نیکۆلاسی یەکەمی ڕووسیا
نیکۆلاسی یەکەم (٦ی تەممووزی ١٧٩٦ ‒ ٢ی ئازاری ١٨٥٥) ئیمپڕاتۆر و فەرمانڕەوایی ڕووسیا و پاشای پۆڵەندا و دوورگەی فینلاند بووە. کوڕی سێیەمی پاڤڵی یەکەمی ڕووسیا و برای بچووکی ئەلێکساندەری یەکەمی ڕووسیا.[١]
| نیکۆلاسی یەکەم nobold Николай I | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||
| ئیمپراتۆریەتیی ڕووسی | |||||
| فەرمانڕەوایی | ٢٦ی کانوونی یەکەمی ١٨٢٥ یان ١ی کانوونی یەکەمی ١٨٢٥ – ٢ی ئازاری ١٨٥٥ | ||||
| ڕووسیا | ٣ی ئەیلوولی ١٨٢٦ | ||||
| پێشوو | ئەلێکساندەری یەکەمی ڕووسیا | ||||
| جێگر | ئەلێکساندەری دووەمی ڕووسیا | ||||
| ھاوسەر | چارلۆتی پڕووسیا | ||||
| |||||
| باوک | پاڤڵی یەکەمی ڕووسیا | ||||
| دایک | ماریا فیۆدۆرۆڤنا | ||||
| لەدایکبوون | ٦ی تەممووزی ١٧٩٦ گاچینا، ئیمپراتۆریەتیی ڕووسی | ||||
| مردن | ٢ی ئازاری ١٨٥٥ (٥٨ ساڵ ژیاوە) سەنت پیتەرزبورگ، ئیمپراتۆریەتیی ڕووسیا | ||||
| ئایین | ئۆرتۆدۆکسی ڕووسی | ||||
| واژوو | .PNG){kind=small} | ||||
ئیمپڕاتۆر و بنەماکان دەستکاری
سەرەتای حوکمڕانی دەستکاری
نیکۆلاس بە تەواوەتی بیروباوەڕ و ئامانجەکانی ھاوشێوەی براکەی نەبوو؛ ڕۆڵی خۆی بە سادەیی وەک ڕۆڵی خۆسەپێنێکی زۆرداریی ڕووسی دەبینی کە بە ھەر ڕێگەیەکی پێویست بێت حوکمڕانی گەلەکەی بکات. نیکۆلاسی یەکەم لە ١٤ی کانوونی دووەمی ١٨٢٥ وەک حوکمڕانی نوێی ڕووسیا دەست بە کار بوو. کە ئەو ڕۆژەش کەوتە ڕۆژێکی دووشەممە؛ لە ئەفسانەکانی ڕووسیا وا باو بوو کە ڕۆژانی دووشەممە ڕۆژانی بەدبەختین. ئەم دووشەممەیەش زۆر سارد بوو، ئەمە لەلایەن گەلی ڕووسیا وەک نیشانەیەکی خراپ بۆ حوکمڕانی داھاتوو سەیر دەکرا، کە ئەویش نیکۆلاسی نوێیە.
ڕێوڕەسمی ھاتنە سەر دەسەڵاتی نیکۆلاسی یەکەم بەھۆی خۆپیشاندانی ٣٠٠٠ گەنجی ئەفسەری سوپا و ھاووڵاتیان و بەشێک لە بیرمەندانی ئەوکاتە تێکچوو، ئەم خۆپیشاندانە ھەوڵێک بوو بۆ ناچارکردنی حکومەت بۆ پەسەند کردنی دەستور و شێوازێکی نوێی حکومڕانی. نیکۆلاس فەرمانی بە سوپای شاھانەی ئیمپڕاتۆریی ڕووسیا کرد کە خۆپیشاندانەکە شکست پێ بێنن. ڕاپەڕین درووست بوو و بەخێرایی سەرجەم شارەکانی تری ڕووسیای گرتەوە، نیکۆلاسی یەکەم کە لە یەکەم ڕۆژی دەسەڵاتی خۆیدا بوو، بڕیاریدا کۆمەڵگەی ھاووڵاتیانی ڕووسیا سنووردار بکات، تۆڕێکی گەورەی ھەواڵگیری دامەزراند و بەربەستی خستە سەر ھاووڵاتیانی ڕووسیا بە کۆنترۆڵکردنی پەروەردە و بڵاوکراوە و ھەموو دەرکەوتەکانی ڕۆژنامە و ناوەندەکان.
پاشای پۆڵەندا دەستکاری
نیکۆلاس لە ١٢ی ئایاری ١٨٢٩ لە وارشۆ تاجی پادشای پۆڵەندای لەسەر داندرا. ئەو یەکەم پاشای ڕووسیا بوو بەفەرمی و بەپێی دەستووری دەستکاریکراوی پۆڵەندا، تاجی پادشای پۆڵەندای لەسەر دابندرێت.[٢]
مەرگ دەستکاری
نیکۆلاس لە ٢ی ئازاری ١٨٥٥ لە کاتی جەنگی کریمیا لە کۆشکی زستانە لە سەنت پیتەرزبورگ کۆچی دوایی کرد. لەرزێکی زۆری گرت، چارەسەری پزیشکی ڕەتکردەوە و بەھۆی ھەوکردنی سییەکان گیانی لەدەستدا.[٣][٤] لە کاتێدرالی پیتەر و پاڤڵ لە شاری سانت پترسبۆرگ بە خاک سپێردرا. بۆ ماوەی ٣٠ ساڵ حوکمڕانی کرد، دوای ئەویش کوڕەکەی ئەلێکساندەری دووەمی ڕووسیا دەست بەکار بوو.
ڕەچەڵەک دەستکاری
| باوباپیرانی نیکۆلاسی یەکەمی ڕووسیا | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ Cowles, Virginia. The Romanovs. Harper & Ross, 1971. ISBN 978-0-06-010908-0 p.164
- ^ Boltunova, Ekaterina (Spring 2021). "The Last King of Poland: Nicholas I's Warsaw Coronation and Russian-Polish Historical Memory". Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History. 22 (2): 229–254. doi:10.1353/kri.2021.0013.
- ^ Peter Oxley, Russia: from Tsars to Commissars, Oxford University Press, (2001), ISBN 0-19-913418-9.
- ^ Yevgeny Anismov, Rulers of Russia, Golden Lion Press, St. Petersburg Russia (2012).
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە نیکۆلاسی یەکەمی ڕووسیا تێدایە. |