ڤلادیمیر مایاکۆڤسکی
ڤلادیمیر ڤلادیمیرۆڤیچ مایاکۆڤسکی (بە ڕووسی: Влади́мир Влади́мирович Маяко́вский) (١٩ی تەمموز ١٨٩٣ - ١٤ی نیسانی ١٩٣٠)، شاعیر، فتۆریستی شۆڕشگێڕی رووسی بوو. ڤێلادیمێر لە گوندی بەگدات لە پارێزگای کووتائیسی جۆرجیا لە قەوقاز لە دایک بوو، لە کاتی داهێنان و چالاکیە هوونەریەکانی یەکێک لە مامۆستایان و شارەزایانی شێوازی فتۆریسم بووە و لەگەڵ راپەڕینە شۆڕشگێڕانەکەی رووسیا گەشەی کردووە و لە دوای شۆڕشە بۆلشڤیکییەکەی رووسیا و لە کاتی حکوومەتی سۆڤیەتدا یەکێک لە بەناوبانگترین شاعیرانی کاتی خۆی بووە.
ڤلادیمیر | |
|---|---|
 | |
| لەدایکبوون | ١٩ی تەمموز ۱۸۹۳ |
| مەرگ | ١٤ی نیسانی ١٩٣٠ |
| شوێنی گۆڕ | گۆڕستانی گەورەپیاوانی مۆسکۆ، Novodevichy |
| نەتەوە | ڕووس، گورجستان |
| پیشە | شاعیر، فتۆریست |
| چالاکبوون | ١٩١٢ تا ١٩٣٠ |
... فتۆریسته‌کان دژایه‌تی یاسا و رێسای رێزمانیی و مانایی داسه‌پاو بوون و وشه‌گه‌لی ناشاعیرانه‌یان به‌کارده‌هێنا و بۆ ئه‌و مه‌به‌سته وشه‌گه‌لی بچڕبچڕ و ناپێوه‌ند و "ته‌لگرافی"(بێته‌ل) یان ریز ده‌کرد. ئه‌م شێوازه یەکەم جار لە لایەن مارێنتی (marinetti) شاعیری ئیتالیایی (١٨٧٦ تا ١٩٩٤) بناغەی داندرا کە مارێنتی پێی وابوو سەدەی بیست، سەدەی شارستانیەتی نوێ و گەشەی ماشینە و لە ئەدەبیشدا شێواز و زمانی ماشینی پێویستە، زمانێک که هه‌موو دیارده‌کان له‌حاڵی حه‌ره‌که‌دا ده‌نوێنێ. دواتر له رووسیا و له‌لایه‌ن "ڤلادیمێر مایاکۆڤسکی"یه‌وه گه‌شه‌پێدرا، مایاکۆڤسکی له زمانی رووسیدا کێشی نوێ و خوازه‌گه‌لی سه‌یر و سه‌مه‌ریی ئافراند و یاسا و ریسای رێزمانی "صرف و نحو"ی زمانی ئه‌ده‌بی تێکشکاند.[١]
ئەم شاعیرە فتۆریستە شۆڕشگێڕەی رووسیا لە تەمەنی ١٤ ساڵیەوە بوو بە ئەندامی حیزبی بۆلشڤیک و بەر لە بە ئەنجام گەیشتنی شۆڕش چالاکیە هونەری و سیاسیەکانی خۆی دەست پێکردبوو. ئەو لە شێعری رووسی دا کێش، شێوازی ئەدا و خوێندنەوەی شێعر، رستەکان، وشەکان و خوازەکان دا شێوازێکی نوێ و داهێنەرانەی بەدی هێنا، ئەو شێوازی فتۆریستی هەڵبژاردبوو و دوای کەوتبوو بەڵام بە هەموو یاسا و دەستوورەکانی ئەم شێوازە پابەند نەبوو و شێوازی تایبەت بە خۆی بەکار ئەهێنا.
مایاکۆڤسکی ١٣ بەرهەمی هەیە کە ١٢ لەو بەرهەمانەی لە دوای سەرگرتنی شۆڕش نووسیوە. ئەو وێژەی تەکووز و شێعری لەگەڵ راستیەکان نزیک کردەوە و خستنیە خزمەت کردنی خواستەکانی هاوچەرخ و گۆڕینی بۆ چەکێک لە رێگای بەدەست هێنانی ئامانجەکانی خۆی. مایاکۆڤسکی چێژی لە شێعرە کلاسیکەکان ئەبرد، بەڵام نەئەبوە دیلی ئەوان. ئەیوت: هوونەر ئەبێ تێکەڵ بە ژیان ببێ. یا تێکەڵی ببێ یا لە ناو بچێ.
مایاکۆڤسکی لە ساڵی ١٩٣٠ لە دوای شکست هێنان لە پێوەندیە دڵداریەکەی و هەروەها رێپێنەدانی چوونە دەرەوەی لە خاکی سۆڤیەت لە لایەن حکوومەتەوە بە فیشەکێک کۆتایی بە ژیانی خۆی هێنا. پێش خۆ کوشتنەکەی لەسەر لاپەڕەیەک نووسیبوی : « بۆ هەمووان... ئەمرم...»
تەرمی مایاکۆڤسکی لە گۆڕستانی «گەورەپیاوانی شۆڕش» لە مۆسکۆ بە خاک سپێردرا. لە سۆڤیەت نازناوی گەورەترین شاعیری کاتی شۆڕشی درابویێ.
پەراوێزەکان
دەستکاری- ^ (مکتبهای اد‌بی، رضا سید حسینی - ل ٣٣٤-٣٥)
سەرچاوەکان
دەستکاری- هنر کمونیستی؛ موسیقی در شوروی، بی‌بی‌سی فارسی
- منم ولادیمیر مایاکۆڤسکی - مترجم حمید رضا فردوسی - انتشارات جادوان خرد
- ویکیپیدیای فارسی
بەستەرە دەرەکییەکان
دەستکاری
 | ئەم نووسەر، شاعیر یان شانۆنووس وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ڤلادیمیر مایاکۆڤسکی تێدایە. |