فەتحی حەلەب (٦٣٧)

جەنگی حەلەب یان فەتحی حەلەب لە قەڵای بیزەنتین لە باکووری شام دوای شەڕی یەکلاکەرەوەی یەرمووک، لە نێوان ئاب و تشرینی یەکەمی ٦٣٧ ڕوویدا.

فەتحی حەلەب
قەڵای حەلەب
ڕێکەوت ئاب-تشرینی یەکەمی ٦٣٧ی زایینی شوێن حەلەب، ئیمپراتۆریەتیی بیزەنتی ئەنجام خەلافەتی ڕاشدین سەرکەوت
شەڕکەرەکان
خەلافەتی ڕاشدین	ئیمپراتۆریەتیی بیزەنتی غەسانییەکان
فەرماندە و سەرکردەکان
خالید کوڕی وەلید دەبوو عوبەیدە کوڕی جەڕاح	جواخیم
ھێز
١٧،٠٠٠	نەزانراو
زەرەر و زیانە گیانییەکان
کەم	نەزانراو بەڵام زیاتر لە موسڵمانان

دوای شەڕی یەکلاکەرەوەی یەرمووک، موسڵمانان بەرەو باکوور ڕۆیشتن و قووڵتر بۆ ناو سووریا. دوای گرتنەوەی چەندین شاری بچووک و گەورە، ھەردوو ئەبوو عوبەیدەی کوڕی جەڕاح و خالید کوڕی وەلید لە قینسارین کۆدەبنەوە و بەڕێپێکەوتن بەرەو حەلەب، لەوێ بەرگریکارێکی بەھێز لەژێر دەستی ژەنەڕاڵێکی ڕۆمانی بە ناوی جواخیم قەڵاکەیان گرتبوو. حەلەب لە شارێکی گەورەی دیواردار و قەڵایەکی بچووک بەڵام بە کردەوە نەدەکرا لە دەرەوەی شارەکە لەسەر لووتکەی گردێک پێکھاتبوو، کەمێک زیاتر لە چارەکێک میل درێژ بوو، بە کانییەکی فراوان دەورە درابوو.

شەڕەکە

فەرماندەی بیزەنتین لە حەلەب، جواخیم، لەژێر فەرمانی خالید و ئەبوو عوبەیدە لە شوێنی کراوەی دەرەوەی قەڵاکە چاوی بە سوپای موسڵمانان کەوت. شکستی ھێنا و بەپەلە پاشەکشەی کرد بۆ قەڵاکە. چەندین سالی ھەڵدا بۆ شکاندنی گەمارۆکە بەڵام ھەموو جارێک شکستی ھێنا. جواخیم ھیچ نیشانەیەکی ھیچ یارمەتییەکی لە ئیمپراتۆر ھەرقل وەرنەگرت (کە بەڕاستی نەیتوانی ھیچی بنێرێت). لە ئەنجامدا لە دەوروبەری تشرینی یەکەمی ساڵی ٦٣٧، ڕۆمەکان بە مەرجێک خۆیان ڕادەست کرد کە بەپێی ئەو مەرجانە ڕێگەیان بە سەربازانی بەرگریکارەکان درا بە ئاشتی بڕۆن.

دوای شەڕەکە

جواخیم لەگەڵ چوار ھەزار سەربازە یۆنانییەکەیدا موسڵمان بوون. ئەو خۆی دەسەلمێنێت کە ئەفسەرێکی بەتوانا و دڵسۆزی سەرنجڕاکێشە بۆ خەلافەت و لەژێر دەستی ژەنەڕاڵە جیاوازەکانی موسڵماندا بە بوێری شەڕی دەکرد. ئەبوو عوبەیدەی کوڕی جەراح ستوونێکی نارد لەژێر دەستی مەلیک ئەشتەر بۆ ئەوەی ئەعزاز لە ڕێگای 'ڕۆما' ببات. ئەو ناوچەیەی کە موسڵمانان پێیان دەگوت ڕۆما ئەو ناوچەیەی لەخۆگرتبوو کە ئێستا باشووری تورکیایە لە ڕۆژھەڵاتی چیای تۆڕۆس. مەلیک بە ھاوکاری خوازیم ئەعزازی گرت و پەیمانێکی لەگەڵ دانیشتووانی ناوچەکە واژوو کرد، دواتر گەڕایەوە حەلەب. گرتن و پاککردنەوەی ئەعزاز زۆر گرنگ بوو بۆ ئەوەی ھیچ ھێزێکی گەورەی ڕۆمانی لە باکووری حەلەب نەمێنێتەوە، لەوێشەوە بتوانن لێی بدەن لەلایەن و دواوەی موسڵمانان لەگەڵ دەستپێکردنی ئۆپەراسیۆنی گەورەی داھاتوو. ھەر کە مەلیک کوڕی عەشتار پەیوەندی بە سوپاوە کردەوە، ئەبو عوبەیدە بەرەو ڕۆژاوا ڕۆیشت بۆ گرتنی ئەنتیکە کە دوای جەنگی پردی ئاسن لە ٣٠ی تشرینی یەکەمی ٦٣٧دا گیرا.