مۆریس ئیوینگ

مۆریس ئیوینگ
مۆریس ئیوینگ
	پەڕگە:M.Ewing-1948.jpg</img> ئیوینگ لە ساڵی ١٩٤٨
لەدایک بوون	ویلیام مۆریس ئیوینگ; ; ; ; </br> 12ی ئایاری 1906; ; ; ; </br> لۆکنی، تەکساس, ئەمریکا
مرد	٤ی ئایاری ١٩٧٤ (تەمەن 67); ; ; ; </br> گالڤێستۆن، تەکساس, ئەمریکا
ئەلما mater	زانکۆی ڕایس
خەڵاتەکان	مەدالیای ئەلێکساندەر ئاگاسیز (١٩٥٤); ; ; ; </br> مەدالیای ویلیام بۆوی (١٩٥٧); ; ; ; </br> مەدالیای جوگرافیای کولوم (١٩٦١); ; ; ; </br> خەڵاتی جۆن ج.کارتی (١٩٦٣); ; ; ; </br> مەدالیای وۆلاستۆن (١٩٦٩); ; ; ; </br> مەدالیای نیشتمانی زانست (١٩٧٣); ; ; ; </br> خەڵاتی ڤێتلێسن (١٩٦٠); ; ; ; </br> هاوڕێی کۆمەڵەی شاهانە (١٩٧٢) ; ; ; ; </br> مەدالیای واڵتەر ئێچ بوچەر (١٩٧٤); ; ; ; </br> مەدالیای پێنڕۆز (١٩٧٤)

ویلیام ماوریس " دۆک " ئیوینگ (بە ئینگلیزی : William Maurice) زانای جیۆفیزیک و ئۆقیانووسناسی ئەمریکی بووە. ^[١] ^[٢] ^[٣] ^[٤] ^[٥] ^[٦]

ویلیام ئیوینگ وەک جیۆفیزیکزانێکی پێشەنگێک وەسف کراوە کە کاری لەسەر چەندین لێکۆڵینەوەی وەک ڕەنگدانەوەی بومەلەرزەزانی و شکاندن لە حەوزی زەریاکاندا کردووە، هەروەها وێنەگرتنی بنی زەریاکان، گواستنەوەی دەنگی ژێردەریاییەکان (لەوانەش کەناڵی SOFAR )، نمونەی ناوەکی قووڵی دەریاکانی بنی زەریاکان، تیۆری و چاودێریکردنی بوومەلەرزەی کردووە شەپۆلی ڕووکار ، شلەی ناوەکی زەوی، دروستکردن و بڵاوبوونەوەی مایکرۆسیزمەکان ، بومەلەرزەزانی تەقینەوەی ژێردەریایی، ڕووپێوی کێشکردنی دەریا، باتیمێتری و نیشتنەوە ، تیشکدەرەوەی سروشتی ئاو و نیشتووەکانی زەریاکان، لێکۆڵینەوە لە دەشتە کۆتاییەکان و کانییەکانی ژێردەریایی و چەندین بواری تر لێکۆڵینەوەی لەسەر کردووە.

ژیاننامە

لە شاری لۆکنی لە ویلایەتی تەکساس لەدایکبووە و گەورەترین منداڵی خێزانێکی گەورەی کێڵگەیی بووە کە لە ژیاندا مابێت. سکۆلەرشیپێکی بەدەستهێنا بۆ ئەوەی بچێتە زانکۆی ڕایس, بەدەستهێنانی بەکالۆریۆس بە پلەی شەرەف لە ساڵی ١٩٦٢. خوێندنی باڵای لە هەمان دامەزراوە تەواو کردووە و لە ساڵی ١٩٢٧ بڕوانامەی ماجستێری بەدەستهێناوە و لە ساڵی ١٩٣١ دکتۆرای پێبەخشراوە. لە ساڵی ١٩٢٨ لەگەڵ ئاڤاریلا هیلدنبراند هاوسەرگیری کردووە و ئەو دوو هاوسەرە کوڕێکیان بووە. ئەو دوو هاوسەرە لە ساڵی ١٩٤١ جیابوونەوە. ^[٧]

ئیوینگ وەک ڕاهێنەر لە پەیمانگای ڕایس کاری کردووە لەکاتێکدا دکتۆرای بەدەستهێناوە پێش ئەوەی لە ساڵی ١٩٣٠ پەیوەندی بە فاکەڵتییەکە بکات لە زانکۆی لیهای ، تا ساڵی ١٩٤٤ لەوێ کاری کردووە ^[٨] لەکاتێکدا لە لیهای بوو، ڕۆڵی سەرەکی هەبوو لە دەستپێکردنی پرۆگرامێک لە بواری جیۆفیزیادا. لە ساڵی ١٩٤٤ لەگەڵ مارگرێت سلۆن کیدەر هاوسەرگیری دەکات و چوار منداڵی لەگەڵدا بووە. ^[٩]

ڕووی لە زانکۆی کۆڵۆمبیا کرد، لە ساڵی ١٩٤٧ بوو بە مامۆستای جیۆلۆجی. لە ساڵی ١٩٥٩ وەک پرۆفیسۆری جیۆلۆجی هیگینز لە زانکۆی کۆڵۆمبیا دەستنیشانکرا. دکتۆر ئیوینگ (زۆرجار لەلایەن ئەوانەی لەگەڵیدا کاریان کردووە بە سادەیی پێی دەگوترا 'دۆک') دامەزرێنەر (لە ساڵی ١٩٤٩ دامەزراوە) و بەڕێوەبەری یەکەمی ڕوانگەی جیۆلۆجی لامۆنت بوو (ئێستا بە ڕوانگەی زەوی لامۆنت-دۆهێرتی ناسراوە (LDEO) لە پالیسادێس، نیویۆرک ) لەوێ لەگەڵ جەی لامار وۆرزێل (پسپۆری کێشکردن)، دکتۆر فرانک پرێس (بومەلەرزەناس)، جاک نافێ ، جاک ئۆلیڤەر ، و جیۆلۆجیست و نەخشەکێشانی ئۆقیانوس دکتۆر بروس هیزن و ماری تارپ کاریان کردووە.

کەشتیی پێشووی توێژینەوەی LDEO R/V Maurice Ewing ناوی لێنرا.

بۆ جاری دووەم لە هاوسەرەکەی جیابووەوە، و لە ساڵی ١٩٦٥ لەگەڵ هاوسەری سێیەمی هاریەت گرین باسێت هاوسەرگیری کرد. لە ساڵی ١٩٧٢ پەیوەندی بە لقی پزیشکی زانکۆی تەکساسەوە کرد لە گالڤێستۆن و لەوێ کاریدەکرد, هەروەها وەک سەرۆکی بەشی زانستە زەوی و هەسارەکانی پەیمانگای بایۆپزیشکی دەریایی دەستنیشانکرا و کرا بە بەڕێوەبەر.

لە ماوەی کارکردنیدا زیاتر لە ٣٤٠ توێژینەوەی زانستی بڵاوکردۆتەوە. وەک سەرۆکی یەکێتی جیۆفیزیکی ئەمریکی و کۆمەڵەی بومەلەرزەزانی ئەمریکا کاری کردووە . سەرکردایەتی زیاتر لە ٥٠ گەشتی دەریایی کردووە. بەشداری زۆری لە ئۆقیانووسناسیدا کردووە لەوانە دۆزینەوەی کەناڵی سۆفار و داهێنانی بۆمبی قەنەفە و کاری بنەڕەتی زۆری لەسەر تەکتۆنیکی پلاکی کردووە . لەو کاتەی کە کاری لەسەر سۆفار دەکرد، ئیوینگ خەریکی وێنەگرتنی ئاوی قووڵ بوو، بەشێکی وەک خولیایەک و بەشێکیش بۆ یارمەتیدانی حکومەت بۆ ناسینەوەی ئەو کەشتییە ونبووانەی کە بەهۆی بەلەمی ژێرەوە لەناوچوون. ^[١٠] ئەو سەرۆکی زانای ناو کەشتیی گلۆمار چالنجەر بووە . ئەو پرۆژەی مۆگوڵی دامەزراند، کە بەرنامەیەکی سەرەتایی بوو بۆ دیاریکردنی تاقیکردنەوەکانی چەکی ئەتۆمی سۆڤیەت.

ئیوینگ لە ساڵی ١٩٧٤ لە شاری گالڤێستۆن لە ویلایەتی تەکساس دکتۆرەکان ئاماژەیاندا کە تووشی جەڵتەی مێشک بووە و کوشندە بووە بوەتە هۆکاری مردنی. ^[٩]

خەڵات و ڕێزلێنان

مەدالیای پێنڕۆز, ١٩٧٤ (دوای مردن)
مەدالیای واڵتەر ئێچ بوچەر ، ١٩٧٤
مەدالیای ویلیام بۆوی ، ١٩٥٧
مەدالیای ئارسەر ئێڵ دەی ، ١٩٤٩
خەڵاتی جۆن جەی کارتی لە ئەکادیمیای نیشتمانی زانستەکان, ١٩٦٣ ^[١١]
خەڵاتی خزمەتگوزاری گشتی بەرزی هێزی دەریایی, ١٩٥٥
مەدالیای یادەوەری سیدنی پاوەرز ، ١٩٦٨
خەڵاتی ڕۆبێرت ئێرل مەککۆنێل، ساڵی ١٩٧٣
مەدالیای نیشتمانی زانست, ١٩٧٣
مەدالیای ڤیگا لە کۆمەڵەی سویدی بۆ ئەنترۆپۆلۆژی و جوگرافیا, ١٩٦٥
مەدالیای جوگرافیای کالوم لە کۆمەڵەی جوگرافیای ئەمریکی ، ١٩٦١
مەدالیای زێڕی کۆمەڵەی فەلەکی شاهانە, ١٩٦٤
هەڵبژێردرا بۆ ئەکادیمیای نیشتمانی زانستەکان، ساڵی ١٩٤٨
وەک ئەندامی بیانی لە ئەکادیمیای هونەر و زانستی شاهانەی هۆڵەندا هەڵبژێردرا، ١٩٥٦ ^[١٢]
بە ئەندامی بیانی لە کۆمەڵەی شاهانە هەڵبژێردرا (١٩٧٢) ^[١]
وەک هاوڕێی کۆمەڵەی ئەمریکی بۆ پێشخستنی زانست هەڵبژێردرا، ساڵی ١٩٣٨
وەک هاوڕێی کۆمەڵەی فیزیایی ئەمریکی هەڵبژێردرا، ١٩٣٨ ^[١٣]
هەڵبژێردرا بۆ ئەکادیمیای هونەر و زانستی ئەمریکی, ١٩٥١
هەڵبژێردرا بۆ کۆمەڵەی فەلسەفی ئەمریکی, ١٩٥٩
ئەندامی بیانی کۆمەڵەی جیۆلۆجی لەندەن, ١٩٦٤
گوگنهایم فیلۆ ، ١٩٣٨، ١٩٥٣، ١٩٥٥
خەڵاتی ڤێتلێسن، ١٩٦٠ ^[١٤]
یانزە بڕوانامەی فەخری
تاقیگەی جیۆفیزیا لە زانکۆی تەکساس لقی پزیشکی پەیمانگای زانستی دەریایی ناوەکەی گۆڕدرا بۆ مۆریس ئیوینگ هۆڵ.
مەدالیای مۆریس ئیوینگ لە کۆمەڵەی جیۆفیزیازانی گەڕان و یەکێتی جیۆفیزیکی ئەمریکی بە ناوی ئەوەوە ناونرا.
ڕیزبەندی چرچ و لۆچی مانگ دۆرسا ئیوینگ بە ناوی ئەوەوە ناونراوە.

سەرچاوەکان

^ ^ئ ^ا ^ب Bullard, E. (1975). "William Maurice Ewing 12 May 1906 -- 4 May 1974". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 21: 268–311. doi:10.1098/rsbm.1975.0007. S2CID 58639151.
^ Drake، C. L. (1974). «Maurice Ewing». Physics Today. 27 (7): 59. Bibcode:1974PhT....27g..59D. doi:10.1063/1.3128712.
^ Maurice Ewing and the Lamont–Doherty Earth Observatory
^ Benioff، H. (1951). «Sound Waves in the Atmosphere Generated by a Small Earthquake». Proceedings of the National Academy of Sciences. 37 (9): 600–603. Bibcode:1951PNAS...37..600B. doi:10.1073/pnas.37.9.600. PMC 1063427. PMID 16589019.
^ Oliver، J. (1958). «Seismic Surface Waves at Palisades from Explosions in Nevada and the Marshall Islands». Proceedings of the National Academy of Sciences. 44 (8): 780–785. Bibcode:1958PNAS...44..780O. doi:10.1073/pnas.44.8.780. PMC 534559. PMID 16590271.
^ Ewing، M. (1959). «Significance of the Worzel Deep Sea Ash». Proceedings of the National Academy of Sciences. 45 (3): 355–361. Bibcode:1959PNAS...45..355E. doi:10.1073/pnas.45.3.355. PMC 222565. PMID 16590390.
^ Onofrio، Jan (2001-01-01). Texas Biographical Dictionary (بە ئینگلیزی). Somerset Publishers, Inc. ISBN 9780403099924.
^ www.lehigh.edu https://www.lehigh.edu/~inspc/Lehigh_History/physics-history.pdf. لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
^ ^ئ ^ا «Maurice Ewing, Earth Scientist, Dies». The New York Times (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). 1974-05-05. ISSN 0362-4331. لە 2018-12-29 ھێنراوە.
^ "Ewing, (William) Maurice." Current Biography 1953.
^ «John J. Carty Award for the Advancement of Science». National Academy of Sciences. لە ڕەسەنەکە لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٥ی شوباتی ٢٠١١ ھێنراوە.
^ «M. Ewing (1906 - 1974)». Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. لە ڕەسەنەکە لە ٢٨ی ئایاری ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە.
^ «APS Fellow Archive». American Physical Society. لە ڕەسەنەکە لە ١ی ئازاری ٢٠٢٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ The Vetlesen Prize Error in webarchive template: Check |url= value. Empty.

بەستەری دەرەکی

[frs-1] ئ ^ا ^ب Bullard, E. (1975). "William Maurice Ewing 12 May 1906 -- 4 May 1974". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 21: 268–311. doi:10.1098/rsbm.1975.0007. S2CID 58639151.

[2] Drake، C. L. (1974). «Maurice Ewing». Physics Today. 27 (7): 59. Bibcode:1974PhT....27g..59D. doi:10.1063/1.3128712.

[3] Maurice Ewing and the Lamont–Doherty Earth Observatory

[4] Benioff، H. (1951). «Sound Waves in the Atmosphere Generated by a Small Earthquake». Proceedings of the National Academy of Sciences. 37 (9): 600–603. Bibcode:1951PNAS...37..600B. doi:10.1073/pnas.37.9.600. PMC 1063427. PMID 16589019.

[5] Oliver، J. (1958). «Seismic Surface Waves at Palisades from Explosions in Nevada and the Marshall Islands». Proceedings of the National Academy of Sciences. 44 (8): 780–785. Bibcode:1958PNAS...44..780O. doi:10.1073/pnas.44.8.780. PMC 534559. PMID 16590271.

[6] Ewing، M. (1959). «Significance of the Worzel Deep Sea Ash». Proceedings of the National Academy of Sciences. 45 (3): 355–361. Bibcode:1959PNAS...45..355E. doi:10.1073/pnas.45.3.355. PMC 222565. PMID 16590390.

[7] Onofrio، Jan (2001-01-01). Texas Biographical Dictionary (بە ئینگلیزی). Somerset Publishers, Inc. ISBN 9780403099924.

[8] www.lehigh.edu https://www.lehigh.edu/~inspc/Lehigh_History/physics-history.pdf. لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)

[The_New_York_Times-9] ئ ^ا «Maurice Ewing, Earth Scientist, Dies». The New York Times (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). 1974-05-05. ISSN 0362-4331. لە 2018-12-29 ھێنراوە.

[10] "Ewing, (William) Maurice." Current Biography 1953.

[Carty-11] «John J. Carty Award for the Advancement of Science». National Academy of Sciences. لە ڕەسەنەکە لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٥ی شوباتی ٢٠١١ ھێنراوە.

[12] «M. Ewing (1906 - 1974)». Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. لە ڕەسەنەکە لە ٢٨ی ئایاری ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە.

[13] «APS Fellow Archive». American Physical Society. لە ڕەسەنەکە لە ١ی ئازاری ٢٠٢٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[14] The Vetlesen Prize Error in webarchive template: Check |url= value. Empty.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]

[١١]

[١٢]

[١٣]

[١٤]

مۆریس ئیوینگ
پەڕگە:M.Ewing-1948.jpg</img> ئیوینگ لە ساڵی ١٩٤٨
لەدایک بوون	ویلیام مۆریس ئیوینگ </br> ( 1906-05-12 ) 12ی ئایاری 1906 </br> لۆکنی، تەکساس, ئەمریکا
مرد	٤ی ئایاری ١٩٧٤ (١٩٧٤-٠٥-٠٤) (تەمەن 67) </br> گالڤێستۆن، تەکساس, ئەمریکا
ئەلما mater	زانکۆی ڕایس
خەڵاتەکان	مەدالیای ئەلێکساندەر ئاگاسیز (١٩٥٤) </br> مەدالیای ویلیام بۆوی (١٩٥٧) </br> مەدالیای جوگرافیای کولوم (١٩٦١) </br> خەڵاتی جۆن ج.کارتی (١٩٦٣) </br> مەدالیای وۆلاستۆن (١٩٦٩) </br> مەدالیای نیشتمانی زانست (١٩٧٣) </br> خەڵاتی ڤێتلێسن (١٩٦٠) </br> هاوڕێی کۆمەڵەی شاهانە (١٩٧٢) ^[١] </br> مەدالیای واڵتەر ئێچ بوچەر (١٩٧٤) </br> مەدالیای پێنڕۆز (١٩٧٤)