پرۆگرامسازیی تەنخواز

پرۆگرامسازیی تەنخواز، بەرنامەسازیی تەنخواز یان پرۆگرامکردنی تەنخواز (بە ئینگلیزی: Object-oriented programming، کورت دەکرێتەوە بۆ OOP) پارادایم/شێوازێکی پرۆگرامکردنە کە لەسەر بیرۆکەی «تەن»ی فیزیایی دامەزراوە. لەگەڵ گەشەسەندنی پرۆگرامکردندا مەبەست لە "تەن"ی تایبەتە بە پرۆگرامکردن کە جیاوازە لە تەنی فیزیایی. تەن، کە ئەکرێ داتای تێدابێ، لە شێوەی بواردا (field) - زۆرجاریش بە "تایبەتمەندی" (attributes) ناو ئەبرێت- ھەروەھا کۆدیشی تێدابێ کە بریتین لە پرۆسە کە بە "مێتۆد"/ڕێگا ناسراون. بە زمانێکی سادەتر، شێوازێکە لە کۆدکردن کە تێیدا کۆدەکە خۆی لە "شتێک"ی بەرجەستەکراودا دەبینێتەوە.

بۆ نموونە پەڕەی سەرەکی ویکیپیدیا دەکرێت بە «پەڕە»ی کتێبێک بچوێندرێت و بۆ ئەوەش چەند بوارێکی ھەبێ وەک «ژمارەی پەڕە»، «ژمارەی بڕگە/پەرەگراف» ھتد. ئەمەش گۆڕانکارییەکی گەورە و خاوبوو لە پرۆگرامکردنی پرۆسەیی (پرۆسیجراڵ) بۆ پرۆگرامکردن لەسەر بنەمای «پەیوەندی» ی نێوان تەنەکان. ھەر بە تێگەشتن لە تەنەکانی دەوروبەرمان، «چەمک» ی «پۆل» یش کە بابەتێکی بنچینەیی پرۆگرامکردنی تەنخوازە ھاتووەتە بوون. چونکە ئێمە ھەموو جۆرە پشیلەیەک بە «پشیلە» دەناسینەوە.

ھەردوو پرۆگرامکردنی "ھەنگاوی" یان "پرۆسەیی" (procedural) و پرۆگرامکردنی تەنخواز جۆرێکن لە پرۆگرامکردنی "فەرمانی" (imperative) بەرامبەر بە شێواز/پارادایمێکی تری پرۆگرامکردن کە "بانگەشەیی"ی (declarative) کە لقێکیان شێوازی "فەنکشناڵ" یان ھاوکێشەیییە کە لە لۆجیک و بیرکارییەوە سەرچاوە دەگرێت نەک تەن، چ تەنی فیزیایی چ پرۆگرامکردن.