میشێل دێ ڕۆیتەر
میشێل ئادریاینسزۆن دی ڕۆیتەر (٢٤ی ئازاری ١٦٠٧–٢٩ی نیسانی ١٦٧٦) ئەدمیڕاڵێکی ھۆڵەندی بوو. سەرکەوتنەکانی لەگەڵ ھێزی دەریایی ھۆڵەندا لە ماوەی جەنگی ئینگلتەرا و ھۆڵەندا ناوبانگێکی باشی بەدەست ھێنا، و وەک یەکێک لە شارەزاترین فەرماندەی دەریایی لە مێژوودا دادەنرێت.[١]
| میشێل دێ ڕۆیتەر | |
|---|---|
| بە هۆڵەندی: Michiel Adriaenszoon de Ruyter | |
 | |
| لەدایکبوون | ٢٤ی ئازاری ١٦٠٧ Vlissingen، ھۆڵەندا |
| مردن | ٢٩ی نیسانی ١٦٧٦ (٦٩ ساڵ ژیاوە) Syracuse, Sicily، ئیتاڵیا |
| Patronym or matronym | Adriaenszoon |
| ھۆی مەرگ | کوژراو لە شەڕدا |
| شوێنی ناشتن | tomb of Michiel de Ruyter |
| باوک | Adriaan Michielszoon |
| دایک | Aelken Jansdochter de Ruyter |
| ھاوسەر | Anna van Gelder |
| منداڵ | Margaretha de Ruyter، Aelken (Alida) de Ruyter |
| زمانی زگماکی | زمانی ھۆڵەندی |
| زمانەکانی ئاخاوتن | زمانی ھۆڵەندی |
| پیشە | ئەفسەری سەربازی، sailor، skipper، نووسەر |
| دانیشتووی | Residence of Michiel de Ruyter |
| شوێنی کار | Vlissingen، ئەمستەردام |
| دەستپێکی چالاکی | ١٦٣٧ |
| کۆتایی ساڵانی چالاکی | ١ی کانوونی دووەمی ١٦٧٦ |
| ئایین | Reformed Christianity |
| بەشداربووە لە | Battle of Stromboli، Battle of Augusta |
| پلەی سەربازی | دەریاوان، پێشەنگ |
| ناکۆکی | First Anglo-Dutch War، Portuguese Restoration War، Second Anglo-Dutch War، Third Anglo-Dutch War، Franco-Dutch War |
| لقی سەربازی | Staatse vloot |
| خەڵاتەکان | Order of Saint Michael |
| بەستەری وەسفکراو | https://www.deruyter.org/uploads/media/Stichting-activiteiten%20kunst.pdf، https://www.codart.nl/guide/agenda/de-trots-van-zeeland-de-wereld-van-michiel-de-ruyter/ |
| Depicted by | Michiel de Ruyter and his family، Q128842136 |
| کارە کۆکراوەکان | NIOD Institute for War, Holocaust and Genocide Studies، Het Scheepvaartmuseum |
| دۆخی مافەکانی لەبەرگرتنەوە | مافەکانی لەبەرگرتنەوە بەسەرچوون |
زۆرجار بە پاڵەوانی فۆلکلۆری ھۆڵەندی ناودەبرێت، دێ ڕۆیتەر لەلایەن دەریاوان و سەربازەکانییەوە ڕێزی زۆری لێدەگیرا، نازناوی Bestevaer (بە زمانی ھۆڵەندی ناوەڕاست بۆ «باپیرە» بەکاردێت)[٢] کە تا ئەمڕۆش لە میدیای ھۆڵەندیدا بەکاردەھێنرێت. چەندین کەشتیی ھێزی دەریایی شاھانەی ھۆڵەندا و کەشتی ئاڵایی و مەدەنف بەناوی ئەوەوە ناونراوە و وەک دامەزرێنەری ھێزی دەریایی ھۆڵەندا ناوی ناوی دەرچووە.
سەرەتای ژیان
دەستکاریدێ ڕۆیتەر لە ٢٤ی ئازاری ١٦٠٧ لە شاری ڤلیسینگەن لە ھۆڵەندای ئیسپانی لەدایکبووە، کوڕی دەریاوانێکە کە لە بووە بە ساقی بیرەخانەکان.[٣] زۆر شت لەبارەی ژیانی سەرەتایی دێ ڕۆیتەرەوە نازانرێت، بەڵام لە تەمەنی ١١ ساڵیدا وەک شاگردی بەلەمەوانێک ڕەوانەی دەریا کرا، کە تەمەنی ئاسایی کوڕانی زیلاند بوو بۆ دەستپێکردنی دەریاوانی.[٤][٥]
لە نێوان ساڵانی ١٦٤٢ و ١٦٥١، کۆمەڵێک گەشتی بازرگانی بۆ مەغریب و بەڕازیل ئەنجامدا،[٦] و تا ساڵی ١٦٥١، پارەی پێویستی پاشەکەوت کردبوو بۆ ئەوەی خانەنشین بێت.[٧] لە ساڵی ١٦٥٠ ھاوسەری دووەمی دێ ڕۆیتەر کە لە ساڵی ١٦٤٩ کوڕی دووەمی بە ناوی ئەنخێل پێبەخشیبوو، بە شێوەیەکی چاوەڕوان نەکراو کۆچی دوایی کرد. لە ٨ی کانوونی دووەمی ١٦٥٢ لەگەڵ بێوەژنێک بە ناوی ئانا ڤان خێلدەر ھاوسەرگیری کرد و خانوویەکی لە فلۆشینگ کڕی بۆ پێشینەی خانەنشینییەکەی.[٤][٨]
مەرگ
دەستکاریلە ماوەی جیابوونەوەی لە یەکەی ڤانەکانی ھۆڵەندی لە جەنگ، دێ ڕۆیتەر بە کوشندەیی بریندار بوو کاتێک تۆپێک بەر قاچی کەوت و دوای ھەفتەیەک لە سایراکویز گیانی لەدەستدا.[٩] ئەوە تۆمارکراوە، کە نەیارانە فەرەنسییەکان بە تەقەکردنی سڵاویان لێکردوە وەکو ڕێزێک بۆی؛[١٠] لە ١٨ی ئازاری ١٦٧٧دا، دێ ڕۆیتەر پرسەیەکی شاھانەیی دەوڵەتی بۆ کرا. تەرمی ناوبراو لە نیوێ کێرک، لە ئەمستردام بە خاک سپێردرا.[١١][١٢][١٣][١٤]
بەستەرە دەرەکییەکان
دەستکاری| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە میشێل دێ ڕۆیتەر تێدایە. |
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ «Who was Michiel de Ruyter? Everything You Need to Know». www.thefamouspeople.com (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ Comer، Phil (٢٢ی ئازاری ٢٠١٩). «Michiel de Ruyter: A Captain's Story». Leben (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ Prud'homme van Reine 1996.
- ^ ئ ا Fox 2018.
- ^ «Michiel de Ruyter and his Family». VanGoYourself (بە ئینگلیزیی بریتانیایی). لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ Bruijn 2011.
- ^ «Biography of Admiral Michiel de Ruyter 1607-1676». www.twentytrees.co.uk (بە ئینگلیزیی بریتانیایی). لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Ruyter». Age of Empires Series Wiki (بە ئینگلیزی). لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ Blackmore 2014.
- ^ «Michiel de Ruyter». Badass of the Week (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Michiel de Ruyter - the end». urbanheroes (بە ئینگلیزی). لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ Staff writer (Unk.)، «Barbados' UNESCO World Heritage application»، History: History and Development > SETTLEMENT OF BRIDGETOWN، The Ministry of Community Development & Culture, Barbados، لە ڕەسەنەکە لە ٧ی تەممووزی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە، لە 2023-12-30 ھێنراوە
{{citation}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|date=(یارمەتی) - ^ «A grand tribute to Michiel de Ruyter». CartaHistorica (بە ئینگلیزیی بریتانیایی). لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «The Tomb of Michiel de Ruyter in the Nieuwe Kerk, Amsterdam, Emanuel de Witte, 1683». Rijksmuseum (بە ئینگلیزی). لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |