ویکیپیدیا

ماساچووسیتس

ویلایەتێک لە ئەمریکا

پۆتانەکان: 42°18′N 71°48′W / 42.3°N 71.8°W / 42.3; -71.8 ماساچووسیتس (بە ئینگلیزی: Massachusetts) ژمارەی دانیشتووترین ویلایەتە لە ناوچەی نیو ئینگلاند لە باکووری ڕۆژھەڵاتی ئەمریکا. لە ڕۆژھەڵاتەوە ھاوسنوورە لەگەڵ زەریای ئەتڵەسی، لە باشوورەوە لەگەڵ کۆنتێکتیکۆت و ڕۆد ئایلەند، لە باکوورەوە لەگەڵ نیوھامپشایر و ڤێرمۆنت، لە ڕۆژاواش لەگەڵ نیویۆرک. ناوی ویلایەتەکە بە ناوی ھۆزی ماساشوستسەوە ناونراوە کە ناوچەکەیان نیشتەجێ بووە. پایتەختی ویلایەتی ماساشوستس بریتییە لە بۆستن و پڕ دانیشتووترین شاری نیو ئینگلاند. زیاتر لە ٨٠٪ی دانیشتووانی ویلایەتی ماساشوستس لە ناوچەی بۆستنی گەورە دەژین، کە ناوچەیەکی کاریگەرە لە مێژوو و ئەکادیمی و پیشەسازی ئەمریکادا. لە بنەڕەتدا لەسەر بنەمای کشتوکاڵ و ماسیگرتن و بازرگانی بوو، ماساشوستس لە سەردەمی شۆڕشی پیشەسازیدا گۆڕدرا بۆ ناوەندێکی بەرھەمھێنان. ئابووری ویلایەتی ماساشوستس لە ماوەی سەدەی بیستەمدا لە بەرھەمھێنانەوە گۆڕا بۆ خزمەتگوزاری. ماساشوستسی مۆدێرن پێشەنگی جیھانە لە بواری بایووەتەکنەلۆژیا، ئەندازیاری، خوێندنی باڵا، دارایی و بازرگانی دەریایی.

ماساچووسیتس
بەشێکە لەویلایەتە یەکگرتووە پێکلکاوەکان، نیو ئینگلاند
دامەزران٦ی شوباتی ١٧٨٨
ناو بە زمانی فەرمیCommonwealth of Massachusetts
ناسناوThe Bay State
کورتەناوMA، Mass.
وەرزشتۆپی سەبەتە
ئەرشیڤەکان لەMassachusetts Archives
ناونراوە لەدوایGreat Blue Hill
ناسناوی خەڵکMassachusettsan، Masaĉuseano، Bay Stater، Massachusite
زمانی فەرمیزمانی ئینگلیزی
سروودی نیشتمانیAll Hail to Massachusetts
دروشم بە کوردیEnse petit placidam sub libertate quietem
دروشمEnse petit placidam sub libertate quietem
کیشوەرئەمریکای باکوور
وڵاتویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
پایتەختبۆستن
دابەشکاریی کارگێڕیویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
ناوچەی کاتیناوچەی کاتی ڕۆژھەڵات، ئەمریکا/نیویۆرک
پۆتانی شوێن٤٢°١٨′٠″N ٧١°٤٨′٠″W
Coordinates of geographic center٤٢°١٥′٣٥″N ٧١°٤٨′٣٠″W
Coordinates of easternmost point٤١°٤٤′٢″N ٦٩°٥٥′٤٨″W
Coordinates of northernmost point٤٢°٥٣′١٢″N ٧٠°٥٤′١٩″W
Coordinates of southernmost point٤١°١٤′٠″N ٧٠°٦′٠″W
بەرزترین خاڵMount Greylock
نزمترین خاڵئۆقیانووسی ئاتلانتیک
نووسینگەی بەڕێوەبردنGovernor of Massachusetts
سەرۆکMaura Healey
دەستەی جێبەجێکردنgovernment of Massachusetts
ئەنجومەنی یاسادانەرMassachusetts General Court
دەسەڵاتی دادوەری باڵاMassachusetts Supreme Judicial Court
دانیشتووان٧٬٠٢٩٬٩١٧
بەرزی لە ئاستی دەریا١٥٠ مەتر
شوێنی بارەگاکانبۆستن
ھاوسنوورە لەگەڵڕۆد ئایلەند، کۆنێتیکت، نیویۆرک، ڤێرمۆنت، نیوھەمپشیر
دەقی بنەڕەتیConstitution of Massachusetts
جێگەی دەگرێتەوەProvince of Massachusetts Bay
زمانەکانMassachusett
ڕەنگشین، سەوز
کەشتیEffie M. Morrissey
ڕووبەر٢٧٬٣٣٦ کیلۆمەتر چوارگۆشە
وێبگەhttps://www.mass.gov/
Official map URLhttps://www.mass.gov/orgs/massgis-bureau-of-geographic-information
ھاشتاگMassachusetts، massachusetts
وەسفی ئاڵاflag of Massachusetts
مۆر (نیشانە)Seal of Massachusetts
ھێمای فەرمیPoecile atricapillus
جوگرافیای ئەم بابەتەgeography of Massachusetts
ئابووری بابەتeconomy of Massachusetts
دیمۆگرافیای بابەتdemographics of Massachusetts
ئاستی زوومکردنی نەخشەی شەقامی کراوە7
Map

شاری پلیمۆس شوێنی یەکەم کۆلۆنی ئینگلیزی بوو لە نیو ئینگلاند، کە لە ساڵی ١٦٢٠ لەلایەن تایەفەی دیدەنەکانەوە دامەزراوە کە لەسەر کەشتیی مایفلۆوەر بوون. لە ساڵی ١٦٩٢ شاری سەیڵم و دەوروبەری یەکێک لە بەناوبانگترین حاڵەتەکانی ھیستریای بەکۆمەڵ لە ئەمریکادا بەخۆیەوە بینی کە دادگاییکردنی جادووگەرەکانی سەیڵم بوو. لە ساڵی ١٧٧٧ ژەنەڕاڵ ھێنری نۆکس کۆگای سپرینگفیڵدی دامەزراند، کە لە سەردەمی شۆڕشی پیشەسازیدا چەندین پێشکەوتنی تەکنەلۆژیای گرنگی بەرھەمھێنا، لەوانە پارچەی گۆڕاو. لە ساڵی ١٧٨٦دا، یاخیبوونی شایس، کە ڕاپەڕینێکی جەماوەری بوو کە جەنگاوەرە دێرینەکانی شەڕی شۆڕش سەرکردایەتییان دەکرد، کاریگەری لەسەر کۆنفرانسی دەستووری ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا ھەبوو. لە سەدەی ھەژدەھەمدا یەکەم بەئاگاھاتنەوەی پرۆتستانتەکان کە بەسەر جیھانی ئەتڵەسیدا بڵاوبووەوە، لە مینبەری بانگخواز جۆناسان ئێدواردزی نۆڕثامپتۆنەوە سەریھەڵدا. لە کۆتایی سەدەی ھەژدەھەمدا، بۆستن بەھۆی ھاندانی خەڵکەکەی بۆ شۆڕشی ئەمریکا، بە «شانەی ئازادی» ناسرا.[١][٢][٣][٤][٥][٦][٧][٨]

تەواوی کۆمۆنوێڵتی ماساشوستس ڕۆڵێکی بەھێزی بازرگانی و کولتووری لە مێژووی ئەمریکادا بینیوە. پێش شەڕی ناوخۆ، ماساشوستس ناوەندێکی بزووتنەوە ھەڵوەشێنەرەوە و زاڵخوازەکان بووە. لە کۆتایی سەدەی نۆزدەھەمدا، تۆپی باسکە و بالە لە شارەکانی سپرینگفیڵد و ھۆلیۆک لە ڕۆژاوای ویلایەتی ماساشوستس بە لەسەریەک داھێنران. لە ساڵی ٢٠٠٤ ویلایەتی ماساشوستس بووە یەکەم ویلایەتی ئەمریکا کە بە شێوەیەکی یاسایی دان بە ھاوسەرگیری ھاوڕەگەزبازاندا نانێت لە ئەنجامی بڕیارەکەی دادگای باڵای ماساشوستس لە دۆسیەی گودریج دژی وەزارەتی تەندروستی گشتی. زۆرێک لە بنەماڵە سیاسییە دیارەکانی ئەمریکا، وەک بنەماڵەی ئادەمز و کێنێدی، لەوێوە سەرچاوەیان گرتووە.[٩][١٠][١١][١٢][١٣][١٤][١٥][١٦]

زانکۆی ھارڤارد لە کامبریج کۆنترین دامەزراوەی خوێندنی باڵایە لە ئەمریکا، یارمەتی دارایی زیاتری ھەیە لە ھەموو زانکۆکان، ھەروەھا قوتابخانەی یاسایی ھارڤارد زۆرینەی دادوەرەکانی دادگای باڵای ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لێیەوە دەرچوونە. ھەردوو زانکۆی ھارڤارد و پەیمانگای تەکنەلۆژیای ماساشوستس کە ھەروەھا لە کامبریج ھەڵکەوتوون، لە ڕیزبەندی بەناوبانگترین دامەزراوە ئەکادیمییەکانی جیھانن. خوێندکارانی قوتابخانە حکومییەکانی ویلایەتی ماساشوستس لە جیھاندا پلەی بەرزیان ھەیە لە ڕووی دەدای خوێندنەوە.[١٧][١٨]

سەرچاوەکان

دەستکاری
  1. ^ https://web.archive.org/web/20190428184557/https://www.bizjournals.com/boston/stories/2010/03/22/daily22.html?page=all
  2. ^ https://web.archive.org/web/20190428185254/https://www.nps.gov/nr/travel/maritime/commerce.htm
  3. ^ https://web.archive.org/web/20171219122642/http://www.lowell.com:80/city-of-lowell/lowell-history
  4. ^ https://web.archive.org/web/20190428184800/http://masstech.org/sites/mtc/files/documents/Staying_Power.pdf
  5. ^ https://web.archive.org/web/20180711010807/http://www.mass.gov:80/hed/economic/industries/
  6. ^ https://web.archive.org/web/20190524234859/http://salemwitchmuseum.com/education/
  7. ^ https://web.archive.org/web/20190428184852/https://www.nps.gov/spar/learn/education/upload/Springfield
  8. ^ https://web.archive.org/web/20190428184927/http://www.ushistory.org/us/15a.asp
  9. ^ https://web.archive.org/web/20161108111100/http://www.revival-library.org:80/pensketches/revivals/1st_edwards.html
  10. ^ https://web.archive.org/web/20190428184956/http://www.celebrateboston.com/sites/faneuil-hall.htm
  11. ^ https://web.archive.org/web/20190428184345/http://www.teachushistory.org/second-great-awakening-age-reform/articles/temperance-issue-election-1840-massachusetts
  12. ^ Packer, Barbara. The Transcendentalists. University of Georgia Press; First edition (April 25, 2007). ISBN 978-0-8203-2958-1.
  13. ^ https://web.archive.org/web/20190428184841/http://www.masshist.org/online/abolition/index.php
  14. ^ https://web.archive.org/web/20150924105324/http://www.springfieldcollege.edu/welcome/birthplace-of-basketball/
  15. ^ https://web.archive.org/web/20190428185118/https://www.volleyhall.org/about-us.html
  16. ^ https://web.archive.org/web/20170525212110/http://www.cnn.com/2003/LAW/11/18/gay.marriage.reut/
  17. ^ https://web.archive.org/web/20170930132620/https://www.nytimes.com/2015/01/29/us/harvards-endowment-remains-biggest-of-all.html?_r=0
  18. ^ https://web.archive.org/web/20180506225945/https://www.usatoday.com/story/news/2016/03/16/merrick-garland-supreme-court-obama-nominee/81529760/

بەستەرە دەرەکییەکان

دەستکاری
 
ویکیمیدیا کامنز میدیای پەیوەندیداری بە ماساچووسیتس تێدایە.
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=ماساچووسیتس&oldid=1449830»