چەکی ناوکی

چەکێكی کۆمەڵکوژ
(لە چەکی ئەتۆمیەوە ڕەوانە کراوە)

چەکی ناوکی (بە ئینگلیزی: Nuclear Weapon) چەکێکی وێرانکەری زۆر بەھێزە کە لە ئەنجامی کارلێکی گەردیلەیییەوە پەیدا دەبێت و تیشکی کوژەر و مەترسیدار بڵاو دەکاتەوە، ھێزی ئەم چەکە لە یەکگرتنی گەردیلەکان و جێگۆڕکێی بارگەی موجەبەوە سەرچاوە دەگرێت و دەرەنجامی ئەم کردارەش چەکێکی ئێجگار مەترسیدار دروس دەبێت کە ھێزی بۆمبایەکی بچووکی ناوکی سەدان جار گەورەتر دەبێت لە ھێزی گەورەترین بۆمبای ئاسایی (بارووتی)، بە شێوەیەک کە تەنیا یەک بۆمبای ناوکی توانای تەخت کردنی شارێکی گەورەی ھەیە وەکوو ئەو بۆمبایەی کە لە شاری ھیرۆشیمای ژاپۆنی تەقییەوە و بووە ھۆی وێرانکردنی یەکجاری شارەکە، ھەر لەبەر ئەم ھۆیەشە کە چەکی ناوکی بە یەکێک لە چەکە کۆمەڵکوژەکان دادەنرێت و ھەموو وڵاتێک بە مەبەستی خۆپڕچەک کردن و بەھێز کردنی پێگەکەی ھەوڵی بەدەست ھێنانی دەدات. چەکی ناوەکی دە گەڕیانی شەڕی سارد دا، تیۆری واپرینگێنی لێکەوتەوە.

چەکی ناوکی
لقیچەکی کۆکوژ، nuclear explosive
دەبێتە ھۆکاریnuclear explosion
بەکاردەھێنێتکاردانەوەی ناوکی

بیرۆکەی ئەم چەکە دەگەڕێتەوە بۆ زانای بلیمەتی ئەڵمانی ئەلبەرت ئاینشتاین کە لە ساڵی ١٩٣٩ەوە ئەم بیرۆکەیەی بۆ ھات و بەیارمەتی دەستەیەک لە زاناکانی ئەو سەردەمە توانیان لە ساڵی ١٩٤٥ چەکەکە بەرھەم بھێنن.

سەرچاوەکان

دەستکاری