ویکیپیدیا

بەردەوامی

بەردەوامی ئامانجێکی کۆمەڵایەتییە بۆ ئەوەی مرۆڤەکان بۆ ماوەیەکی زۆر لەسەر زەوی پێکەوە بژین. پێناسەکانی ئەم زاراوەیە جێی مشتومڕن و لەگەڵ ئەدەب و چوارچێوە و کاتدا جیاواز بوون.[١] زۆرجار پسپۆڕان بەردەوامیی بەم شێوەیە وەسف دەکەن کە سێ ڕەھەندی ھەیە (یان پایە): ژینگەیی، ئابووری و کۆمەڵایەتی، و زۆرێک لە بڵاوکراوەکان جەخت لەسەر ڕەھەندی ژینگەیی دەکەنەوە.[٢] لە بەکارھێنانی ڕۆژانەدا، دەخاتە سەر بەرەنگاربوونەوەی کێشە گەورەکانی ژینگە، لەوانە گۆڕانی کەشوھەوا، لەدەستدانی جۆراوجۆری زیندوو، لەدەستدانی خزمەتگوزارییەکانی ئیکۆسیستەم، تێکچوونی زەوی، و پیسبوونی ھەوا و ئاو. بیرۆکەی بەردەوامیی دەتوانێت بڕیارەکان لە ئاستی جیھانی، نیشتمانی و تاکەکەسیدا ڕێنمایی بکات (بۆ نموونە ژیانی بەردەوام).[٣] چەمکێکی پەیوەندیدار گەشەپێدانی بەردەوامە، و زۆرجار زاراوەکان بە مانای ھەمان شت بەکاردەھێنرێن.[٤] یونسکۆ ئەم دووانە بەم شێوەیە جیا دەکاتەوە: «زۆرجار بەردەوامیی وەک ئامانجێکی درێژخایەن (واتە جیھانێکی بەردەوامتر) بیری لێدەکرێتەوە، لەکاتێکدا گەشەپێدانی بەردەوام ئاماژەیە بۆ پڕۆسە و ڕێگا زۆرەکانی گەیشتن پێی.»[٥]

بەردەوامی
لقیچۆنێتی، value
لێکۆڵینەوە لەلایەنsustainability science، پلاندانانی شاری، environmental science

ڕەھەندی ئابووری بەردەوامی جێگەی مشتومڕە. زانایان لەژێر چەمکی " بەردەوامیی لاواز و بەھێز " باسیان لەم بابەتە کردووە؛ بۆ نموونە، ھەمیشە گرژی لە نێوان بیرۆکەکانی "خۆشگوزەرانی و گەشەسەندن بۆ ھەمووان" و پاراستنی ژینگەدا دەبێت،[٦] بۆیە مامەڵەکردن پێویستە. ئەو ڕێبازانەی کە گەشەی ئابووری لە تێکچوونی ژینگە جیا دەکەنەوە، خوازراو دەبن.[٧] بەڵام جێبەجێکردنیان قورسە.[٨][٩]

پێوانەکردنی بەردەوامی قورسە.[١٠] پێوەرەکان دۆمەینی ژینگەیی و کۆمەڵایەتی و ئابووری لەبەرچاو دەگرن. پێوەرەکان لە پەرەسەندندان. لە ئێستادا سیستەمی بڕوانامەدان و جۆرەکانی ژمێریاری کۆمپانیاکان و جۆرەکانی پێوەر لەخۆدەگرن. پێویستە زۆرێک لە بەربەستەکانی بەردەم بەردەوامی چارەسەر بکرێت بۆ ئەوەی گواستنەوەی بەردەوامیی ببێتە مەمکین.


</ref> :34[١١] ھەندێک بەربەست لە سروشت و ئاڵۆزییەکانییەوە سەرھەڵدەدەن. بەربەستەکانی دیکە دەرەکین لە چەمکی بەردەوامیدا. بۆ نموونە دەتوانن لە ئەنجامی چوارچێوە دامەزراوەیییە باڵادەستەکان لە وڵاتاندا دەربچن.

سەرچاوەکان

دەستکاری
  1. ^ Ramsey، Jeffry L. (2015). «On Not Defining Sustainability». Journal of Agricultural and Environmental Ethics (بە ئینگلیزی). 28 (6): 1075–1087. doi:10.1007/s10806-015-9578-3. ISSN 1187-7863.
  2. ^ Kotzé، Louis J. (2022)، Sénit، Carole-Anne (ed.)، «Planetary Integrity»، The Political Impact of the Sustainable Development Goals: Transforming Governance Through Global Goals?، Cambridge: Cambridge University Press، pp. 140–171، doi:10.1017/9781009082945.007، ISBN 978-1-316-51429-0
  3. ^ Berg، Christian (2020). Sustainable action: overcoming the barriers. Abingdon, Oxon. ISBN 978-0-429-57873-1. OCLC 1124780147.{{cite book}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: location missing publisher (بەستەر)
  4. ^ «Sustainability». Encyclopedia Britannica. لە 31 March 2022 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  5. ^ «Sustainable Development». UNESCO (بە ئینگلیزی). ٣ی ئابی ٢٠١٥. لە ٢٠ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
  6. ^ Kuhlman، Tom (2010). «What is Sustainability?». Sustainability (بە ئینگلیزی). 2 (11): 3436–3448. doi:10.3390/su2113436. ISSN 2071-1050.
  7. ^ Nelson، Anitra (٣١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤). «Degrowth as a Concept and Practice: Introduction». The Commons Social Change Library (بە ئینگلیزیی ئۆسترالیایی). لە ٢٣ی شوباتی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  8. ^ Vadén، T. (2020). «Decoupling for ecological sustainability: A categorisation and review of research literature». Environmental Science & Policy (بە ئینگلیزی). 112: 236–244. doi:10.1016/j.envsci.2020.06.016. PMC 7330600. PMID 32834777.
  9. ^ Parrique T. , Barth J. , Briens F. , C. Kerschner, Kraus-Polk A. , Kuokkanen A. , Spangenberg J.H. , 2019. Decoupling debunked: Evidence and arguments against green growth as a sole strategy for sustainability ٢٤ی ئایاری ٢٠٢٣ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.. European Environmental Bureau.
  10. ^ Steffen، Will (١٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥). «Planetary Boundaries – an update». Stockholm Resilience Centre. لە ١٩ی نیسانی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
  11. ^ Howes، Michael (2017). «Environmental Sustainability: A Case of Policy Implementation Failure?». Sustainability (بە ئینگلیزی). 9 (2): 165. doi:10.3390/su9020165. ISSN 2071-1050. {{cite journal}}: |hdl-access= پێویستی بە |hdl= ھەیە (یارمەتی)
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=بەردەوامی&oldid=1351609»