مومبای
مومبای (/mʊmˈbaɪ/ Γ، ماراتی: [ˈmumbəi]، IAST: Muṃbaī؛ هەروەها بە بۆمبای ناسراوە — ناوی فەرمی تا ساڵی 1995) پایتەختی ویلایەتی ماهاراشترای هیندستانە. مومبای ناوەندی دارایی دیفاکتۆ و پڕ دانیشتووترین شاری هیندستانە کە ژمارەی دانیشتوانی شارەکەی بە 12.5 ملیۆن (1.25 کرۆر) مەزەندە دەکرێت.[19] مومبای ناوەندی هەرێمی گەورەی مومبای، شەشەم ناوچەی گەورەیە لە جیهاندا کە ژمارەی دانیشتووانەکەی زیاترە لە ٢٣ ملیۆن (٢.٣ کرۆر) کە لە ژێر هەرێمی گەورەی مومبای دەژین.[20] مومبای دەکەوێتە کەنارەکانی کۆنکان لە کەنارەکانی ڕۆژئاوای هیندستان و بەندەرێکی سروشتی قووڵی هەیە. لە ساڵی ٢٠٠٨دا شاری مومبای وەک شارێکی جیهانی ئەلفا ناوزەد کرا.[21][22] ئەو حەوت دوورگەیەی کە مومبای پێکدەهێنن پێشتر شوێنی کۆمەڵگەی خەڵکی کۆلی زمانی ماراتی بوون.[23][24][25] بۆ چەندین سەدە، حەوت دوورگەی بۆمبای لە ژێر کۆنترۆڵی فەرمانڕەوا ڕەسەنە یەک لە دوای یەکەکاندا بوون پێش ئەوەی ڕادەستی ئیمپراتۆریەتی پورتوگال بکرێن و دواتر لە ساڵی ١٦٦١دا درایە کۆمپانیای ڕۆژهەڵاتی هیندستان، لە ڕێگەی مارەیی کاترین براگانزا کاتێک هاوسەرگیری لەگەڵ چارڵزی دووەمی ئینگلتەرا کرد .[26] . لە ساڵی ١٧٨٢ەوە، شاری مومبای بەهۆی پڕۆژەی هۆرنبی ڤێلاردەوە شێوەی گۆڕدرا،[٢٧] کە ناوچەی نێوان حەوت دوورگەکەی لە دەریاوە وەرگرتەوە.[28] هاوکات لەگەڵ دروستکردنی ڕێگاوبان و هێڵی ئاسنی گەورە، پڕۆژەی نۆژەنکردنەوە کە لە ساڵی ١٨٤٥ تەواو بوو، شاری مومبای گۆڕی بۆ بەندەرێکی گەورەی دەریایی لەسەر دەریای عەرەبی. مومبای لە سەدەی نۆزدەهەمدا بە گەشەسەندنی ئابووری و پەروەردەیی تایبەتمەند بوو. لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا بووە بنکەیەکی بەهێز بۆ بزووتنەوەی سەربەخۆیی هیندستان. لەگەڵ سەربەخۆیی هیندستان لە ساڵی ١٩٤٧ شارەکە خرایە ناو ویلایەتی بۆمبایەوە. لە ساڵی ١٩٦٠، دوای بزووتنەوەی سامیوکتا ماهاراشترا، ویلایەتێکی نوێی ماهاراشترا دروست بوو کە مومبای پایتەخت بوو.[29]
| مومبای | |
|---|---|
| بە ئینگلیزی: Mumbai | |
 | |
| بەشێکە لە | Konkan |
| دامەزران | ١ی کانوونی دووەمی ١٥٠٧ |
| ناو بە زمانی فەرمی | मुंबई |
| خوێندنەوەی ئای پی ئەی | ˈmumbəi |
| ناسناوی خەڵک | Mumbaikar |
| کیشوەر | ئاسیا |
| وڵات | ھیندستان |
| پایتەختی | مەھاراشترا |
| دابەشکاریی کارگێڕی | مەھاراشترا |
| پۆتانی شوێن | ١٩°٤′٣٣″N ٧٢°٥٢′٣٩″E |
| نووسینگەی بەڕێوەبردن | Mayor of Mumbai، Municipal Commissioner of Mumbai |
| سەرۆک | Iqbal Singh Chahal |
| دەسەڵات | Brihanmumbai Municipal Corporation |
| ئەندامی | Creative Cities Network |
| دانیشتووان | ١٥٬٤١٤٬٢٨٨ |
| بەرزی لە ئاستی دەریا | ١٤±١ مەتر |
| ناوچەی کاتی | Indian Standard Time |
| ڕووداوە بەرچاوەکان | ھێرشەکانی مومبای ٢٠٠٨ |
| ڕووبەر | ٦٠٣±١ کیلۆمەتر چوارگۆشە |
| کۆدی پۆستە | 400001 |
| وێبگە | https://portal.mcgm.gov.in/ |
| ھاشتاگ | Mumbai، मुम्बई، मुंबई |
| Geography of topic | geography of Mumbai |
| ئابووری بابەت | economy of Mumbai |
| کۆدی تەلەفۆن | 0022 |
| کۆدی تابلۆی ئۆتۆمۆبیل | MH-01، MH-02، MH-03 |
 | |
مومبای پایتەختی دارایی و بازرگانی [30] و پایتەختی کات بەسەربردنی هیندستانە. هەروەها یەکێکە لە دە ناوەندی بازرگانی سەرەکی جیهان لە ڕووی ڕۆیشتنی دارایی جیهانییەوە،[31] 6.16%ی بەرهەمی ناوخۆیی هیندستان بەرهەم دەهێنێت،[32] و 25%ی بەرهەمی پیشەسازی پێکدەهێنێت، 70%ی بازرگانی دەریایی لە هیندستان (مومبای پۆرت تراست، بەندەری دارامتار و JNPT)،[33] و 70%ی مامەڵە سەرمایەییەکان بۆ ئابووری هیندستان.[34][35] شارەکە دامەزراوە داراییە گرنگەکان و بارەگای سەرەکی کۆمپانیاکانی چەندین کۆمپانیای هیندی و کۆمپانیا فرەنەتەوەییەکانی تێدایە. هەروەها شوێنی هەندێک لە دامەزراوە زانستی و ئەتۆمییە سەرەکییەکانی هیندستانە. هەروەها ئەم شارە شوێنی پیشەسازی سینەمای بۆلیوود و ماراتییە. دەرفەتە بازرگانییەکانی مومبای کۆچبەران لە سەرانسەری هیندستانەوە بۆ خۆیان ڕادەکێشن.
پێشانگا دەستکاری
-
مومبای بەشەو
-
یاریگای برابۆرنێ
ئەمانەش ببینە دەستکاری
سەرچاوەکان دەستکاری
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە مومبای تێدایە. |
