ویکیپیدیا

مانگی ھیدرا

ھایدرا دووەم مانگی سروشتی دەرەوەی پلۆتۆیە. ئەم مانگە لەگەڵ نیکس لە مانگی حوزەیرانی ٢٠٠٥ لەلایەن تەلەسکۆپی بۆشایی ئاسمانی ھابلەوە دۆزرایەوە و لە مانگی تەممووزی ٢٠١٥ لەلایەن ئەرکی ئاسۆی نوێوە لە نزیکەوە پشکنینیان بۆ کرا. ناوی ھایدرا لە ٢١ی تەممووزی ٢٠٠٦ لەلایەن یەکێتی فەلەکی نێودەوڵەتییەوە ھەڵبژێردرا.

هایدرا
وێنەی نزیک لە ڕەنگی ڕاستەقینەی هایدرا، کە لەلایەن ئاسۆی نوێ لە ١٤ی تەمموزی ٢٠١٥ گیراوە

دۆزینەوە دەستکاری

 
وێنەی دۆزینەوەی نیکس و ھایدرا

ھایدرا لەلایەن توێژەرانی تیمی گەڕانی ھاوڕێی پلۆتۆوە دۆزرایەوە، کە پێکھاتبوو لە و چەندین کەسی دیکە کە بەشداربوون لە ئەرکی ئاسۆی نوێ بۆ پلۆتۆ، لەوانە Alan Stern و Marc W . Buie.[١][٢] ئاسۆی نوێ. تیمەکە گومانی ئەوەیان ھەبوو کە پلۆتۆ و کارۆن مانگە بچووکەکانی دیکەیان لەگەڵدا بێت کە پێشتر نەدۆزراونەتەوە، ھەربۆیە تەلەسکۆپی بۆشایی ئاسمانی ھابلیان بەکارھێنا بۆ چاودێریکردنی مانگە بێھێزەکانی دەوروبەری پلۆتۆ.[٢][٣] بەو پێیەی ڕووناکی ھایدرا نزیکەی ٥٠٠٠ ھێندەی پلۆتۆ کاڵترە، وێنەی بەرکەوتنی درێژخایەنی پلۆتۆ گیراوە." بۆ دۆزینەوەی ھایدرا.

وێنەکانی دۆزینەوە لە ١٥ ئایاری ٢٠٠٥ و ١٨ ئایار ٢٠٠٥ گیراون. ھایدرا و نیکس بە شێوەیەکی سەربەخۆ لەلایەن ماکس جەی موتچلەرەوە لە ١٥ حوزەیرانی ٢٠٠٥ و لەلایەن ئەندرۆ جەی ستیفل لە ١٥ ئابی ٢٠٠٥ دۆزرایەوە.[٤] دۆزینەوەکان لە ٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٥ ڕاگەیەندرا، دوای پشتڕاستکردنەوەی لەلایەن precovering ئەرشیفی ھابل وێنەکانی پلۆتۆ لە ساڵی ٢٠٠٢.[٥] دوو مانگە تازە دۆزراوەکە دواتر بە شێوەیەکی کاتی دیاریکراون S/2005 P 1 بۆ ھایدرا و S/2005 P 2 بۆ نیکس.[٦][٧] مانگەکان بە شێوەیەکی نافەرمی بە "P1" و "P2" ناودەبرێن، لەلایەن تیمی دۆزینەوە.[٦]

ناونانی دەستکاری

 
وێنەی تەلیسکۆپی بۆشاییی ھەبڵ و زەق لە مانگەکانی پلۆتۆ (تێبینی کراوە)

. ناوی ھایدرا لە ٢١ی حوزەیرانی ٢٠٠٦ لەلایەن یەکێتی فەلەکی نێودەوڵەتییەوە پشتڕاستکرایەوە و لە بازنەی IAU Circle 8723 لەگەڵ ناوی نیکس ڕاگەیەندرا.[٨] ھایدرا بە ناوی ھایدرای لێرنییەوە ناونراوە، کە مارێکی نۆ سەرە و لە ئەفسانەی یۆنانیدا شەڕی ھێراکلیسی کردووە. بە تایبەتی نۆ سەری ھایدرا بە شێوەیەکی نادیار ئاماژە بە دۆخی ھەسارەی نۆیەمی پێشووی پلۆتۆ دەکەن. ئەو دوو مانگەی تازە ناویان لێنراوە، بوون[٣] ئەو دوو مانگەی تازە ناویان لێنراوە بە مەبەست ناویان لێنراوە کە ڕێزبەندی سەرەتای ناوەکانیان N و H ڕێز لە ئەرکی ئاسۆی نوێ دەگرێت بۆ پلۆتۆ، بە ھەمان شێوەی ئەوەی کە دوو پیتی یەکەمی ناوی پلۆتۆ ڕێز لە پێرسیڤاڵ لۆوێڵ دەگرێت[٩][٣] ھەروەھا ناوی ھایدرا بە مەبەست ھەڵبژێردرا کە H سەرەتایییەکەی ڕێز لە تەلەسکۆپی بۆشایی ئاسمانی ھابل دەگرێت کە لەلایەن تیمی گەڕانی ھاوڕێی پلۆتۆوە بۆ دۆزینەوەی ھایدرا و نیکس بەکارھاتووە.[٩][١٠]

ناوی تایبەتمەندییەکانی سەر تەنەکان لە سیستەمی پلۆتۆدا پەیوەندییان بە ئەفسانە و ئەدەب و مێژووی گەڕانەوە ھەیە. بە تایبەتی ناوی تایبەتمەندییەکانی سەر ھایدرا دەبێت پەیوەندی بە مار و ئەژدیھا ئەفسانەیییەکانی ئەدەب و ئەفسانە و مێژووەوە ھەبێت.[١١]

ڕەسەن دەستکاری

مانگە بچووکەکانی پلۆتۆ، لەوانەش ھایدرا، وا بیردەکرایەوە کە لە پاشماوەی دەرچوون لە پێکدادانێکی گەورە لە نێوان پلۆتۆ و تەنێکی تری پشتێنەی کویپەردا دروست بووبێت، ھاوشێوەی ئەوەی کە پێدەچێت مانگ لە پاشماوەیەکەوە دروستبووبێت کە بەھۆی پێکدادانێکی گەورەی زەوییەوە دەرچووە.[١٢]پاشان ئیجێکتای پێکدادانەکە یەکدەگرت و دەبووە ناو مانگەکانی پلۆتۆ.[١٣]پاشان ئیجێکتای پێکدادانەکە یەکدەگرت و دەبووە ناو مانگەکانی پلۆتۆ.[١٤][١٥] لەم حاڵەتەدا ھایدرا لەگەڵ مانگە بچووکەکانی پلۆتۆ لەگەڵ شارۆن بەرەو دەرەوە کۆچیان دەکرد بۆ خولگەی ئێستایان لە دەوری ناوەندی باری پلۆتۆ-کارۆن.[١٦][١٤] لەگەڵ چارۆن، خولگەی ھایدرا بە دەوری ناوەندی باری پلۆتۆ-کارۆن وردە وردە بە تێپەڕبوونی کات بازنەییتر بوو.[١٤][١٧][١٨]

تایبەتمەندی جەستەیی دەستکاری

ھایدرا شێوەی ناڕێکە، پێوانە دەکات ٥٠٫٩ km (٣١٫٦ mi) بە درێژایی درێژترین میحوەرەکەی و کورتترین میحوەرەکەی پێوانە دەکات ٣٠٫٩ km (١٩٫٢ mi) بە درێژایی.[١٩] ئەمە ڕەھەندە پێوراوەکانی ٥٠٫٩ × ٣٦٫١ × ٣٠٫٩ km (٣١٫٦ × ٢٢٫٤ × ١٩٫٢ mi) دەدات بە ھایدرا.[١٩]

ڕووی ھایدرا زۆر ڕەنگدانەوەی ھەیە بەھۆی بوونی سەھۆڵی ئاو لەسەر ڕووی.[٢٠] ڕووی ھایدرا سپێکتریمی بێلایەن پیشان دەدات ھاوشێوەی مانگە بچووکەکانی پلۆتۆ، ھەرچەندە… سپێکتریمی ھایدرا کەمێک شینتر دەردەکەوێت.[٢١][٢٢] سەھۆڵی ئاو لەسەر ڕووی ھایدرا تاڕادەیەک پاکە و ھیچ تاریکبوونەوەیەکی بەرچاو نیشان نادات بە بەراورد بە شارۆن.[٢٠] یەکێک لە ڕوونکردنەوەکان ئەوە پیشان دەدات کە ڕووی ھایدرا بەردەوام تازە دەبێتەوە بەھۆی کاریگەرییەکانی مایکرۆمیتۆرایتەوە کە مادەی تاریکتر لە ڕووی ھایدرا دەردەھێنن.[٢٠] سپێکتریمی ڕووی ھایدرا کەمێک شینە بە بەراورد بە نیکس.[٢٢] ڕوونکردنەوەکان بۆ ڕەنگی شین و شینەکەی ھایدرا پێشنیاری ئەوە دەکەن کە ڕووی ھایدرا ڕێژەیەکی زیاتر لە سەھۆڵی ئاوی ھەیە بە بەراورد بە نیکس، کە ھەروەھا دەتوانێت ڕوونکردنەوەی زۆر بەرزی ھایدرا ئەلبیدۆی ئەندازەیی، یان ڕەنگدانەوەیییەکەی، لە سەدا ٨٣.[٢٣][٢٤]

لە داتای ژماردنی کانییەکان لە ئاسۆی نوێ وەرگیراوە، ڕووی ھایدرا بە نزیکەی چوار ملیار ساڵ مەزەندە دەکرێت.[٢٥][٢٤] کانییە گەورەکان و چەقۆ لەسەر ھایدرا پێشنیاری ئەوە دەکات کە لەوانەیە بەشێک لە بارستەی سەرەتایی خۆی لەدەستدابێت لە ڕووداوی کاریگەری لە دوای دروستبوونییەوە.[٢٤]

خولانەوەی دەستکاری

ھایدرا بە شێوەیەکی مەل و با قفڵ کراوە نییە و دەسوڕێتەوە بە شێوەیەکی ئاژاوەگێڕانە؛ ماوەی خولانەوەی و مەیلی ئەکسیاڵی بە خێرایی لە پێوەرە کاتییە فەلەکییەکاندا دەگۆڕێت، تا ئەو ڕادەیەی کە میحوەرەکەی بە بەردەوامی دەگۆڕێت.[٢٦] ئاژاوەگێڕی کەوتنەخوارەوە ی ھایدرا بە شێوەیەکی بەرچاو بەھۆی کاریگەرییە کێشکردنی جیاوازەکانی پلۆتۆ و کارۆنەوەیە کاتێک بە دەوری سەنتەری باری.[٢٦] ھەروەھا کەوتنەخوارەوەی ئاژاوەگێڕانەی ھایدرا بەھۆی شێوە ناڕێکەکەیەوە بەھێزتر دەبێت، کە تورکی دروست دەکات کە کار لەسەر تەنەکە دەکەن.[٢٧] لە کاتی… فڕینی ئاسۆی نوێی پلۆتۆ و مانگەکانی، ماوەی خولانەوەی ھایدرا نزیکەی ١٠ کاتژمێر بوو و میحوەرەکەی خولانەوەی نزیکەی ١١٠ پلە بۆ خولگەی خۆی مەیل بوو — لە th e کاتی فڕینی ئاسۆی نوێ.[٢٨][٢٤]

ھایدرا بە بەراورد بە باقی مانگەکانی پلۆتۆ بە شێوەیەکی ڕێژەیی خێرا دەسوڕێتەوە کە ھەموویان ماوەی خولانەوەی زیاترە لە ڕۆژێک.[٢٨] ئەم خولانەوەی خێرایەی ھایدرا لە نێوان ماوەی خولانەوەی زۆربەی [[ئۆبجێکتی پشتێنەی کویپەر]دا باو و ئاسایییە.]s.[٢٨] مادەی ڕووکاری ھایدرا دەتوانێت دەربچێت بەھۆی ھێزی ناوەندگەراییs ئەگەر بە ڕێژەیەکی خێراتر بسوڕایەوە.[٢٩][٢٣]

خولگە دەستکاری

ئەنیمەیشنی مانگەکانی پلۆتۆ لە دەوری barycenter ی پلۆتۆ – Ecliptic تەختە
 
دیمەنی پێشەوە
 
دیمەنی لایەنی
       Pluto •        Charon •        Styx •        Nix •        Kerberos •        Hydra

ھایدرا بە دەوری ناوەندی باری پلۆتۆ-کارۆن دەسوڕێتەوە بە دووری ٦٤٬٧٣٨ km (٤٠٬٢٢٦ mi).[٢٤] ھایدرا دەرەوەیترین مانگی پلۆتۆیە، لە دەرەوەی Kerberos.[٣٠] بە ھەمان شێوەی ھەموو مانگەکانی پلۆتۆ، خولگەی ھایدرا نزیکە لە بازنەیی و ھاوتەختە لەگەڵ خولگەی شارۆن، ھەموو مانگەکانی پلۆتۆ مەیلی خولگەیییان زۆر نزمە بۆ ھێڵی ئیستوایی پلۆتۆ.[٣٠]

ھایدرا بە دەوری ناوەندی باری پلۆتۆ-کارۆن دەسوڕێتەوە بە دووری ٦٤٬٧٣٨ km (٤٠٬٢٢٦ mi).[٢٤] ھایدرا دەرەوەیترین مانگی پلۆتۆیە، لە دەرەوەی Kerberos.[٣٠] بە ھەمان شێوەی ھەموو مانگەکانی پلۆتۆ، خولگەی ھایدرا نزیکە لە بازنەیی و ھاوتەختە لەگەڵ خولگەی شارۆن؛ ھەموو مانگەکانی پلۆتۆ مەیلی خولگەیییان زۆر نزمە بۆ ھێڵی ئیستوایی پلۆتۆ.[٣٠]

خولگەی نزیکەی بازنەیی و ھاوتەختەی مانگەکانی پلۆتۆ ئەوە پیشان دەدات کە لەوانەیە لە دوای دروستبوونیانەوە بە پەرەسەندنی مەل و بادا تێپەڕیبێت.[٣١][٣٢] لە کاتی دروستبوونی پلۆتۆدا مانگە بچووکەکان، ڕەنگە ھایدرا خولگەیەکی زیاتری eccentric ھەبووبێت بە دەوری ناوەندی باری پلۆتۆ-شارۆن.[٣٣] خولگەی بازنەیی ئێستای ھایدرا ڕەنگە بەھۆی دامپینی مەل و بای شارۆن بووبێت ئیکسەنتریسیتی خولگەی ھایدرا، لە ڕێگەی کارلێکەکانی مەل و با. کارلێکە یەکترە مەل و بایییەکانی چارۆن لەسەر خولگەی ھایدرا دەبێتە ھۆی ئەوەی ھایدرە سەرنجڕاکێشیی خولگەی خۆی بگوازێتەوە بۆ چارۆن، بەم شێوەیە دەبێتە ھۆی ئەوەی کە خولگەی ھایدرا وردە وردە بە تێپەڕبوونی کات زیاتر بازنەیی بێت.[٣٣]

ھایدرا ماوەی خولگەی نزیکەی ٣٨٫٢ ڕۆژە و لەگەڵ مانگەکانی تری پلۆتۆدا دەنگ دەداتەوە. ھایدرا لە ٢:٣ دەنگدانەوەی خولگەدایە لەگەڵ نیکس، و دەنگدانەوەیەکی ٦:١١ لەگەڵ Styx (ڕێژەکان نوێنەرایەتی ژمارەی خولگە تەواوکراوەکان دەکەن بۆ ھەر یەکەیەکی کات؛ ڕێژەکانی ماوەکان بریتین لە… پێچەوانەکان).[٢٧][٣٤] لە ئەنجامی ئەم دەنگدانەوە ٣ تەنە "ھاوشێوەیەی لاپلاس"، پەیوەندی لەگەڵ ستایکس و نیکس بە ڕێژەی ٥:٣ ھەیە.<name ref ="ویتز٢٠١٥"/> خولگەی ھایدرا نزیکە لە دەنگدانەوەیەکی خولگەیی ١:٦ لەگەڵ شارۆن،[٣٥] بە جیاوازی کاتی ٠٫٣٪. گریمانەیەک کە ڕەنگدانەوەی نزیک ڕوون دەکاتەوە پێشنیاری ئەوە دەکات کە دەنگدانەوەکە پێش کۆچی دەرەوەی شارۆن سەرچاوەی گرتووە دوای دروستبوونی ھەر پێنج مانگی ناسراو، و بەھۆی ھەڵچوونی ناوخۆیی خولیی ٥٪ لە ھێزی مەیدانی کێشکردنی پلۆتۆ-کارۆندا دەپارێزرێت.[notes ١][٣٦]

<ناوەند> داڕێژە:وێنەی تێبینیکراو

گەڕان و پشکنین دەستکاری

کەشتی ئاسمانی ئاسۆی نوێ سەردانی سیستەمی پلۆتۆی کرد و وێنەی پلۆتۆ و مانگەکانی لە کاتی فڕینەکەیدا لە ١٤ تەممووزی ٢٠١٥. لە کاتی فڕینی ئاسۆی نوێدا، ھایدرا لە پشت پلۆتۆوە بوو و… دوورتر لە ئاسۆی نوێ لە نزیکترین نزیکبوونەوەدا.[٢١] مەودای گەورەتری ھایدرا لە ئاسۆی نوێ بووە ھۆی ئەوەی وێنەی وردی کەمتری ھایدرا.[٢١] پێش فڕینەکە، "وێنەگری سیخوڕی مەودای دوور" کە لەسەر کەشتی New Horizons پێوانەکردنی قەبارەی ھایدرای ئەنجامدا، بە خەمڵاندنی ھایدرا کە تیرەکەی نزیکەی ٤٥ km (٢٨ mi) بێت.[٣٧] پێکھاتەی ڕووکاری ھایدرا، ڕەنگدانەوەی و تایبەتمەندییە فیزیایییە بنەڕەتییەکانی تر دواتر لە کاتی فڕینەکەدا بە ئاسۆی نوێ پێوانە کران.[٣٧]

یەکەم وێنەی وردی ھایدرا بوو، یان لە کەشتی ئاسمانی ئاسۆی نوێ لە ١٥ تەممووزی ٢٠١٥ دوای فڕینەکە وەرگیرا. یەکەم وێنەی وردی ھایدرا، کە لە دووری وەرگیراوە، وا دەرکەوتووە کە گۆڕانکاری ڕووناکی و تایبەتمەندییەکی بازنەیی تاریکی نیشان دەدات.

ھەروەھا تەماشای دەستکاری

پلووتۆ

نیکس

سەرچاوەکان دەستکاری

  1. ^ "ھایدرە بە قووڵی". NASA. Retrieved 8 Marchی 2019. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help); Unknown parameter |ماڵپەڕ= ignored (help) ٢٢ی حوزەیرانی ٢٠٢٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  2. ^ ئ ا "پلۆتۆ و مانگەکانی: چارۆن، نیکس و ھایدرا". NASA. 23 حوزەیرانی 2006. Retrieved 8 Marchی 2019. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= و |date= (help) ٢١ی ئایاری ٢٠٢٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  3. ^ ئ ا ب Stern, Alan; Grinspoon, David (May 1, 2018). "Chapter 7: Bringing It All Together". Chasing New Horizons: Inside the Epic First Mission to Pluto. Picador. ISBN 978-1-250-09896-2.
  4. ^ "ھایدرا مانگی پلۆتۆ". گەردوون ئەمڕۆ. 13 July 2015. Retrieved 7 March 2019. {{cite web}}: Unknown parameter |کۆتا= ignored (help); Unknown parameter |یەکەم= ignored (help)
  5. ^ "ھابڵی ناسا ئەگەری مانگی نوێی لە دەوروبەری پلۆتۆ ئاشکرا دەکات". www.hubblesite .org. 31 October 2005.
  6. ^ ئ ا rd.edu/iauc/08600/08625.html "Iau ژمارەی بازنەیی 8625". 31 تشرینی یەکەمی 2005. {{cite web}}: Check |url= value (help); Check date values in: |date= (help); Unknown parameter |ماڵپەڕ= ignored (help)[بەستەری مردوو]
    (ژمارەی بازنەیی 8625 discovery)
  7. ^ "IAU Circular No. 8723". www.cbat.eps.harvard.edu. 21 June 2006.
    (IAU Circular No. 8723 naming the moons)
  8. ^ "IAU Circular No. 8723". www.cbat.eps.harvard.edu. 21 June 2006.(IAU Circular No. 8723 naming the moons)
  9. ^ ئ ا Cain, Fraser (22 June 2006). "Pluto's New Moons are Named Nix and Hydra". Universe Today. Retrieved 8 March 2019.
  10. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری PlutosMoons2 نەدراوە
  11. ^ "International Astronomical Union | IAU". www.iau.org. Retrieved 2022-10-31.
  12. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 2012-01-19. Retrieved 2022-10-31.
  13. ^ Northon, Karen (3 June 2015). "NASA's Hubble Finds Pluto's Moons Tumbling in Absolute Chaos". NASA. Retrieved 25 October 2015.
  14. ^ ئ ا ب Woo, M. Y.; Lee, M. H. (6 March 2018). "On the Early In Situ Formation of Pluto's Small Satellites". arXiv:1803.02005 [astro-ph.EP].
  15. ^ Quillen, A. C.; Nichols-Fleming, F.; Chen, Y. -Y.; Noyelles, B. (January 2017). "Obliquity evolution of the minor satellites of Pluto and Charon". Icarus. 293: 94–113. arXiv:1701.05594. Bibcode:2017Icar..293...94Q. doi:10.1016/j.icarus.2017.04.012. S2CID 119408999. Retrieved 17 March 2019.
  16. ^ Stern, S. A.; Mutchler, M. J.; Weaver, H. A.; Steffl, A. J. (2008). "The Effect of Charon's Tidal Damping on the Orbits of Pluto's Three Moons". arXiv:0802.2939 [astro-ph].
  17. ^ "DPS 2015: Pluto's small moons Styx, Nix, Kerberos, and Hydra [UPDATED]".
  18. ^ Sharp, Tim (23 February 2016). "Pluto's Moons – Five Satellites of Pluto". space.com. Retrieved 7 March 2019.
  19. ^ ئ ا ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری phasecurves نەدراوە
  20. ^ ئ ا ب ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری IcyMoon نەدراوە
  21. ^ ئ ا ب Porter, Simon. pluto/2015/10/05/plutos-small-mons-nix-and-hydra/ "مانگە بچووکەکانی پلۆتۆ نیکس و ھایدرا". blogs.nasa.gov. {{cite web}}: Check |url= value (help); Unknown parameter |ڕێکەوتی دەستڕاگەیشتن= ignored (help)
  22. ^ ئ ا Codex Regius (2016). Pluto & Charon. CreateSpace پلاتفۆرمی سەربەخۆی بڵاوکردنەوە. ISBN 978-1-5349-6074-9.
  23. ^ ئ ا ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری کۆدێکس ڕێجیوس نەدراوە
  24. ^ ئ ا ب پ ت ج ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری arxiv1604 نەدراوە
  25. ^ Woo, M. Y. (6 March 2018). "لەبارەی دروستبوونی سەرەتایی لە شوێنی خۆیدا لە مانگە دەستکردە بچووکەکانی پلۆتۆ". arXiv:1803.02005 [astro-ph.EP]. {{cite arxiv}}: Unknown parameter |کۆتایی2= ignored (help); Unknown parameter |یەکەم2= ignored (help)
  26. ^ ئ ا "ھابڵی ناسا مانگەکانی پلۆتۆ دەدۆزێتەوە کە لە ئاژاوەی ڕەھادا کەوتوونەتە خوارەوە". NASA. {{cite web}}: Unknown parameter |ڕێکەوت= ignored (help); Unknown parameter |ڕێکەوتی دەستڕاگەیشتن= ignored (help); Unknown parameter |کۆتا= ignored (help); Unknown parameter |یەکەم= ignored (help)[بەستەری مردوو]
  27. ^ ئ ا ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری ShowalterHamilton2015 نەدراوە
  28. ^ ئ ا ب -moons.html "DPS 2015: مانگە بچووکەکانی پلۆتۆ ستیکس، نیکس، کێربێرۆس و ھایدرا [UPDATED]". {{cite web}}: Check |url= value (help)[بەستەری مردوو]
  29. ^ Sharp, Tim (23 شوباتی 2016). "مانگەکانی پلۆتۆ – پێنج مانگی دەستکردی پلۆتۆ". space.com. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help); Unknown parameter |دەستگەیشتن -date= ignored (help)
  30. ^ ئ ا ب پ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری scimag000 نەدراوە
  31. ^ Steffl, A.; Weaver, H. A.; Stern, S. A.; et al. (2006). "کۆت و بەندی نوێ لەسەر مانگە دەستکردە زیادەکانی سیستەمی پلۆتۆ". The Astronomical Journal. 132 (2): 614–619. arXiv:astro-ph/0511837. Bibcode:2006AJ....132..614S. doi:10.1086/505424. S2CID 10547358.
  32. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری مەیل نەدراوە
  33. ^ ئ ا A bot will complete this citation soon. Click here to jump the queue arXiv:0802.2939.
  34. ^ Witze, Alexandra (3 June 2015). "مانگەکانی پلۆتۆ بە ھاوکات دەجووڵێن". Nature. doi:10.1038/nature.2015.17681. S2CID 134519717.
  35. ^ Chang, Kenneth. [https: //www.nytimes.com/2015/06/04/science/space/pluto-moons-orbits-described-in-nature-article.html "فەلەکناسەکان باس لە سەمای پشێوی مانگەکانی پلۆتۆ دەکەن"]. نیویۆرک تایمز. {{cite web}}: Check |url= value (help); Unknown parameter |بەروار= ignored (help); Unknown parameter |ڕێکەوتی دەستگەیشتن= ignored (help)
  36. ^ داڕێژە:ئاماژە بە گۆڤارەکە بکە
  37. ^ ئ ا . NASA. 13 July 2015 ساڵە-یەکلایی دەکاتەوە/ http://www.nasa.gov/feature/پلۆتۆ-چەند-گەورەیە-ئاسۆ-نوێ-مشتومڕ-دەیان ساڵە-یەکلایی دەکاتەوە/. Retrieved 13 July 2015. {{cite web}}: Check |url= value (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |ناونیشان= ignored (help)[بەستەری مردوو]


ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> tags exist for a group named "notes", but no corresponding <references group="notes"/> tag was found

وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=مانگی_ھیدرا&oldid=1117659»