ئەفسانەی تورکەکان

ئەفسانەی تورکەکان ئاماژەیە بۆ ئەو ئەفسانە و ئەفسانانەی کە گەلانی تورک دەیگێڕنەوە. چینەکانی بیروباوەڕی تێنگریست و شامانیستی لەگەڵ چەندین بنیاتنانی کۆمەڵایەتی و کولتووری دیکە کە پەیوەندییان بە شێوازی ژیانی کۆچەری و جەنگاوەری گەلانی تورک و مەغۆلەوە هەیە لە سەردەمی کۆندا دەخاتە ڕوو.^[١]^[٢]^[٣] ئەفسانەی تورکی چەندین خاڵ هاوبەشی لەگەڵ ئەفسانەی مەغۆلەکاندا هەیە.^[١]^[٢]^[٣] هەروەها ئەفسانەی تورکی لە ژێر کاریگەری ئەفسانەی دیکەی ناوخۆیی ئاسیا و بووە. وادیارە تورکە کۆنەکان هەموو ئایینە سەرەکییەکانی ئێستای ئاسیای ناوەوەیان پراکتیزە کردووە، وەک تەنگرییەت، بودیزم ، مەسیحییەتی ، ئایینی جوولەکە و مانیکیزم ، پێش ئەوەی زۆرینەیان بۆ ئیسلام لە ڕێگەی نێوەندگیری کولتوری فارسی و ئاسیای ناوەڕاستەوە فلتەر بکرێت.^[٢]^[٤] ئیرق بیتیگ، دەستنووسەکە، یەکێکە لە سەرچاوە گرنگەکان بۆ وەرگرتنەوە و لێکۆڵینەوە لە ئەفسانە و تەنگرییەت تورکی و مێژووی کۆنی تورکەکان. کتێبەکە بە زمانی تورکیی کۆن لەگەڵ ئەلفوبێی تورکیی کۆن نووسراوە.^[٥]

سەرچاوەکان

^ ^ئ ^ا Leeming، David A.، ed. (٢٠٠١). «Turko-Mongol Mythology». A Dictionary of Asian Mythology. Oxford and New York: Oxford University Press. doi:١٠.١٠٩٣/acref/٩٧٨٠١٩٥١٢٠٥٢٣.٠٠١.٠٠٠١. ژپنک ٩٧٨٠١٩٩٨٩١١٧٧.
^ ^ئ ^ا ^ب M.L.D. (٢٠١٨). «Türkic religion». لە Nicholson، Oliver (ed.). The Oxford Dictionary of Late Antiquity. Vol. II. Oxford and New York: Oxford University Press. لاپەڕە ١٥٣٣–٤. doi:١٠.١٠٩٣/acref/٩٧٨٠١٩٨٦٦٢٧٧٨.٠٠١.٠٠٠١. ژپنک ٩٧٨-٠-١٩-٨٨١٦٢٥-٦. LCCN ٢٠١٧٩٥٥٥٥٧.
^ ^ئ ^ا Boyle، John A. (Autumn 1972). «Turkish and Mongol Shamanism in the Middle Ages». Folklore. ٨٣ (3). Taylor & Francis on behalf of Folklore Enterprises, Ltd.: ١٧٧–١٩٣. doi:١٠.١٠٨٠/٠٠١٥٥٨٧X.١٩٧٢.٩٧١٦٤٦٨. ISSN ١٤٦٩-٨٣١٥. JSTOR ١٢٥٩٥٤٤. PMID ١١٦١٤٤٨٣. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)
^ Findley، Carter V. (٢٠٠٥). «Islam and Empire from the Seljuks through the Mongols». The Turks in World History. Oxford and New York: Oxford University Press. لاپەڕە ٥٦–٦٦. ژپنک ٩٧٨٠١٩٥١٧٧٢٦٨. OCLC ٥٤٥٢٩٣١٨.
^ https://tengriciturkiye.com/2015/11/tengricilikte-erkek-sunneti-circumcision.html^{[بەستەری مردوو‍]}

[Leeming_2001-1] ئ ^ا Leeming، David A.، ed. (٢٠٠١). «Turko-Mongol Mythology». A Dictionary of Asian Mythology. Oxford and New York: Oxford University Press. doi:١٠.١٠٩٣/acref/٩٧٨٠١٩٥١٢٠٥٢٣.٠٠١.٠٠٠١. ژپنک ٩٧٨٠١٩٩٨٩١١٧٧.

[Nicholson_2018-2] ئ ^ا ^ب M.L.D. (٢٠١٨). «Türkic religion». لە Nicholson، Oliver (ed.). The Oxford Dictionary of Late Antiquity. Vol. II. Oxford and New York: Oxford University Press. لاپەڕە ١٥٣٣–٤. doi:١٠.١٠٩٣/acref/٩٧٨٠١٩٨٦٦٢٧٧٨.٠٠١.٠٠٠١. ژپنک ٩٧٨-٠-١٩-٨٨١٦٢٥-٦. LCCN ٢٠١٧٩٥٥٥٥٧.

[Boyle_1972-3] ئ ^ا Boyle، John A. (Autumn 1972). «Turkish and Mongol Shamanism in the Middle Ages». Folklore. ٨٣ (3). Taylor & Francis on behalf of Folklore Enterprises, Ltd.: ١٧٧–١٩٣. doi:١٠.١٠٨٠/٠٠١٥٥٨٧X.١٩٧٢.٩٧١٦٤٦٨. ISSN ١٤٦٩-٨٣١٥. JSTOR ١٢٥٩٥٤٤. PMID ١١٦١٤٤٨٣. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)

[Findley_2005-4] Findley، Carter V. (٢٠٠٥). «Islam and Empire from the Seljuks through the Mongols». The Turks in World History. Oxford and New York: Oxford University Press. لاپەڕە ٥٦–٦٦. ژپنک ٩٧٨٠١٩٥١٧٧٢٦٨. OCLC ٥٤٥٢٩٣١٨.

[5] ttps://tengriciturkiye.com/2015/11/tengricilikte-erkek-sunneti-circumcision.html^{[بەستەری مردوو‍]}

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]