مەمک(بۆ مرۆڤ) ، گوان(بۆ ئاژەڵ)، بە بەرزایی سەر سنگی شیردەرەکان (گوانداران) ئەوترێ کە ئەرکی سەرەکی سازدان و دەردانی شیرە . لە ئاژەڵ و مرۆڤیشدا لە ناوچەی سەرووی گەدەدایە. مەمک لە خۆگری لووی شیردەرە کە ژمارەیەکی زۆری لە خۆگرتووە و ئەرکیان درووستکردنی شیرە تا کوو لە رێی گۆی مەمکەوە شیرەکە لە لایەن مناڵەوە بمژرێ. پیاوانیش مەمکیان هەیە بەڵام توانایی سازکردنی شیریان نیە.

مەمکی ژنێکی دووگیان
مەمکی پیاو
مناڵێکی ساوا مەمکی دایکی ئەمژێ

زاراوەناسی

دەستکاری

بەکارهێنانی وشەی سینگ بە جێی مەمک لە کوردیدا باوە ، زۆرجار لەبەر شەرم کردن لە کەسانی غەوارە یان شوێنە گشتیەکان بە جێی مەمک ئەوترێ سنگ، بەڵام لە ئەدەبیات و کلتووری کۆنی کوردیدا زۆر جار وشەی سنگ بەکار هاتووە وەک :(سنگی یار).

لە زمانی کوردیدا چەندین و چەند وشەمان بۆ مەمک هەیە: [١][٢][٣][٤][٥]

  • بۆ مرۆڤ: مەمک، مەمگ، مەمکە، مەم، مەمە، مەمڵ، مەمڵە، چی چی، چیچە، چچک
  • بۆ ئاژەڵ: گوان، گوانێ، گوهانی

توێکاری مەمک

دەستکاری
ھۆرمۆن
دەستکاری

ئەو ئافرەتانەی ڕێژەیەکی بەرز لە ھۆرمۆنی تێستۆستیرۆنیان ھەیە، لەوانەیە سایزی مەمکیان بچووکتر ببێت لەوانەی ھۆرمۆنەکەیان کەمتر ھەیە[٦]

 
بەشەکانی مەمکی ژن
 
توێکاری مەمکی ژن

پەراوێزەکان

دەستکاری
  1. ^ (فەرهەنگی فارسی-کوردی(ناوەندی)، ماجد مەردخ رۆحانی، لاپەڕەی ٢٦٥)
  2. ^ (هەنبانەبۆرینە،هەژار،لاپەڕەی٨٣٤)
  3. ^ (فەرهەنگی پزیشکی، کارینا، لاپەڕەی ٣٨)
  4. ^ (فەرهەنگی پزیشکی دەوەن، بەرگی یەکەم، د.جەمال رەشید فەرەج، لاپەڕەی١٩٣)
  5. ^ (فەرهەنگی پەزیشکی، د.ئەوڕەحمان عەبدوڵڵا، لاپەڕەی ٦٣)
  6. ^ «Testosterone — What It Does And Doesn't Do». Harvard Health (بە ئینگلیزی). ١٦ی تەممووزی ٢٠١٥. لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.

سەرچاوەکان

دەستکاری
  1. (ویکیپێدیای فارسی|http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)
  2. (فەرهەنگی فارسی-کوردی(ناوەندی)، ماجد مەردخ رۆحانی،دانشگاه کردستان، سننج- چاپ اول ١٣٨٨)
  3. (هەنبانەبۆرینە، فەرهەنگی کوردی-کوردی-فارسی، عەبولڕحمان شەرەفکەندی (هەژار)،سروش، تاران -چاپی پێنجەم ١٣٨٥ی هەتاوی)
  4. (فەرهەنگی پزیشکی، ئینگلیزی-عەرەبی-کوردی، کارینا، سلێمانی ٢٠١٠ -٢٠١١)
  5. (فەرهەنگی پزیشکی دەوەن، ئینگلیزی-عەرەبی -کوردی، (بەرگی یەکەم)، د.جەمال رەشید فەرەج، چاپخانەی حاجی هاشم- هەولێر ٢٠١٠ )
  6. (فەرهەنگی پەزیشکی،ئینگلیزی-عەرەبی -کوردی، د.ئەوڕەحمان عەبدوڵڵا، چاپخانەی ئاراس-هەولێر، چاپی دووهەم ٢٠٠٩ )
  7. (https://web.archive.org/web/20120411000951/http://www.pezeshkan.org/?p=23337)