ساتورن I SA-1
ساتورن-ئەپۆلۆ 1 ( SA-1 ) یەکەم فڕینی ئۆتۆمبێلی هەڵدانی بۆشایی ئاسمانی ساتورن I بوو، یەکەم فڕین بوو لە خێزانی ساتورن و یەکەم ئەرکی بەرنامەی ئەپۆلۆی ئەمریکی بوو. موشەکەکە لە ٢٧ی تشرینی یەکەمی ١٩٦١ لە کیپ کاناڤێرال لە ویلایەتی فلۆریدا هەڵدرا. [١]
ئامانجەکان
دەستکاریپاڵنەری ساتورن یەک زیادبوونی گەورەی قەبارە و هێز بوو بە بەراورد بە هەر شتێک کە پێشتر خرایە بازاڕەوە، سێ هێندە بەرزتر بوو، پێویستی بە شەش هێندەی سووتەمەنی زیاتر بوو و دە هێندە زیاتر پاڵنەرەکانی بەرهەم دەهێنا لە چاو موشەکەکەی جونۆ ئای کە یەکەم مانگی دەستکردی ئەمریکی بە ناوی ئێکسپلۆرەر ١ لە ساڵی ١٩٥٨دا ڕەوانەی خولگە کردبوو [٢]
لەو کاتەدا ناسا بڕیاریدابوو کە تاقیکردنەوەی ئۆڵ-ئاپ بەکارنەهێنێت، کاتێک تەواوی سیستەمێک بە یەکجار تاقیدەکرێتەوە. ئاژانسەکە پلانی دانابوو هەر قۆناغێکی موشەک بە هەڵدانی جیاواز تاقیبکاتەوە، بۆیە بۆ (SA-1) تاکە قۆناغی ڕاستەوخۆ قۆناغی یەکەمی SI بوو.
ئەم یەکەم فڕینە بۆ تاقیکردنەوەی پێکهاتەی هەڵگری هەڵدانی لە کاتی فڕینی ژێر خوولگەی بە بەکارهێنانی گۆچکەی لووت لە موشەکێکی موشتەرییەوە داڕێژرابوو.
ئامادەکاری
دەستکاری
بەو پێیەی ئەمە یەکەم فڕینی ساتورن بوو، هێشتا سیستەمەکان پەرەیان پێدەدرا. ئەوە یەکەمجار بوو کە قۆناغێک بە کەشتییەک بگەیەنرێتە کیپ کاناڤێرال و ئەوەش دەریخست کە دەتوانرێت ئەمە بۆ قۆناغە گەورەکانی موشەکی ساتورن لە داهاتوودا بکرێت. قۆناغی یەکەم و دوو قۆناغی سەرەوەی ساختە لە ١٥ی ئابی ١٩٦١ بە کەشتی سازش گەیشتنە دەستمان. لە گەشتەکەدا تووشی هەندێک کێشە بووبوو، بەهۆی خراپی هێڵکارییە دەریاییەکانەوە چوار جار کەوتبووە خوارەوە. لە گەشتی گەڕانەوەدا کەشتییەکە بەر پردێک کەوت و هەندێک زیانی کەمی لێکەوتەوە.
پاڵنەرەکە دوای پێنج ڕۆژ لە سەکۆی ٣٤ دانرا و کێشەیەکی کەمی هەبوو، تاقیکردنەوەکان بەردەوام بوون، هەرچەندە کەمێک دواکەوت لە وادەی خۆی. بەڵام لەم کاتەدا تاقیکردنەوەکان ئۆتۆماتیکی نەبوون و دەبوو بە لێدانی سویچەکان لە ناوەندی کۆنترۆڵکردن و چاودێریکردنی چۆنیەتی وەڵامدانەوەی موشەکەکە بوایە.
فڕین
دەستکاریکاتژمێر ١٢:٣٠ pm EST لە ٢٧ی تشرینی یەکەمی ١٩٦١، ئامێری RP-1 دەستی بە دانان کرد بۆ ناو موشەکەکە. زیادەیەکی کەم (3%) [٣] لە سووتەمەنی پێویست خرایە ناو موشەکەکە، چونکە دەکرا بە ئاسانی سووتەمەنی دەربهێنرێت. تەنها پێش هەڵدانی سووتەمەنی زیادە لە تانکیەکان دەرهێنرا.
ئۆکسجینی شل لە کاتژمێر ٣:٠٠ دەستی بە ڕژان کرد بۆ ناو تانکیەکانی بەیانی ڕۆژی دواتر. هەمان ڕێکاری RP-1ی پەیڕەو کرد کە تانکیەکان بۆ لەسەدا ١٠ پڕکرانەوە بۆ پشکنینی دزەکردن، پاشان بە خێرایی پڕکرایەوە بۆ لەسەدا ٩٧.
سەرەڕای یەک دوو دواکەوتن بەهۆی خراپی کەشوهەوا، موشەکەکە تەنها یەک کاتژمێر دواکەوت لە وادەی خۆیدا هەڵدرا. ئەندازیارەکان تەنها لەسەدا ٧٥ی چانسی بەرزبوونەوەی موشەکەکەیان دابوو و تەنها لەسەدا ٣٠ی چانسی تەواوکردنی فڕینێکی ناوەکییان بەخشیبوو. تەنانەت بە فڕینێکی ناوەکیش وا بیر دەکرایەوە کە ئەگەری هەندێک زیان هەیە.
دەنگی هەڵدانی موشەکەکە بۆ هەندێک لە شایەتحاڵەکان نائومێدی بوو، وەک هەڵدانی موشەکی ئەتڵەس وەسف کرا، کاتێک چاودێران بە دووری ١.٥ میل (٢.٤) کم) وەستابوون دوور لەبری سێ میل (٥ کم) بۆ هەڵدانی ساتورن. دواتر دەرکەوت کە هۆکاری جیاوازی نێوان کیپ و ئارسناڵی ڕیدستۆن، بارودۆخی کەشوهەوا بووە کە دەنگەکەی دابەزاندووە. [٤]
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ساتورن I SA-1 تێدایە. |
سەرچاوەکان
دەستکاریبەستەری دەرەکی
دەستکاری
- ^ «NASA Space Science Data Coordinated Archive - Saturn SA-1».
- ^ «Explorer Information».
- ^ «NASA Apollo Mission SA-1». لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ Benson، Charles D. (1978). Moonport: A History of Apollo Launch Facilities and Operations - Chapter 3 - Launching the First Saturn I Booster. لە ڕەسەنەکە لە ٢٣ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
{{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی)