مووسا کوڕی نوسەیر

ئەبوو عەبدولڕەحمان موسا کوڕی نوسەیر (١٩ی کۆچی / ٦٤٠ ز - ٩٧ کۆچی / ٧١٦ ز) سەرکردەیەکی سەربازی عەرەب بووە لە سەردەمی دەوڵەتی ئەمەویدا. موسا لە سەردەمی خەلیفە موعاویە کوڕی ئەبووسوفیان بەشداری لە فەتحی قوبرس کردووە، پاشان لەلایەن خەلیفە وەلید کوڕی عەبدولمەلیک بووە حاکمی ئیفریقیە، حوکمڕانی شانشینی ئیسپانیای کرد.

موسا کوڕی نوسەیر
ناوی خۆماڵی	ئەبو عەبدولرەحمان موسا کوڕی نوسەیر
لەدایکبوون	(٦٤٠ز ) (١٩کۆچی) فەڵەستین
مردن	(٧١٦ز) (٩٧کۆچی) حیجاز
دڵسۆزی	دەوڵەتی ئەمەوی
پلە	حاکمی ئیفریقیە
ژمارەی خزمەت	بۆ سوپای ئیسلام لە سەردەمی خەلیفە موعاویە کوڕی ئەبووسوفیان
پێکدادانەکان/جەنگەکان	داگیردکردنی ئیسپانیا لەلایەن ئەمەویەکان
مناڵەکان	عەبدولعەزیزی کوڕی موسا مەڕوان کوڕی موسا عبدالله کوڕی موسا

بۆچوونێکی جیاواز هەیە لەسەر بنەچەی موسا کوڕی نەسیر، ئیبن بەشکوال باسی لەوە کردووە کە ناوی موسا کوڕی ناسر کوڕی عەبدولڕەحمان کوڕی زایدە، هەندێک لە مێژوونووسان باسیان لەوە کردووە کە باوکی دڵسۆزی هۆزی لاخم بووە، و دەوترێت کە ڕەچەڵەکی ئەوزیاتر ئەگەری هەیە، و کە باوکی لە پاسەوانی موعاویە کوڕی ئەبووسوفیان بووە، بە پۆلیسی موعاویە دەگوترا کاتێک پارێزگاری شام بوو لە خەلافەتەکەی عومەر و عوسمان ، دواتر بوو بە ڕاکەر- بۆ عەبدولعەزیز بن مەروان،بۆیە ئازادیکرد.  هەندێکی تر باسیان لەوە کردووە کە سەر بە بەنی بەکر بن وەعیل بووە، هەروەها نەسیری باوکی یەکێک بووە لەو کەسانەی کە لەشەڕی عەین تەمەر لە ساڵی ١٢ی کۆچیدا لەلایەن خالید کوڕی وەلیدەوە دیل کراوە. هەندێکی تر باسیان لەوە کردووە کە خەڵکی ئەرەشای عەشیرەتی بالی بووە، باوکی لە سەردەمی السدیقدا لە چیای حەبرۆن لە شام بە دیل گیراوە، باوکی ناوی نەسر بووە، ئەویش بچووکتربووە، سەبارەت بە لەدایکبوونی موسا لە ساڵی ١٩ی کۆچی لەدایکبووە.  لە سەردەمی موعاویە بن ئەبی سوفیان، موسا فەرماندەییداگیرکردنی قوبرسی گرتە ئەستۆ.  لە ساڵی ٧٣ی کۆچیدا عەبدولمەلیک کوڕی مەروان برای بشری لە سەرکردایەتی سوپای میسر گواستەوە بۆبەسرە، و وەک حاکمی ئەو سوپایە دامەزراند.  بۆیە بشر موسای لەگەڵ خۆی برد بۆ ئەوەی یارمەتی بدات، و لە بنکەی پێشەوەی بەسرە داینا. کاتێک ئەلحەجاج دەستی بەسەر بەسڕەدا گرت، موسا تۆمەتبار کرا بەوەی پارەی باجی بەسرە گەندەڵی کردووە، بۆیە خەلیفە عەبدولمەلیک کوڕی مەروان لێی تووڕە دەبێت و غەرامە دەکات و تەنها عەبدولعەزیزی کوڕی مەروان ڕزگاری کرد لەم تۆمەتە، کە نیوەی غەرامەداراییەکەی بەسەردا سەپێندرا، و لەگەڵ خۆیدا بردییە دەسەڵاتی دادوەری خۆی لە میسر.

ئەرکی ئەو بۆ ئیفریقیا

دوای ئەوەی لە میسر پەیوەندی بە عەبدولعەزیزی کوڕی مەڕوانەوە کرد، عەبدولعەزیز لە ساڵی ٨٤ی کۆچیدا بە هەڵمەتێک دژی قرینایکائاڕاستەی کرد، بۆیە تێکی ​​دا و بەدیل گیرا.  پاشان عەبدولعەزیزی کوڕی مەروان بوو بە حاکمی میسر، موسا کوڕی نوسیر، وەکفەرمانڕەوای ئیفریقیە، لە ساڵی ٧٨ی کۆچیدا لە شوێنی حەسەنی کوڕی نوعمان گرتەوە، و لە ساڵی ٨٦ی کۆچی یان ٨٩ی کۆچیدا وترا.دوای ئەوەی بۆ یەکەمجار کرایەوە، لە موسڵمانان وەریانگرت، ئەویش غەنیمەتەکەی نارد بۆ عەبدولعەزیز، ئەویش لە بەرامبەردا ناردی بۆخەلیفە عەبدولمەلیک کوڕی مەروان، بۆیە توڕەیی عەبدولمەلیک لە دژی موسا کەم بووەوە.  موسا ئارەزووی بڵاوکردنەوەی ئیسلام بوو لە نێوبەربەرەکان و ئاشتییان و سەرکەوتن بەسەر سەریاندا، بۆ ئەوەی دڵنیابێت لەوەی کە جارێکی دیکە ڕوو لە شۆڕش نەکەنەوە، بۆیە هەزارانکەسیان دوای موسڵمانبوونیان چوونە ناو سوپاکەیەوە.

لە کاتێکدا بیزەنتینییەکان دوای دۆڕاندنی شەڕە وشکانیەکانیان پەنایان بردە بەر داگیرکاری دەریایی، موسا بەردەوام بوو لە دروستکردنیخانوویەکی پیشەسازی لە نزیک وێرانەکانی کارتاجێنا بۆ دروستکردنی بەلەمێکی بەهێز بۆ پاراستنی سنوورەکان.  لە ساڵی ٨٩ی کۆچیداموسا ئاڕاستەی عەبدوڵڵای کوڕی دەکات بۆ داگیرکردنی دوورگەکانی بالیار، مایۆرکا و مێنۆرکای داگیرکرد، هەروەها هەڵمەتی نارد بۆداگیرکردنی سەردینیا و سیسیلیا کە بە بارگاوی غەنیمەت گەڕایەوە.  هەروەها توانی تەنجەر داگیر بکات و بەم شێوەیە لە مەغریبیدوور هیچی تر نەما جگە لە سیوتا کە لە ژێر دەسەڵاتی جولیان گۆتدا بوو.