خۆپێزلی
خۆپێزلی یان شێتی مەزنایەتی زاراوەیەکە لە وشەی یۆنانی (مێگالۆمانیا) وەرگیراوە (بە ئینگلیزی: Megalomania) و واتە گومانی گەورەیی، وەسفکردنی دۆخێکی باوەڕە کە مرۆڤ زیادەڕەوی دەکات بە وەسفکردنی خۆی بە شێوەیەک کە دژایەتی ژیانی ڕاستی دەکات، بۆیە بانگەشەی ئەوە دەکات کە خاوەنی توانای ناوازە و گەورە و بەھرەی جیاواز و بڕە پارەیەکی زۆر، یان خاوەن پەیوەندی گرنگە.[١] [٢] [٣] ئەم زاراوەیە لەلایەن پسپۆڕانەوە بەکارھاتووە بۆ وەسفکردنی باروودۆخە نەخۆشییەکان کە لە پارانۆیادا ھەیە، وەک ئەوەی لە ھەندێک نەخۆشی دەروونیدا بوونی ھەیە.
دۆخێکی دەروونی (نەخۆشی دەروونی) کە بە وڕێنەی ڕوون و بەردەوام تایبەتمەندە، واتە بە زنجیرەیەکی جێگیر و ڕێکوپێک لە وڕێنە تایبەتمەندە، و نەخۆشییەکە کۆمەڵێک بیروباوەڕی جێگیر بەسەر کەسەکەدا زاڵ دەکات. وڕێنەی نەخۆشی پارانۆیا سەرنج دەخاتە سەر ھەستەکانی مەزنایەتی و ھەستی چەوساندنەوە و لە بیرکردنەوە تاکڕەوەکاندا دەژی کە دەبێتە ھۆی وڕێنەیی، بەڵام پەیوەندییان بە خەیاڵاویی بوونەوە نییە. وتەکانی نەخۆش ژیرانە دەردەکەون، پارانۆیا باوەڕێکی پتەو بە بیرۆکەیەکی درۆینەیە، دۆخێکی دەروونی نەخۆشییە کە تێیدا نەخۆش سیستەمێکی باوەڕیی ئاڵۆز و وردی ھەیە کە لە دەوری وەھم و وەھمە واقیعییەکان لەسەری کۆدەبێتەوە، ئەم وەھمانە بڕوای پێدەکەن کە لەلایەن کەسانی دیکەوە دەچەوسێندرێتەوە و ھۆکاری سەرەکی چەوساندنەوە لەلایەن ئەوانەوە ئەوەیە کە ئەو کەسێکی گەورە و زۆر گرنگە.
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ «Grandiose delusions: A review and theoretical integration of cognitive and affective perspectives». Clinical Psychology Review. 31 (4). 2011. doi:10.1016/j.cpr.2011.02.009. PMID 21482326.
- ^ Magill's Encyclopedia of Social Science: Psychology. California: Salem Press, Inc. 2003. pp. 718–719.
- ^ «Emotion and psychosis: Links between depression, self-esteem, negative schematic beliefs and delusions and hallucinations». Schizophrenia Research. 86 (1). 2006. doi:10.1016/j.schres.2006.06.018. PMID 16857346.
