نازلی نەجەفۆڤا
نازلی نەجەفۆڤا (بە ئازەربایجانی: Nazlı Nəcəfova؛ ١٨٩٠–١٩٧٧) ژنە پەروەردەکارێکی پێشەنگ بوو لە ئازەربایجان. دامەزرێنەری چەندین بەرنامەی ئەکادیمی بۆ کچان، لەوانە یەکەم قوتابخانەی پێداگۆژی ژنان لە شاری نەخچیڤانی زێدی خۆی، ھەروەھا داکۆکیکارێکی بەھێزی خوێندەواری ژنان بوو، زۆرجار لەلایەن سەرکردە ئایینییەکان و دەسەڵاتدارانی دیکەوە بەھۆی کارەکانییەوە دەکرایە ئامانج. دوای مانەوەی ١٠ ساڵ لە ئاوارەیی لە کازاخستان، لە کۆتایی چلەکانی سەدەی ڕابردوودا گەڕایەوە بۆ ئازەربایجان و درێژە بە ئەرکی پەروەردەیی دەدات.
| نازلی نەجەفۆڤا | |
|---|---|
 | |
| لەدایکبوون | ١ی کانوونی دووەمی ١٨٩٠ نەخچیڤان، ئازەربایجان |
| مردن | ١ی کانوونی دووەمی ١٩٧٧ (٨٧ ساڵ ژیاوە) نەخچیڤان، ئازەربایجان |
| ھاوسەر | Q12843491 |
ژیاننامە
دەستکارینازلی نەجەفۆڤا لە ساڵی ١٨٩٠ لە شاری نەخچیڤان لەدایکبووە.[١][٢][٣] لە قوتابخانەی بەشەناوخۆیی موسڵمانی ڕووسی ئیمپراتۆر ئەلێکساندرا بۆ کچان لە باکوو خوێندوویەتی، بووە یەکێک لە یەکەم خوێندکاران کە لە ساڵی ١٩٠٨ دەرچووە.[١][٤] بە شێوەیەکی بەرچاو لەژێر کاریگەری چالاکوانی مافی ژنان جەلیل مەمەدگولوزادەدا بووە کە لە باکوو ناسیویەتی.[٢]
دوای تەواوکردنی خوێندن، ڕووی لە یەریڤان کرد بۆ ئەوەی لەگەڵ خێزانەکەی بێت.[٢] ئەو کۆرسی خوێندەواری بە کچانی یەریڤان دەگوتەوە، وەک پۆلێکی جیا لە قوتابخانەیەکی کوڕان کە بووە ھۆی ھەڕەشەی کوشتنی. بەڵام بە نھێنی بەردەوام بوو لە وتنەوەی خولەکان.[٢][٤]
پاشان نەجەفۆڤا گەڕایەوە بۆ نەخچیوان و لەوێ وەک مامۆستا لە قوتابخانەیەکی کچان کاری دەکرد.[١][٢] لە کۆتاییدا بوو بە بەڕێوەبەری قوتابخانەکە. جارێکی دیکەش ڕووبەڕووی پاشەکشەی توندوتیژ بووەوە بۆ ھەوڵەکانی بۆ پەروەردەکردنی کچان. ئەو کچە ناچار بوو زیاتر لە نیوەی مووچەکەی بۆ پاسەوانەکان خەرج بکات. بەڵام ئەو بەردەوام بوو و بە یارمەتی ئایینا سوڵتانۆڤا قوتابخانەیەکی پێداگۆژی لە نەخچیڤان دامەزراند، ھەروەھا قوتابخانەیەکی دیکەی کچانی لە ئۆردوباد دامەزراند.[٢][٥]
لە ساڵی ١٩٢١ ماڵەکەی کەوتە بەر ھێرشی باندێک کە دەیانویست بیکوژن، بەڵام ئەو لە دوورەوە بوو بۆ بەشداریکردن لە یەکەمین کۆنگرەی مامۆستایانی ئازەربایجان و ھێرشەکە سەرکەوتوو نەبوو.[٢]
ھاوسەرەکەی، نەجەفگولو نەجەفۆڤ کە لە کارە پەروەردەیییەکانیدا پشتگیری کردبوو- لە ساڵی ١٩٣٧ وەک «دوژمنی گەل» دەستگیرکرا، دواتر دیپۆرتکرایەوە بۆ کازاخستان، لەوێ بەردەوام بوو لە وانەوتنەوە لەکاتێکدا لە لیوایەکی کرێکاریدا کاردەکات.[٢][٣][٥] لە ساڵی ١٩٤٧ گەڕایەوە ئازەربایجان، نەجەفۆڤ دوای گەڕانەوەی لە دەربەدەری بەردەوام بوو لە وانەوتنەوە، سەرەتا لە گۆیچای و دواتر گەڕایەوە بۆ نەخچیڤان. لە ساڵی ١٩٧٧ کۆچی دوایی کردووە.[٢][٥]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ ئ ا ب «Azərbaycanda qadın liderliyinin tarixindən». Azerbaijan Gender Information Center (بە ئازەربایجانی). لە ٥ی نیسانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ڕەوشی ناونیشان (بەستەر) - ^ ئ ا ب پ ت ج چ ح خ Kangarli، Bahruz (١ی ئایاری ٢٠٢٠). «Naxçıvanda ilk qız məktəbinin yaradıcısı - Nazlı Nəcəfova». Qadinkimi (بە ئینگلیزی). لە ٥ی نیسانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ڕەوشی ناونیشان (بەستەر) - ^ ئ ا Ismayilova، Nargiz (١٧ی ئابی ٢٠١٤). «Maarifçi qadın Nazlı xanım (Tahirova) Nəcəfova...». Serqqapisi (بە ئازەربایجانی). لە ڕەسەنەکە لە ١١ی شوباتی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی نیسانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ ئ ا Nfa، Farideh Heyat (2014-03-05). Azeri Women in Transition: Women in Soviet and Post-Soviet Azerbaijan (بە ئینگلیزی). Routledge. ISBN 978-1-136-87170-2.
- ^ ئ ا ب «Muzeydə görkəmli pedaqoq Nazlı (Tahirova) Nəcəfovaya aid fotoneqativ qorunur». National History Museum of Azerbaijan (بە ئازەربایجانی). ٢ی حوزەیرانی ٢٠٢٠. لە ٥ی نیسانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ڕەوشی ناونیشان (بەستەر)
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە نازلی نەجەفۆڤا تێدایە. |