فڕۆکەخانەی نێونەتەوەییی پیێرسۆنی تۆرنتۆ

فڕۆکەخانەی نێونەتەوەییی پیێرسۆنی تۆرنتۆ (بە ئینگلیزی: Toronto Pearson International Airport) (ئیاتا: YYZ، ئیکاو: CYYZ) فڕۆکەخانەیەکی حکوومییە لە تۆرۆنتۆی پایتەختی ئەنتاریۆ. بە دووری ٢٧ کم لە باکووری خۆراوای ناوشار ھەڵکەوتووە لە نزیک شاری میسیساگا. زۆرجارانیش بە فڕۆکەخانەی نێونەتەوەییی ئیستەر پێرسنی بانگی دەکەن.

فڕۆکەخانەی نێونەتەوەییی پیێرسۆنی تۆرنتۆ
ناو بە زمانی فەرمی	Toronto Pearson International Airport
کورتەناو	Toronto-Pearson، Toronto-Pearson، Toronto-Pearson
ناونراوە لەدوای	Lester B. Pearson، تۆرۆنتۆ، Malton
وڵات	کەنەدا
دابەشکاریی کارگێڕی	میسیساگا
ناوچەی کاتی	ناوچەی کاتی ڕۆژھەڵات
پۆتانی شوێن	٤٣°٤٠′٣٦″N ٧٩°٣٧′٥٠″W
بەرزی لە ئاستی دەریا	٥٦٩ پێ
خاوەن	گواستنەوەی کەنەدا
جێگەی دەگرێتەوە	Toronto Aerodrome
کارپێکەر	Greater Toronto Airports Authority
ڕێکەوتی کردنەوە	١ی کانوونی دووەمی ١٩٣٩
Connecting line	یونیەن پێرسۆن ئێکسپرێس
Place served by transport hub	تۆرۆنتۆ
Scheduled service destination	Ottawa Macdonald-Cartier International Airport
Connects with	Toronto Pearson Terminal 1 Station
وێبگە	https://www.torontopearson.com/
دۆخی بەکارهێنان	in use
Public transport stop	Toronto Pearson Terminal 1 Station
Runway	05/23، 06L/24R، 06R/24L، 15L/33R، 15R/33L
IATA airport code	YYZ
ICAO airport code	CYYZ
بینین لە پۆلدا	Category:Views from Toronto Pearson International Airport
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

بە گەورەترین و جەنجاڵترین فڕۆکەخانەی کەنەدا ھەژمار دەکرێت، لە ٢٠٠٨ پتر لە ٣٢ ملیۆن گەشتیار سەردانیان کردووە. بەپێی پێوەرەکانی ٢٠٠٦ بە بزاوتترین فڕۆکەخانەی جیھان ھەڵبژێردرا.

فڕۆکەخانەکە بە ناوەندی سەرەکی چالاکییەکانی ھاوبەشگای فڕۆکەوانیی کەنەدا و ھاوپەیمانی ستار دادەنرێت، ھەروەھا ناوەندی چالاکییەکانی فڕۆکەوانیی کەنەدا جاز و ناوەندی گواستنەوە (ترانزێت)ی ھەموو کەنەدایە.

فڕۆکەخانەکە وێستگەیەکی سەرەکیی ڕۆژانەی گەشتە ناوخۆیییەکانی کەنەدایە کە بەبێ وەستان شارە سەرەکییەکان و لاوەکییەکانی کەنەدا پێک دەبەستێتەوە. فڕۆکەخانەکە خاوەن توانایەکی نەبڕاوەیە لە پێشوازی گەشتە نێودەوڵەتییەکان کە لەلایەن ٧٤ ھاوبەشگای بواری فڕۆکەوانییەوە بەکاردێت و ڕۆژانە گەشت بۆ پتر لە ١٠٠ وڵات ڕێک دەخەن، وەک ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، مەکسیک، ئاسیا، ئەورووپا،ئەمریکای لاتین، ناوچەکانی دەریای کاریبی و ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست.

مێژوو

فڕۆکەخانەی ماڵتن لە ١٩٣٩.

فڕۆکەخانەکە دوای ئەوەی کە کۆمیسیۆنی بەندەری تۆرۆنتۆ لە ساڵی ١٩٣٧نۆ زەوی کشتوکاڵی کڕی بۆ یەکەم جار لە ساڵی ١٩٣٩ و وەکو فڕۆکەخانەی ماڵتن کرایەوە کە لە بینایەکی سادە پێک ھاتبوو و لە بنەڕەتدا تەویلەیەک بووە بۆ فڕۆکەخانەی ڕەسەن. ڕووبەرەکەی ٤٢٠ دۆنمی (١.٧ کیلۆمەتر چوارگۆشە)ی بە ڕوناکی تەواو و پەیوەندی بێتەل و کەرەستەکانی چاودێری کەشوھەوا پێک ھاتبوو. جگە لە دوو کەشتی فڕینی سەر ڕووی قیرتاوکراو و یەک ھێڵی نیشتنەوەی گیایی، ھیچی تری نەبوو.

فڕۆکەخانەی ماڵتن لە ساڵی ١٩٤٠ بە تۆرۆنتۆ فرۆشرا لە حوزەیرانی ١٩٤٠ تا تەممووزی ١٩٤٢ فڕۆکەخانەکە وەک قوتابخانەیەکی مەشقپێکردن بەکارھات. وەک بەشێک لە پلانی ڕاھێنانی کۆمۆنوێلتی بەریتانی لە سەردەمی جەنگی جیھانی دووەمدا. ناوەندی کۆنترۆڵی ھاتووچۆی ئاسمانی لە ساڵی ١٩٤٢بۆ زیاد کرا. سەرەتای دەیەی ١٩٦٠ دەستی کرد بە دروستکردنی تێرمیناڵ ١ (T1) کە لە چوارگۆشەدا بە شوێنی وەستانی ئۆتۆمبێل لە ھەشت نھۆمی دا بوو، چوار دەوری دوو نھۆمی ڕێبواری بۆ لۆبییەکان دیزاین کراوە. لە ساڵی ١٩٦٤ گەشتیاران ڕوویان تێکرد بۆیە ناچاربوون تێرمیناڵی دوو لە ١٩٧٢ دروست بکەن و دواتر لە ١٩٩١ تێرمیناڵی سێش دروست کرا.

لە ساڵی ١٩٧٢ حکوومەتی کەنەدا زەوی ڕۆژھەڵاتی تۆرنتۆی تەرخان کرد بۆ دامەزراندنی دووەم فڕۆکەخانەی سەرەکی - پیکەرینگ - بۆ ئاسانکردنی گواستنەوە لە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی تۆرۆنتۆ. بڵام پڕۆژەکە دواخرا بۆ ساڵی ١٩٧٥ ئەمیش بەھۆی دژایەتیی کۆمەڵگا و چالاکوانانی بواری ژینگەوە بوو بەڵام حکوومەت خاوەندارییەتی لە زەویە زەوتکراوەکەی پاراست.

ئەو فڕۆکەخانەیە لە ساڵی ١٩٨٤ دا ناوی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی تۆرۆنتۆ پیرسنی لەسەر شەرەفی لێستەر پیرسن، چواردەھەمین سەرۆک وەزیرانی کەنەدا و براوەی خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی ناونرا. وەک بەشێک لە سیاسەتی فڕۆکەخانەی نەتەوەیی، بەرپرسیاری کارگێری فڕۆکەخانەکە لە گواستنەوەی کەنەداوە بۆ دەسەڵاتی فرۆکەخانەکانی شاری تۆرۆنتۆی مەزن گوێزرایەوە(١٩٩٦). دەست کرا بە پرۆگرامی پەرەپێدانی فڕۆکەخانەکە بە بڕی ٤٫٤ ملیار دۆلار لە ماوەی ١٠ ساڵدا.