SCIENCE». لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «French Academy of Science awards Grand Medal to astrophysicist Peter Goldreich». لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Archives for Honors and Awards» (PDF). لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Institute for Advanced Study: The Institute Letter». لە ڕەسەنەکە لە ٣٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «The Shaw Prize – Peter Goldreich – Announcement and Citation». لە ڕەسەنەکە لە ٨ی ئەیلوولی ٢٠٠٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی حوزەیرانی ٢٠٠٧ ھێنراوە.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە پیتەر گۆڵدڕایچ تێدایە. |