قەزای سەدارەک

قەزای سەدارەک
قەزای سەدارەک
دامەزران	٢٨ی ئابی ١٩٩٠
ناو بە زمانی فەرمی	Sədərək rayonu
وڵات	ئازەربایجان
پایتەخت	حەیدەرئاباد، ئازەربایجان
دابەشکاریی کارگێڕی	کۆماری سۆسیالیستی سۆڤیەتی خۆسەری نەخچیڤان، کۆماری خۆسەری نەخچیڤان
پۆتانی شوێن	٣٩°٤٢′٠″N ٤٤°٥٤′٠″E
دانیشتووان	١٦٬١٠٠
بەرزی لە ئاستی دەریا	٨٣٣ مەتر
ڕووبەر	١٦٬٣٧٤ کیلۆمەتر چوارگۆشە
کۆدی پۆستە	7300
وێبگە	http://sederek-ih.nakhchivan.az/
	لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

قەزای سەدارەک (بە ئازەربایجانی: Sədərək rayonu)یەکێکە لە ٧ قەزای کۆماری خۆسەری نەخچیڤانی ئازەربایجان. ئەم قەزایە ھاوسنوورە لەگەڵ قەزای شارور، ھەروەھا لەگەڵ پارێزگای ئیغدری تورکیا، پارێزگای ئاراراتی ئەرمینیا و پارێزگای ئازەربایجانی ڕۆژاوای ئێران. پایتەختەکەی حەیدەرئابادە و گەورەترین شارۆچکەی سەدارەکە. تا ساڵی ٢٠٢٠ ژمارەی دانیشتووانی قەزاکە ١٦ ھەزار و ١٠٠ کەس بووە^[١]

سەداراک تاکە قەزای ئازەربایجانە کە ھاوسنوورە لەگەڵ تورکیا. پردی ئوموت بەسەر ئاراسدا کە بە «پردی ئومێد» ناودەبرێت، ئازەربایجان بە تورکیاوە دەبەستێتەوە، کە ڕێڕەوی پاسی نەخچیڤان-ئەستەنبوڵ لەوێدا تێدەپەڕێت. ھەروەھا قەزای سەداراک ئیکسکلەی کەرکی لەخۆدەگرێت کە لە جەنگی یەکەمی ناگۆرنۆ-قەرەباغەوە لەلایەن ئەرمینیاوە کۆنترۆڵکراوە.

جوگرافیا

ناحیەی سەداراک لە باشووری ڕۆژاوا ھاوسنوورە لەگەڵ تورکیا (تەنھا ناوچەی سنووری لەگەڵ تورکیا و ئازەربایجان لێرەدایە - ١١ کم)، لەگەڵ ئەرمینیا لە باکووری ڕۆژاوا – ٢٤ کم و قەزای شارور لە باشووری ڕۆژھەڵات – ٢٧ کم.

کەش و ھەوای سەدارەک کیشوەرییە و ھاوینێکی گەرم و زستانی ساردی ھەیە. کانی ئاوی کانزایی ھاوشێوەی ئیستیسو و ژێلێزنۆڤۆدسک لە ساڵی ١٩٨٠ لە سەداراک دۆزرایەوە.

خاکی قەزاکە لە دەشتەکان پێکدێت، کە بە مەسیفەکانی ئوجوبیز، ئەغداکان، وەلیداغ و تەکگەر دەورە دراوە. ڕووباری ئاراس بە درێژایی سنووری نێوان تورکیا و ناحیەی سەدارەک دەڕوات.^[٢]

دانیشتووان

بەپێی ئاماری لیژنەی ئاماری دەوڵەت، تا ساڵی ٢٠١٨، ژمارەی دانیشتووانی ناوچەکە ١٥٫٩ ھەزار کەس تۆمارکردووە، کە ٣٫٧ ھەزار کەس (لەسەدا ٣٠) زیادی کردووە لەکاتێکدا لە ساڵی ٢٠٠٠دا ١٢٬٢ ھەزار کەس بووە.^[٣] ٨٫١ ھەزار لە کۆی دانیشتووان پیاون، ٧٫٨ ھەزار ژنن.^[٤]

ژمارەی دانیشتووانی قەزا بەپێی ساڵ (لە سەرەتای ساڵدا. کەسەکان)^[٣]
	٢٠٠٠	٢٠٠١	٢٠٠٢	٢٠٠٣	٢٠٠٤	٢٠٠٥	٢٠٠٦	٢٠٠٧	٢٠٠٨	٢٠٠٩	٢٠١٠	٢٠١١	٢٠١٢	٢٠١٣	٢٠١٤	٢٠١٥	٢٠١٦	٢٠١٧	٢٠١٨
دەڤەری سەدارەک	١٢٬٢	١٢٬٤	١٢٬٥	١٢٬٧	١٢٬٩	١٣٬١	١٣٬٤	١٣٬٦	١٣٬٨	١٤٬٠	١٤٬١	١٤٬٤	١٤٬٦	١٥٬٠	١٥٬٣	١٥٬٤	١٥٬٦	١٥٬٨	١٥٬٩
دانیشتوانی شارەکان	-	-	-	٠٬٧	١٬٣	١٬٤	١٬٤	١٬٥	١٬٥	١٬٦	١٬٧	٢٬٠	٢٬٠	٢٬٠	٢٬١	٢٬١	٢٬١	٢٬٢	٢٬٢
دانیشتوانی گوندنشینەکان	١٢٬٢	١٢٬٤	١٢٬٥	١٢٬٠	١١٬٦	١١٬٧	١٢٬٠	١٢٬١	١٢٬٣	١٢٬٤	١٢٬٤	١٢٬٤	١٢٬٦	١٣٬٠	١٣٬٢	١٣٬٣	١٣٬٥	١٣٬٦	١٣٬٧

پێشانگا

سەدارەک
مزگەوت
چیا
چیا
حەیدەراباد
حەیدەراباد

سەرچاوەکان

^ «Population of Azerbaijan». stat.gov.az. State Statistics Committee. لە ٢٢ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.
^ «Садаракский район». azerbaijan.az. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە 2012-08-27 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی)
^ ^ئ ^ا «Political division, population size and structure: Population by towns and regions of the Republic of Azerbaijan». The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan (بە ئینگلیزی). لە ١٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
^ «Political division, population size and structure: Population by sex, towns and regions, urban settlements of the Republic of Azerbaijan at the beginning of the 2018». Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi (بە ئازەربایجانی). لە ١٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.

[statgov-1] «Population of Azerbaijan». stat.gov.az. State Statistics Committee. لە ٢٢ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[2] «Садаракский район». azerbaijan.az. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە 2012-08-27 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی)

[:0-3] ئ ^ا «Political division, population size and structure: Population by towns and regions of the Republic of Azerbaijan». The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan (بە ئینگلیزی). لە ١٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.

[4] «Political division, population size and structure: Population by sex, towns and regions, urban settlements of the Republic of Azerbaijan at the beginning of the 2018». Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi (بە ئازەربایجانی). لە ١٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]