لونا ٢٠
لونا ٢٠ دووەم ئەرک بوو لە سێ ئەرکی سەرکەوتووی گەڕانەوەی نمونەی مانگ لەلایەن سۆڤیەتەوە، وەک بەشێک لە پرۆگرامی لونا وەک ڕکابەرێکی ڕۆبۆتی بۆ شەش ئەرکی سەرکەوتووی گەڕانەوەی نمونەی مانگی ئەپۆلۆ فڕێدرا.
لونا ٢٠ لە خولگەیەکی وەستانی نێوان زەویدا دانرا و لەم خولگەیەوە بەرەو مانگ نێردرا . لە ١٨ی شوباتی ١٩٧٢ هاتە ناو خولگەی مانگەوە. لە ٢١ی شوباتی ١٩٧٢، لونا ٢٠ نەرمی لەسەر مانگ نیشتەوە لە ناوچەیەکی شاخاوی کە بە تێرا ئەپۆلۆنیۆس (یان بەرزاییەکانی ئەپۆلۆنیۆس) ناسراوە لە نزیک مارێ فیکوندیتاتیس (دەریای بەخێوکردن)، ١٢٠ کم لەو شوێنەی کە لونا ١٦ نیشتبووەوە.
لەکاتێکدا لەسەر ڕووی مانگ بوو، سیستەمی تەلەفزیۆنی پانۆراما کاری دەکرد. نمونەی مانگی وەردەگرت بە یارمەتی ئامێری کونکردنی درێژکراوە وەرگیرا، قۆناغی سەرکەوتنی لونا ٢٠ لە ڕووی مانگەوە لە ٢٢ی شوباتی ١٩٧٢ بە هەڵگرتنی ١.٩ ئۆنسە (٥٥ گرام) نمونەی کۆکراوەی مانگ لەناو کەپسولێکی مۆرکراودا خرایە خوارەوە. [١] لە ٢٥ی شوباتی ١٩٧٢ لە یەکێتی سۆڤیەت نیشتەوە. نمونەی مانگەکان ڕۆژی دواتر وەرگیرایەوە.
تێڕوانینی گشتی
دەستکاری
ئەمە هەشتەمین کەشتی ئاسمانی سۆڤیەت بوو کە بە مەبەستی گەڕانەوەی خاکی مانگ بۆ سەر زەوی هەڵدرا، کەشتی ئاسمانی لونا ٢٠ بۆ تەواوکردنی ئەو ئەرکە نێردراوە کە لونا ١٨ نەیتوانیبوو بە ئەنجام بگەیەنێت، دوای گەشتێکی ٤.٥ ڕۆژە بۆ سەر مانگ، کە یەک ڕاستکردنەوەی ناوەڕاستی ڕێڕەوی لە ١٥ی شوباتدا لەخۆگرتبوو، فڕۆکەی لونا ٢٠ لە ١٨ی شوباتدا چووە ناو خولگەی دەوری مانگ. پارامێتەرەکانی سەرەتایی خولگەیی ١٠٠ ١٠٠ x کیلۆمەتر بوو لە مەیلی٦٥°.
دوای سێ ڕۆژ، کاتژمێر ١٩:١٣ بە کاتی ناوەندی ئەمریکا، کەشتییە ئاسمانییەکە بۆ ماوەی ٢٦٧ چرکە بزوێنەری سەرەکی خۆی تەقاند و دەستی بە دابەزین کرد بۆ سەر ڕووی مانگ. تەقەکردنی دووەم خێراییەکەی زیاتر کەمکردەوە پێش ئەوەی فڕۆکەی لونا ٢٠ بە سەلامەتی لەسەر مانگ لە کاتژمێر ١٩:١٩ی UT لە ٢١ی شوباتی ١٩٧٢ لە کۆئۆردینیاتی ٣.٧٨٦٣ باکوور و ٥٦.٦٢٤٢ ڕۆژهەڵات، [٢] تەنها ١.٨ کیلۆمەتر لە شوێنی کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەی لونا ١٨ دوورە.
دوای کۆکردنەوەی نمونەیەکی بچووک لە خاکی مانگ، قۆناغی سەرکەوتنی کەشتییە ئاسمانییەکە لە کاتژمێر( ٢٢:٥٨ UT) لە ٢٢ی شوباتدا بەرزبووەوە و بە خێرایی خێراییەکەی بۆ ٢.٧ کیلۆمەتر لە چرکەیەکدا بەرزبووەوە- کە بەسە بۆ گەڕانەوە بۆ سەر زەوی. کەپسولە بچووکە گۆشەییەکە لە کۆتاییدا بە سەلامەتی لە دوورگەیەک لە ڕووباری کارکینگیر کە ٤٠ کیلۆمەتر لە باکووری شارۆچکەی جزکازگان لە کازاخستان دوورە، لە کاتژمێر ١٩:١٩ی UT لە ٢٥ی شوباتی ١٩٧٢ بە پەرەشوت کەوتە خوارەوە.
هاوشێوەی خاکی لونا ١٧ ، نمونەکانی کۆمەڵەی لونا ٢٠ لەگەڵ زانایانی ئەمریکی و فەرەنسی هاوبەش کران. نمونەیەکی ٠.٤٩٨٣g لە ماددە لە قووڵایی٢٧ و ٣٢ cm نێردراوە بۆ بەریتانیا. [٣]
| ئەرکی مانگ | نمونە گەڕاوەتەوە | ساڵ |
|---|---|---|
| لونا ١٦ | ١٠١ گم [٤] | ١٩٧٠ |
| لونا ٢٠ | ٣٠گم [٤] | ١٩٧٢ |
| لونا ٢٤ | ١٧٠.١ گم [٤] | ١٩٧٦ |
لە مانگی ئازاری ساڵی ٢٠١٠ ناسا ڕاپۆرتی دا کە مانگی دەستکردی( Lunar Reconnaissance Orbiter) ی خۆی لونا ٢٠ی لەسەر ڕووی مانگ بینیوە ئاماژەی بە بوونی کرد لەسەر مانگ. [٥] [٦]
هەروەها تەماشای
دەستکاری- هێڵی کاتی مانگی دەستکردی دەستکرد و پشکنەری بۆشایی ئاسمان
- لیستی شتە دەستکردەکان لەسەر مانگ (قۆناغی دابەزین)
سەرچاوەکان
دەستکاریداڕێژە:Orbital launches in 1972
- ^ «In Depth | Luna 20». NASA Solar System Exploration. لە ڕەسەنەکە لە ٥ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی شوباتی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Table of Anthropogenic Impacts and Spacecraft on the Moon».
- ^ Pillinger، Colin Trevor (4 January 1977). «The separation and subdivision of two 0.5g samples of lunar soil collected by the Luna 16 and 20 missions». Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series A, Mathematical and Physical Sciences. 284 (1319): 137–143. Bibcode:1977RSPTA.284..137P. doi:10.1098/rsta.1977.0003.
{{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|date=(یارمەتی) - ^ ئ ا ب «NASA - NSSDC - Spacecraft - Details». nssdc.gsfc.nasa.gov. لە ٨ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
- ^ David، Leonard (18 March 2010). «NASA Lunar Orbiter Spots Old Soviet Moon Landers».
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|date=(یارمەتی) - ^ «Luna-20 surface photos». Lunar Reconnaissance Orbiter Camera. لە ٣٠ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
بەستەری دەرەکی
دەستکاری- زاریا - کرۆنۆلۆژیای بەرنامەی لونا ١ی تەممووزی ٢٠٢٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ماستەر کەتەلۆگی ناسا NSSDC
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە لونا ٢٠ تێدایە. |