مونوسا

عوسمان کوڕی نایسا (بە عەرەبی: عثمان بن نيساء؛ بە مونوسە ناسراوە) حاکمێکی بەربەری بووە کە لە مێژووە جیاوازە دژبەیەکەکاندا وێنا کراوە لە کاتی داگیرکردنی ئیسپانیا (ئەندەلوس) لەلایەن ئەمەوییەکانەوە.مونوسا لە ئاستۆریا

یەکێک لە گێڕانەوەکان دەڵێت کە ئەو حاکمی خیخۆن بووە، دوای ئەوەی مووسای کوڕی نوسەیر لە سەرەتای سەدەی هەشتەمدا هێرشیکردە سەر باکووری ڕۆژئاوای ئیبیریا لە ماوەی دەیەی یەکەمی داگیرکردنی ئیسپانیا لەلایەن ئومەویەکانەوە لەسەرەتای سەدەی هەشتەمدا .  ملکەچی والی ئەندەلوس بوو، ئەنباسە کوڕی سوهەیم ئەلکەلبی.  بەپێی مێژووەکانی کۆتایی سەدەی نۆیەم،دوای شەڕی کۆڤادۆنگا شکستی هێنا و لە سەرەتای ڕێکۆنکیستا لەلایەن پێلایۆی ئەستوریاسەوە کوژرا.

نەریت ( مێژووەکانی کۆتایی ئەستوری) باس لەوە دەکات کە ئەو عاشقی خوشکی پێلایۆ بووە، ئۆرمێسیندا، و لەگەڵ کازمدا، ڕفاندووە وهاوسەرگیریان کردووە. مێژووی ئەلفۆنسۆی سێیەم باس لە "هاوسەرگیرییەکی ناچاری" دەکات، شکستی ئەو هاوسەرگیرییە پێلایۆی ناچارکردووە یاخی بێت.  زەمینەی مێژوویی تەنیا دەتوانرێت پێشبینی بکرێت، بەڵام ڕەنگە پێلایۆ هەوڵی داوە هاوپەیمانی و پێگەیەکی ئیمتیازات لەنێوان ئاغاکانی ناوچەکەدا دەستەبەر بکات لە ڕێگەی هاوسەرگیری خوشکەکەی بە دەسەڵاتی نوێ لە ناوچەکەدا، وەک چۆن پاشاکانیئەستوری دواتر لەگەڵ باسکەکان لە پامپلۆنا دەیکەن و...  هەموو خێزانە مەسیحییەکان لەگەڵ خەلافەت لە کۆردۆبا کردیان.  هەروەها لەوانەیەوەک دژە کێشێک بۆ پیتەری کانتابریا کاری کردبێت و نوێنەرایەتی پێشکەشکردنی ناوەکی کردبێت.

دوای لەدەستدانی بەرگریکارێکی موسڵمانان، ڕەنگە مونوسا کۆنترۆڵی بێ موناقەشەی ناوچەی کەنار دەریای ئەستوری کردبێت، بەڵامدادگای لە قەزاکانی ڕۆژئاوا نزیکتر لە گالیسیای باڵادەست و داگیرکراو هێشتبێتەوە.  بەهۆی ئەوەی لە هەوڵەکانیدا بۆ پاراستنی ناوچەیلیۆن شکستی هێنا، لەوانەیە لە خیخۆن هەڵهاتبێت، بەڵام مێژووی مەسیحییەکان باس لەوە دەکەن کە لەگەڵ هەمووسەربازەکانی لە تروبیا یان لا فێلگوێرا کوژراوە.