دەردانی گازی گەرمخانەیی
دەردانی گازی گەرمخانەیی (GHG) لە چالاکییەکانی مرۆڤەوە کاریگەری گەرمخانەیی چڕتر دەکاتەوە. ئەمەش بەشدارە لە گۆڕانی کەشوھەوا. دووەم ئۆکسیدی کاربۆن (CO)، لە سووتاندنی سووتەمەنی بەردینی وەک خەڵوز و نەوت و غازی سروشتی، یەکێکە لە گرنگترین ھۆکارەکانی ھۆکاری گۆڕانی کەشوھەوا. گەورەترین دەرھێنەر چینە و لە دوای ئەویش ئەمریکا دێت. ئەمریکا ڕێژەی دەردانی گازی ژەھراوی زیاترە بۆ ھەر تاکێک. بەرھەمھێنەرانی سەرەکی کە سووتەمەنی دەردانی گازی ژەھراوی دەدەن لە ئاستی جیھانیدا کۆمپانیا گەورەکانی نەوت و گازن. دەردانی گازی ژەھراوی لە چالاکییەکانی مرۆڤەوە، دووەم ئۆکسیدی کاربۆنی بەرگەھەوای بە ڕێژەی نزیکەی ٥٠٪ زیاد کردووە بە بەراورد بە ئاستی پێش پیشەسازی. ئاستی گەشەسەندنی دەردانی گازی ژەھراوی جیاواز بووە، بەڵام لە نێوان ھەموو گازە گەرمخانەیییەکاندا یەکدەنگ بووە. ڕێژەی دەردانی گازی ژەھراوی لە ساڵانی ٢٠١٠دا بە تێکڕا ٥٦ ملیار تۆن لە ساڵێکدا بووە، کە زیاترە لە ھەر دەیەی پێشوو.[٢] گۆڕانی بەکارھێنانی زەوی، وەکو دارستانبڕین، بووەتە ھۆی نزیکەی ٣١٪ی دەردانی کەڵەکەبوو لە ماوەی ١٨٧٠–٢٠١٧، خەڵوز ٣٢٪، نەوت ٢٥٪، و غاز 10%.[٣]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ ● «Territorial (Mt[[:داڕێژە:CO2]])». GlobalCarbonAtlas.org. لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢١ ھێنراوە.
{{cite web}}: URL–wikilink conflict (یارمەتی) (choose "Chart view"; use download link)
● Data for 2020 is also presented in Popovich، Nadja (12 November 2021). «Who Has The Most Historical Responsibility for Climate Change?». The New York Times. لە ڕەسەنەکە لە 29 December 2021 ئەرشیڤ کراوە.{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|date=و|archive-date=(یارمەتی)
● Source for country populations: «List of the populations of the world's countries, dependencies, and territories». Encyclopedia Britannica. - ^ «Chapter 2: Emissions trends and drivers» (PDF). Ipcc_Ar6_Wgiii. 2022. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ١٢ی نیسانی ٢٠٢٢ ئەرشیڤ کراوە. لە 2022-04-04 ھێنراوە.
{{cite journal}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی) - ^ «Global Carbon Project (GCP)». www.globalcarbonproject.org (بە ئینگلیزی). لە ڕەسەنەکە لە ٤ی نیسانی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئایاری ٢٠١٩ ھێنراوە.
دەروازەی کەش و ھەوا
دەروازەی کۆمەڵگا
دەروازەی مێژوو
دەروازەی وزە
دەروازەی جوگرافیا
دەروازەی وڵاتەکان
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە دەردانی گازی گەرمخانەیی تێدایە. |