دارووسازی

Occupation
Names	دەرمانساز، کیمیاگەر، دکتۆری دەرمانسازی، دەرمانساز، ئەپۆتکاری یان بە سادەیی دکتۆر
Occupation type	پیشەیی
Activity sectors	چاودێری تەندروستی، زانستە تەندروستییەکان، زانستە کیمیایییەکان
Description
Education required	دکتۆری دەرمانسازی، ماستەری دەرمانسازی، بەکالۆریۆسی دەرمانسازی، دیپلۆما لە دەرمانخانە

دارووسازی یان دەرمانسازی زانستی تەندروستی پزیشکی یە کە زانستی پزیشکی بە کیمیاوە دەبەستێتەوە و بە دۆزینەوە، بەرھەمھێنان، ڕێکخستن، سەلامەت و بەکارھێنانی کاریگەر، و کۆنترۆڵکردنی دەرمان و داروو بە کار دێت. ڕاھێنانی دەرمانخانە پێویستی بە زانینی نایاب ھەیە لە دەرمانەکان، میکانیزمی کرداریان، کاریگەرییە لاوەکییەکان، کارلێکەکان، جووڵەیی و ژەھراوی بوون. لە ھەمان کاتدا پێویستی بە زانینی چارەسەر و تێگەیشتن لە پرۆسەی نەخۆشی ھەیە ھەندێک تایبەتمەندی دەرمانسازان، وەک دەرمانسازانی کلینیکی پێویستی بە کارامەیی تر ھەیە، بۆ نموونە زانین دەربارەی دەستکەوتن و ھەڵسەنگاندنی داتای جەستەیی و تاقیگە.^[١]

دەرمان ڕێگایێکە کە بەکاردێت بۆ دەستنیشانکردن، چارەسەرکردن، بەرگریکردن یان نەھێشتنی نەخۆشی.

ئەپۆثیکار یان کیمیاگەر لەلایەن گابریێل مێتسو (١٦٥١–٦٧)

دیسپلینەکاندەستکاری

دەرمانخانە، تاکوینۆم سانیتیس کاساناتێنسیس (سەدەی ١٤)

بواری دەرمانسازی بە شێوەیەکی گشتی دەکرێت دابەش بکرێت بۆ سێ دیسپلینی سەرەتایی:

دەرمانسازی
فارماکۆکینتیک
کیمیای پزیشکی و دەرمانخانە
ڕاھێنانی دەرمانخانە

پیشەگەراندەستکاری

ڕێکخراوی تەندروستی جیھانی مەزەندە دەکات کە بەلایەنی کەمەوە ٢٫٦ ملیۆن دەرمانساز و کارمەندی دەرمانساز لە جیھاندا ھەیە.

دەرمانسازاندەستکاری

دەرمانسازان پسپۆڕی تەندروستین لەگەڵ پەروەردەی تایبەت و ڕاھێنان کە ڕۆڵی جۆراوجۆر دەگێڕن بۆ دڵنیابوون لە ئەنجامی تەندروستی باش بۆ نەخۆشەکانیان لە ڕێگەی چۆنییەتی بەکارھێنانی دەرمانەوە.

پێداویستییەکانی پەروەردەدەستکاری

داواکاری جیاواز ھەیە لە قوتابخانە بەپێی دەسەڵاتی دادوەری نەتەوەیی کە تێیدا قوتابییەکە بەنیازە ڕاھێنان بکات.

ویلایەتە یەکگرتووەکاندەستکاری

لە ویلایەتە یەکگرتووەکان، دەرمانسازێکی گشتی پلەی دکتۆری دەرمانسازی (Pharm.D) بەدەست دەھێنێت. دەتوانرێ لە ماوەی ٦ ساڵدا، کە دوو ساڵ لە پۆلەکانی پێش دەرمانسازی و چوار ساڵ خوێندنی پرۆفیشناڵ لە خۆ دەگرێت تەواو بکرێت.^[٢] دوای دەرچوونی قوتابخانەی دەرمانسازی زۆر پێشنیار دەکرێت خوێندکارەکە بەردەوام بێت بۆ تەواوکردنی ماوەی یەک یان دوو ساڵ کە ئەزموونێکی بەنرخ بۆ قوتابی دابین دەکات پێش ئەوەی بەشێوەیەکی سەربەخۆ بچێتە دەرەوە بۆ ئەوەی ببێتە دەرمانسازێکی گشتی یان تایبەتمەند.

مێژوودەستکاری

پزیشک و دەرمانساز، وێنەکێشان لە مێدیسیناریوس (١٥٠٥) لەلایەن ھیرۆنیموس برونشویگ

کۆنترین کۆکراوەی ماددە پزیشکییەکان، پەیماننامەیەکی ھیندی ئایورڤێردی بوو کە لە سەدەی ٦ی پ. ز بۆ سوشرۆتا بەستراوە. ھەرچۆنێک بێت، کۆنترین تێکست وەک ڕێکەوتە پارێزراوەکان بۆ سەدەی سێیەم یان چواری زایین.

لە ئەورووپا دوکانەکانی دەرمانسازی وەک لە سەدەی ١٢ دا دەستیان کرد بە دەرکەوتن. لە ساڵی ١٢٤٠ ئیمپراتۆر فرێدریکی دووەم فەرمانی دەرکرد کە بەھۆیەوە پیشەکانی پزیشک و ئەپۆتکاری لە یەک جیاکرانەوە.

ھێماکاندەستکاری

ھێماکان کە زیاتر پەیوەندی بە دەرمانخانەوە ھەیە:

ھاوەنگ و پیسی (ئەمریکای باکوور) و کارەکتەری (ڕەچەتەی پزیشکی) کە زۆرجار بە شێوەی "Rx" لە دەقی چاپکراودا نووسراوە
خاچی گریکی سەوز لە فەڕەنسا، ئەرجەنتین، شانشینی یەکگرتوو، بەلجیکا، ئیرلەندا، ئیتالیا، ئیسپانیا، و ھیندستان،
کاسەی ھیگیا (تەنھا) کە زۆر جار لە ھۆڵەندا بەکاردێت بەڵام لەوانەیە ببینرێت لەگەڵ ھێماکانی تر لە شوێنێکی تر.

ڕۆدی ئەسکلپیوس، سیمبۆلی نێودەوڵەتی ناسینەوەی پزیشکی
خاچی سەوز (ھێمای AIGA بۆ یارمەتی یەکەم)
خاچی سەوز و کاسەی ھیگیا لە ئەوروپا بەکارھاتووە (جگە لە ئەڵمانیا و نەمسا) و ھیندستان
خاچی سادەی سەوزی یۆنانی، بە فراوانی بەکاردێت لە داھەوا: ژێدەر پێویستی بە مەودای زۆر جار نیشانەی نیۆنی ئەنیمەیشنە
ھێمای سووری "A" (Apotheke) لە ئەڵمانیا بەکارھاتووە
ھێمای ھەمان سووری "A" لە نەمسا بەکارھاتووە
ئەو ھاوەن و پیساییانەی کە لە ئەمەریکا و کەنەدا بەکار دەھێنرێت
پێشانگایەکی گڵۆب، پێشتر لە ویلایەتە یەکگرتووەکان بەکارھاتووە
گاپەر، پێشتر لە ھۆڵەندا بەکارھاتووە
سیمبۆلەکە بەکاردێت لەسەر ڕەچەتەی پزیشکی، لە ڕەچەتەی لاتینی (take thou).
کاسەی ھەگیا