گۆڕەپانی ئازادی، یەریڤان
گۆڕەپانی ئازادی (بە ئەرمەنی: Ազատության հրապարակ، ھەروەھا بە گۆڕەپانی ئۆپێرا و گۆڕەپانی شانۆ، بە ئەرمەنی: Թատերական հրապարակ ناسراوە) تا ساڵی ١٩٩١، گۆڕەپانی شارۆچکەیەکە دەکەوێتە ناوچەی کێنترۆن (سەنتەر) لە یەریڤان لە ئەرمینیا. گۆڕەپانەکە بەشێکە لە کۆمەڵگەی شانۆی ئۆپێرا یەریڤان کە دەکەوێتە تەنھا لە باشووری بینای سەرەکی ئۆپێرا، لە نێوان پارکەکەی ئۆپێرا و دەریاچەی سوان. ھاوکات لەگەڵ گۆڕەپانی کۆماری، گۆڕەپانی ئازادی یەکێکە لە دوو گۆڕەپانی سەرەکی ناوەڕاستی یەریڤان. ھاوسنوورە لەگەڵ چوار شەقامی: شەقامی تومیان، شەقامی تێریان، شەقامی سایەت نۆڤا و شەقامی مەشتۆتس. پەیکەرەکانی نووسەر ھۆڤانێس تومیان و ئاوازدانەر ئەلێکساندەر سپێندیارییان لە گۆڕەپانەکەدا ھەڵکەوتوون.
| گۆڕەپانی ئازادی | |
|---|---|
| بە ڕووسی: Театральная площадь | |
 | |
| وڵات | ئەرمەنستان |
| دابەشکاریی کارگێڕی | یەریڤان |
| پۆتانی شوێن | ٤٠°١١′٧″N ٤٤°٣٠′٥٥″E |
 | |
لە سیاسەتدا دەستکاری
بەھۆی نەریتێکی خۆپیشاندان لە گۆڕەپانەکەدا، لە ئەرمینیا وەک «ھێمای دیموکراسی» وەسف کراوە.[١]
گۆڕەپانەکە دەتوانێت بە مەزەندەکردنی ٤٠٬٠٠٠,[٢] ٤٢٬٠٠٠–٤٥٬٠٠٠[٣] بۆ ٥٠٬٠٠٠ کەس لەخۆبگرێت.[٤]
١٩٨٨: بزووتنەوەی قەرەباغ دەستکاری
گۆڕەپانی نیمچە بازنەیی بە ڕۆڵی دیار لە مێژووی مۆدێرن لە ئەرمەنستان ناسراوە. لە دوای بزووتنەوەی قەرەباغەوە لە شوباتی ١٩٨٨، گۆڕەپانی ئازادی بووەتە ناوەندی خۆپیشاندانی جەماوەری. بۆ سەرکوتکردنی خۆپیشاندانەکان گۆڕەپانەکە چەند جارێک لە ماوەی ساڵی ١٩٨٨ لەلایەن پۆلیس و ھێزە سەربازییەکانی سۆڤیەتەوە داخرا.[٥][٦][٧]
ناڕەزایی دوای ھەڵبژاردن دەستکاری
دوای سەربەخۆیی ئەرمینیا لە ساڵی ١٩٩١ گۆڕەپانەکە شوێنی سەرەکی گردبوونەوەکانی دژە حکوومەت بووە، بە تایبەت دوای ھەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتی لە ساڵانی ١٩٩٦ و ٢٠٠٣ و ٢٠٠٨ و ٢٠١٣.
لە دوای ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ساڵی ٢٠٠٨ کە کێشەی لەسەر بوو، ھەزاران کەس لە لایەنگرانی لێڤۆن تێر-پێترۆسیان سەرۆکی ئۆپۆزسیۆن و یەکەم سەرۆکی ئەرمینیا لە گۆڕەپانەکەدا کۆبوونەوە و دەستیان بە دانیشتن کرد. بەیانی زوو ١ی ئازاری ٢٠٠٨ ئەم ناڕەزایەتییە ئاشتیانە لەلایەن پۆلیسەوە بە توندوتیژی بڵاوەپێکران و گۆڕەپانەکە بۆ خەڵکی مەدەنی داخرا.[٨] بۆ ماوەی نزیکەی ٢٠ ڕۆژ گۆڕەپانەکە لەژێر داگیرکاریی پۆلیس و ھێزە چەکدارەکاندا ماوەتەوە بۆ جێبەجێکردنی باری نائاسایی. دواتر بۆ زیاتر لە سێ ساڵ بۆ گردبوونەوە داخرا، تا ١٧ی ئازاری ٢٠١١ کاتێک کۆنگرەی نیشتمانی ئەرمەنی تێر-پترۆسیان گردبوونەوەیەکی گەورەی سازکرد.[٩]
جێگای وەستانی ئۆتۆمبێل لەژێر زەوی دەستکاری
لە ٢٨ی ئابی ٢٠٠٨[١٠] حکوومەتی ئەرمینیا بڕیاریدا دەست بە دروستکردنی شوێنی وەستانی ئۆتۆمبێلی ژێر زەوی لەژێر گۆڕەپانەکەدا بکات بۆ ڕزگارکردنی شەقامەکانی دەوروبەر کە زۆرجار ئۆتۆمبێلە وەستاوەکان ھاتوچۆ ئاڵۆز دەکەن. ئۆپۆزسیۆن ئیدیعای کرد کە ئەو بڕیارە بە مەبەستی ڕێگریکردنە لە خۆپیشاندان لەوێ، ھەرچەندە حکوومەت ئەو تۆمەتانەی ڕەتکردەوە. جێگای وەستانی ئۆتۆمبێلی سێ نھۆمی تا ٥٠٠ ئۆتۆمبێل لە ٢٤ی ئایاری ٢٠١٠ بە ئامادەبوونی سەرۆکی شارەوانی گاگیک بێگلاریان و سەرۆک سێرژ سەرگسیان کرایەوە. تێچووی پڕۆژەکە نزیکەی ١٠٫٥ ملیۆن دۆلارە.[١١][١٢]
پێشانگا دەستکاری
-
بزووتنەوەی قەرەباغ، ١٩٨٨ -
ناڕەزایەتییەکانی ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئەرمینیا لە ساڵی ٢٠٠٨: ھەزاران خۆپیشاندەر لە گۆڕەپانی ئازادی لە ئێوارەیەکی ئاساییدا (٢٤ی شوبات) -
ناڕەزایەتییەکانی ٢٠٠٨: دانانی چادر -
خۆپیشاندانەکانی ٢٠٠٨: تانکەرێکی ئاو گۆڕەپانی ئۆپێرا لە پاشماوە و خوێن پاک دەکاتەوە دوای سەرکوتکردنی حکومەت -
ناڕەزایەتییەکانی ٢٠٠٨: پۆلیسی ئاژاوەگێڕان و سوپا داگیریان کرد و ڕێگرییان لە چوونە ژوورەوەی گۆڕەپانی ئازادی و ھەروەھا گۆڕەپانە گەورەکانی دیکەی یەریڤان کرد، ٢١ی ئازار -
٢٠١١: ناڕەزایی ئەرمەنییەکان -
٢٠١٣: ناڕەزایی ئەرمەنییەکان -
١٠٫١٠٫٢٠١٤
.jpg)
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ Abrahamyan, Gayane (16 September 2010). "Symbol of freedom or reminder of violence?: Opposition, city authorities continue battle over key Yerevan square". ArmeniaNow. Archived from the original on 8 October 2018. Retrieved 12 November 2013.
The square, which is a symbol of democracy and victory going back to late Soviet times, was immediately turned into a construction site as the city began to build a huge underground parking garage.
٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - ^ Pennington, Joseph. "FEB 9 TER-PETROSSIAN RALLY THE BIGGEST SO FAR THIS SEASON; UNREALIZE HOPES FOR OPPOSITION ALLIANCE, BUT PROMINENT VETERANS' GROUP MEMBERS ANNOUNCE SUPPORT". WikiLeaks. Embassy of the United States, Yerevan.
The local rule of thumb, which has aided us all year in our crowd estimations, is that Freedom Square has a maximum capacity of 40,000 people.
٩ی نیسانی ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - ^ "Ինչքան մարդ է տեղավորում Ազատության հրապարակը [How many people does the Freedom Square hold]". Aravot (بە ئەرمەنی). 20 February 2013. Archived from the original on 22 March 2014.
Մեծ խտության դեպքում` մինչեւ 42-45 հազար մարդ` միայն ասֆալտին:
- ^ Martirosyan, Ara (9 November 2008). Որքա՞ն միտինգավոր է տեղավորվում Ազատության հրապարակում. Azg Daily (بە ئەرمەنی). Archived from the original on 22 March 2014.
Մի խոսքով, ներկայիս հանրահավաքների առավելագույն թիվը Ազատության հրապարակում կազմում է 50 հազար մարդ, քանի որ շրջակա տարածքները ներկայումս կառուցապատված են եւ այնտեղ մարդիկ գրեթե չեն լինում:
- ^ Malkasian, Mark (1996). Gha-ra-bagh!: The Emergence of the National Democratic Movement in Armenia. Detroit: Wayne State Univ. Press. ISBN 978-0-8143-2604-6.
Residents awoke the next day [of 22 March 1988] to find Theater Square and the opera house ringed by fresh-faced soldiers..."
- ^ "Troops Sent Back to Armenia Capital After Mass Rally". Los Angeles Times. 10 July 1988. Retrieved 1 April 2014.
- ^ Keller, Bill (22 December 1988). "Armenia Opens To Show Capital Under Tight Lid". New York Times. Retrieved 1 April 2014.
The virtually nonstop, open-air political discussions that raged outside the city's neoclassical opera house have ended. The square beside the opera house is now ringed by tanks and troops, who wear bulletproof vests at nightfall.
- ^ Tavernise, Sabrina (3 March 2008). "Emergency Order Empties Armenian Capital's Streets". New York Times. Archived from the original on 22 March 2014.
It was clear by early afternoon Saturday that after 10 days of peaceful protests, the demonstrators, who had been beaten by police officers in the morning, were spoiling for a fight.
- ^ "Armenian Opposition Reoccupies Key Square As Protests Grow In Strength". Radio Free Europe/Radio Liberty. 18 March 2011. Retrieved 27 May 2013.
- ^ Ազատության հրապարակը վերադարձվեց երևանցիներին` 500-տեղանոց ավտոկանգառով. panorama.am (بە ئەرمەنی). 24 May 2010. Archived from the original on 14 November 2014.
- ^ "New Underground Parking Structure Inaugurated in Armenian Capital". Asbarez. 24 May 2010.
- ^ "The Underground Parking Lot of the Freedom Square opened with Participation of the Armenian President". Armenpress. 24 May 2010. Archived from the original on 14 November 2014.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە گۆڕەپانی ئازادی، یەریڤان تێدایە. |